کارنامه نمادهای پالایشی در بورس

«جهان‌صنعت»- نمادهای صنعت نفت و گاز بیش از 6‌درصد از ارزش بازار سرمایه کشور را در اختیار داشته و تاثیر زیادی روی کل شاخص بورس دارند. صنعت نفت و گاز به عنوان صنایع مادر برای کشور محسوب می‌شوند و هرگونه تحول بر این صنعت روی دیگر صنایع نیز تاثیر می‌گذارد. نمادهای این بخش صنعتی بیش از 6‌درصد از ارزش بازار سرمایه کشور را در اختیار دارند و تاثیر آن روی کل شاخص بورس انکارناپذیر است. گفتنی است پالایشگاه‌های مجتمع‌های بزرگ تولیدی هستند که نفت‌ خام را به محصولاتی با ارزش‌افزوده بالاتر تبدیل می‌کنند و طبیعتا مهم‌ترین بخش تاثیرگذار بر عملکرد آنها نفت و قیمت آن است. تاثیر مثبت رشد قیمت جهانی نفت، منحصر به گروه پالایشی نیست و به‌ صورت عمومی موجب افزایش تقاضا در کلیت بازار می‌شود. به طور مثال با توجه به اینکه افزایش نرخ نفت عموما محصولات پایین‌‌دست خود از جمله گروه پتروشیمی را با افزایش قیمت روبه‌رو می‌کند، در مجموع باعث اقبال به گروه‌های دلاری بازار می‌شود. در همین خصوص، بررسی مقایسه‌ای نمودار‌های قیمت جهانی نفت و شاخص کل بورس نشان می‌دهد که همبستگی معناداری بین این دو موضوع وجود دارد و عموما در دوره‌هایی که قیمت نفت ریزش‌های شدیدی داشته، بورس نیز وارد فاز رکودی شده است. بررسی و مقایسه روند 30ساله شاخص بورس تهران با قیمت جهانی نفت بیان می‌کند که به ‌جز دوره دوساله اخیر بورس که همراه با فراز و فرود غیر‌طبیعی بود، در سایر دوره‌ها با ریزش جهانی قیمت نفت، بورس نیز وارد فاز رکودی شده است. نگاهی به عملکرد تولید و فروش پالایشگاه‌های بورسی در نیمه نخست سال نشان می‌‌دهد، پالایشگاه تبریز بهترین عملکرد را از نظر افزایش حجم تولید و فروش داشته است. پیش از این در سال گذشته پالایشگاه اصفهان پیشتاز این گروه بود، اما آمار و ارقام نشان می‌دهد که پالایش نفت تبریز در حال حاضر میدان نفتی‌ها را تصاحب کرده است. گزارش‌های مالی پالایشگاه‌های بورسی در ۶ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳ مشخص کرد که سه پالایشگاه تبریز، تهران و لاوان بهترین عملکرد را از نظر تولید و فروش داشتند، به نحوی که این سه پالایشگاه در نیمه نخست سال مقدار تولید خود را بالا بردند و به دنبال آن حجم فروش آنها نیز افزایش داشت. این گزارش، کارنامه تولید و فروش پالایشگاه‌های بورسی را در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ بررسی و حجم تولید و فروش آنها را با یکدیگر مقایسه کرده است. طبق این گزارش‌ها سه پالایشگاه تبریز، تهران و لاوان در تولید و فروش خوب عمل کردند و سه پالایشگاه دیگر یعنی شیراز، بندرعباس و اصفهان کارنامه قابل قبولی نداشتند.
