چگونه اقدامات السیسی مصر را به ورطه نابودی کشاند

وضعیت مصر در طول تابستان ۲۰۱۳ به نحوی بود که می‌توان از آن دوران با نام شیفتگی یاد کرد. آهنگ‌ها، نماهنگ‌ها و شعرها به عبدالفتاح السیسی، افسر نظامی که به تازگی رییس‌جمهوری محمد مرسی را سرنگون کرده بود، ادای احترام می‌کردند.
به گزارش رصدخانه اندیشکده‌ها به نقل از فارین پالیسی، این منظره، یک منظره عجیب و غریب بود، زیرا میلیون‌ها مصری از کودتای ارتش علیه دولت اخوان‌المسلمین که تنها یک سال قبل و در ژوئن ۲۰۱۲ بر سر کار آمده بودند، شادی کردند. با زندانی شدن مرسی و کشته شدن، دستگیری و فرار اعضای اخوان‌المسلمین، سیسی به مصریان وعده روزهای بهتری داد، هرچند به همشهریان خود هشدار داد که صبور باشند. این هشدار عاقلانه بود. با این حال و پس از یک دهه، سیسی هنوز به خاطر این صبر به مصریان پاداشی نداده است. مردی که قرار بود مصر را نجات دهد اکنون بر ویران شدن آن نظارت دارد.
سیسی به مصریان وعده سعادت داد، اما مصر کاملا ورشکسته شده است. آمارها تکان‌دهنده است. تورم تقریبا ۳۷ درصد است. ارزش یک دلار آمریکا به ۳۰ پوند مصری رسیده ‌است. این ارزش در زمانی که سیسی به قدرت رسید حدود ۷ پوند مصری بود. بدهی بین‌المللی این کشور تقریبا ۱۶۳ میلیارد دلار است و پیش‌بینی می‌شود بدهی کلی آن در سال ۲۰۲۳ به حدود ۹۳ درصد تولید ناخالص داخلی کشور برسد.
سیسی بر روند ساخت مجموعه‌ای از پروژه‌های بزرگی چون ساخت یک پایتخت تابستانی جدید در ساحل شمالی، ساخت یک نیروگاه هسته‌ای و افتتاح یک مسیر کنارگذر جدید به نام کانال جدید سوئز در مصر نظارت دارد. بیشتر این پروژه‌ها ارزش اقتصادی مشکوکی دارند، اما از نظر سیاسی مهم هستند. قرار بود با تکمیل این پروژه‌ها، دوران جدیدی در مصر شروع شود. ممکن است پیام این باشد که مصر هنوز هم می‌تواند کارهای بزرگی انجام دهد اما این پروژه‌های بزرگ باعث به وجود آمدن مشکلات اقتصادی زیادی برای این کشور شده ‌است. مقامات اشاره می‌کنند که مصری‌های زیادی در ساخت این پروژه‌ها به کار گرفته شده‌اند. این حرف به اندازه کافی منصفانه است، اما به چه قیمتی؟ دولت‌ها مسوولیت ایجاد زیرساخت‌ها را دارند، اما منافع بلندمدت این زیرساخت‌ها باید بیشتر از هزینه‌های کوتاه‌مدت آن باشد. پل‌های جدید، جاده‌ها، مبادلات، ارتقای فرودگاه و مترو ارزش زیادی را دارند و مصر روند ساخت بخشی از آنها را انجام داده است، اما ساخت پایتخت تابستانی و پایتخت اداری جدید در چنین وضعیت اقتصادی‌ای به‌صرفه نیست.
در جدیدترین توافق انجام‌گرفته با صندوق بین‌المللی پول، دولت مصر با فروش دارایی‌های دولتی، از جمله دارایی‌هایی که ارتش در اختیار دارد، موافقت کرد. با این حال، تعداد کمی خریدار وجود داشته، زیرا این دارایی‌ها یا ارزشی ندارند و هیچ کس نمی‌داند چگونه ارزشی برای آنها تعیین کند یا خریدارانی دارد که در حاشیه نشسته‌اند و منتظر کاهش ارزش پوند مصر هستند تا برای خرید این دارایی‌ها اقدام کنند.
دولت اخیرا اعلام کرد که ۹/۱ میلیارد دلار از دارایی‌های خود را فروخته است. این فروش با اینکه مثبت است، اما برای کاهش مشکلات اقتصادی گسترده که وجود دارد، اصلا کافی نیست. مصری‌ها در سال ۲۰۱۱ به پا خاستند زیرا خواهان عزت بودند. فروش دارایی‌های دولتی به سختی قابل احترام است.
مصری‌ها به جای اینکه منتظر سعادتی باشند که رهبرانشان وعده داده بودند، در حال مهاجرت از کشورشان هستند. در بسیاری از گزارش‌های مربوط به غرق شدن قایق‌های مهاجران در سواحل یونان در ماه ژوئن، این حقیقت وجود داشت که ممکن است ۳۰۰ تا ۳۵۰ مصری در آن قایق‌ها حضور داشته باشند. از آغاز سال ۲۰۲۳ تا ماه ژوئن، بیش از ۶۰۰۰ مصری تلاش کرده‌اند که از طریق دریا به ایتالیا برسند. آنها دومین گروه بزرگ از مهاجران را تشکیل می‌دهند که امیدوارند خود را به سواحل ایتالیا برسانند. منطقی است که تعداد بیشتری از مصری‌ها با توجه به شرایط وخیم اقتصادی که با آن مواجه هستند، مصر را ترک کنند.
اگرچه سیسی در جلسات مهمی مانند نشست اخیر روسیه و آفریقا در سن‌پترزبورگ یا نشست شورای همکاری خلیج فارس که در تابستان گذشته با حضور رییس‌جمهوری ایالات متحده برگزار شده‌، حضور داشته‌ است، به نظر می‌رسد که حضور رهبر مصر تاثیری در رفع مشکلات این کشور نداشته‌است. مصر در این اجتماعات بیشتر ناظر است و توانایی کنشگری فعال نداشته‌است.
در ماجرای جنگ داخلی سودان، مصری‌ها با حالتی تحقیرانه در حاشیه ایستاده‌اند و نقش مهم سعودی‌ها در تخلیه اتباع کشورهای ثالث از سودان را تماشا کرده‌اند. سیسی هرگونه تلاش برای میانجیگری در سودان را به ولیعهد محمد بن‌سلمان واگذار کرد. برخی در قاهره باید خجالت بکشند که عربستان سعودی در نهایت نقش مهمی را در این درگیری ایفا کرده است. در واقع، حتی در زمانی که قاهره میزبان کنفرانسی از هفت همسایه سودان در اواسط ژوئیه بود، این کشور نتوانست تاثیر مطلوبی برای حل مشکل جنگ داخلی در سودان داشته‌باشد. ابی احمد رهبر اتیوپی طی سخنان خود در این کنفرانس از عربستان سعودی به خاطر تلاش‌هایش برای حل مشکلات سودان تشکر کرد.
اخیرا یک تحلیلگر زیرک مصری در توئیتی نوشت: «با صداقت می‌توانم بگویم دیگر راهی برای خروج از این وضعیت نمی‌بینم.» گمان می‌کنم منظور او از کلمه این، خرابی‌هایی بوده که سیسی در مصر ساخته است. یک دهه یا بیشتر پس از آنکه مصری‌ها برای مطالبه نان، آزادی و عدالت اجتماعی قیام کردند، اما آنها هیچ‌کدام از این چیزها را ندارند.