وضعیت تولید صنعت پالایشی چطور است؟
در ابتدا باید گفت پالایشگاه‌های بورسی در ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ موفق به تولید ۳۴‌میلیون و ۴۷۶‌هزار مترمکعب از محصولات نفتی شده‌اند. مقایسه این عدد با مجموع حجم تولید پالایشگاه‌ها در ۶ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ خبر از افزایش 8/4‌درصدی این عدد می‌دهد. بررسی گزارش‌های مالی پالایشگاه‌های بورسی در ۶ماهه ابتدایی سال نشان می‌دهد، پالایشگاه تبریز بهترین عملکرد را در افزایش تولید داشته است. از آنجا که این روند در سه ماهه ابتدایی سال نیز دیده شد، مشخص می‌کند پالایش نفت تبریز از نظر تولید کارنامه بهتری نسبت به سایر نفتی‌ها به دست آورده است. طبق گزارش‌های نیمه نخست سال، پالایشگاه تبریز (شبریز) در این دوره توانست حجم تولید خود را به 3‌میلیون و ۳۹۲‌هزار مترمکعب برساند که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۲ حدود ۲۵‌درصد افزایش داشته است. گفتنی ا‌ست رقم تولید این شرکت در ۶ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ حدود 2‌میلیون و ۷۱۱‌هزار مترمکعب ثبت شده بود. جایگاه دوم بیشترین افزایش حجم تولید به پالایشگاه تهران تعلق می‌گیرد چراکه پالایش نفت تهران در ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ موفق به تولید 7‌میلیون و ۱۱۹‌هزار مترمکعب از محصولات خود شده است. این عدد در مقایسه با تولید ۶‌میلیون و ۳۷۳‌هزار مترمکعبی شرکت در ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ حدود ۱۲‌درصد افزایش داشته است. پالایشگاه لاوان نیز دیگر پالایشگاهی بود که در ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ موفق به افزایش حجم تولید خود شده است، به طوری که حجم تولید پالایش نفت لاوان در ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ نسبت به ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ حدود 6/5‌درصد افزایش داشته است. البته دو پالایشگاه اصفهان و بندرعباس در این مدت تغییر به خصوصی در حجم تولید خود ایجاد نکردند و ارقام سال گذشته در گزارش‌های این شرکت‌ها دیده شد.
بیشترین کاهش مقدار تولید در ۶ ماهه ابتدایی ۱۴۰۳
در طرف مقابل اما پالایشگاه شیراز در ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ با کاهش حجم تولید روبه‌رو شده است، به طوری که مقدار تولید پالایشگاه شیراز در ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ با کاهش 5/0‌درصدی به یک ‌میلیون و ۷۱۹‌هزار مترمکعب رسیده است. گفتنی است این روند در بهار و زمستان نیز برای پالایش نفت شیراز دیده شده بود. با این حساب می‌توان از شیراز به عنوان بازنده تولید نفتی‌ها نام برد. در سمت فروش نیز تقریبا همین روند دیده شد و چهار پالایشگاه تبریز، تهران، لاوان و اصفهان حجم فروش خود را افزایش دادند. بررسی گزارش‌های مالی پالایشگاه‌های بورسی در ۶ماهه ابتدایی سال نشان می‌دهد، پالایش نفت تبریز با افزایش ۲۵‌درصدی مقدار فروش خود نسبت به ۶ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ بیشترین افزایش مقدار فروش را میان رقبای نفتی خود به ثبت رسانده است. پالایش نفت تهران نیز دیگر شرکت پالایشی بود که توانست حجم فروش خود را حدود ۱۳‌درصد بالا ببرد و جایگاه دوم این بخش را از آن خود کند. لازم به ذکر است دو پالایشگاه لاوان و اصفهان نیز در این دوره موفق به بالا بردن حجم فروش خود نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ شده‌اند. در طرف دیگر حجم فروش بندرعباس بر خلاف رشد تولید این پالایشگاه، در ۶ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته پایین آمده است، به طوری که حجم فروش این شرکت با کاهش حدود یک‌ درصدی به ۹‌میلیون و ۲۱۶‌هزار مترمکعب رسیده است. پالایش نفت شیراز نیز دیگر شرکتی بود که در این دوره با کاهش مقدار فروش روبه‌رو شده است.