چند پالس مثبت و دستپاچگی مخالفان

آرزو فرشید- آن‌طور که یک منبع آگاه به «فارس» خبر داده است، امروز هم تکلیف دو لایحه CFT و پالرمو معلوم نخواهد شد اما از آنجا که برخی از اعضای مجمع از مردد شدن مخالفان و فراهم شدن زمینه تصویب این لوایح می‌گویند، آن امیدواری که بعد از تمدید مهلت رسیدگی به لوایح FATF در مجمع از سوی رهبری ایجاد شده بود، تقویت شده و برخی از مخالفان بیرون از مجمع نیز به تکاپو افتاده‌اند که مبادا این بار آقایان تصمیم‌گیرنده با در نظر گرفتن منافع ملی و نظرات کارشناسی بیان شده، رای موافق به این دو لایحه جنجالی بدهند.
اخبار امیدوارکننده
هیاهوی اخیر درباره احتمال تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام از آنجا شروع شد که ابتدا محمد صدر و بعد هم محمد رضا باهنر از فراهم شدن مقدمات تصویب این لوایح گفتند. صدر در گفت‌وگو با خبرآنلاین در پاسخ به اینکه اظهارات و دلایل دولتی‌ها چقدر توانسته مخالفان لوایح را قانع کند گفته بود: «نه به صورت صددرصد بلکه احساس می‌شود تا حدودی تردیدی در برخی از مخالفان ایجاد شده است اما در واقع به همه دلایل مخالفت‌های آنها و آن چیزهایی که مطرح می‌کنند پاسخ داده شد و مسوولان دولتی هم گفتند.»یک روز بعد هم دیگر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یعنی باهنر در گفت‌وگویی با برنا اعلام کرد: «FATF به احتمال زیاد تصویب می‌شود ولی حق تحفظ‌ها باید در کنار این بررسی شود که امروز هم فقط حق تحفظ‌ها مورد بررسی است.»وی در رابطه با حواشی اخیر در مورد این لوایح نیز گفت: «FATF اصولا یک مقاوله‌نامه بین‌المللی نیست و کاری است که کشورها از مدت‌ها قبل دور هم جمع شده‌اند و تفاهم‌هایی کرده‌اند تا مبارزات، مقررات و قوانینی را در کشورهای خود بگنجانند و اعمال کنند و در مجموعه این کار گفته شده به نفع صلح جهانی و منافع جهانی است. در این ماجرا داستانی پیش می‌آید که منافع ملی و منافع جهانی کجا با هم در مغایر است و کجا با همسو و هم‌جهت هستند. … اشکال ما در این زمینه این است که بعضا در دنیا کسانی، تروریسم مطرح می‌شوند که ما آنها را آزادیخواه می‌نامیم. … ما با برخی از کشورها از نظر واژه‌ای اختلاف‌نظر داریم … کسی تردیدی ندارد که ما در مبارزه با تروریسم جدی هستیم ما در لبه جلویی این مبارزه هستیم.»
جلسه تعیین‌کننده
باهنر افزود: «اینکه ما چطور به پالرمو و CFT بپیوندیم که در مجامع جهانی اعلام کنیم ما علیه تروریسم هستیم و از طرفی این اهرمی نباشد تا خنثی‌سازی مبارزه ایران علیه تحریم‌ها باشد، این کار فنی و دقیقی است که کمی معطلی دارد. در مجمع هنوز درباره FATF بحث می‌شود و این موضوع یک دور معطل شد و به نتیجه نرسید. ریاست محترم جمهور نامه‌ای برای رهبری مرقوم داشتند و خواستند مجمع علاوه بر اتمام وقت بررسی باز هم مساله را بررسی کند و دو جلسه است که در کمیسیون‌های مربوطه بررسی می‌شود. فکر می‌کنم ظرف ۱۵ روز آینده به صحن مجمع بیاید و امیدواریم مجمع نظر خوبی بر اساس منافع ملی داشته باشد. به نظر من، FATF به احتمال زیاد تصویب می‌شود ولی حق تحفظ‌ها باید در کنار این موضوع بررسی شود که امروز هم فقط حق تحفظ‌ها مورد بررسی است.»این سخن باهنر درباره احتمال تصمیم‌گیری ظرف ۱۵ روز آینده برخی رسانه‌ها را به گمانه‌زنی واداشت.
این‌طور گمان رفت که چون چهارشنبه آینده تعطیل است و مجمع امروز آخرین جلسه سال جاری را برگزار می‌کند، پس تکلیف لوایح FATF هم روشن خواهد شد. یک منبع آگاه از مجمع اما در گفت‌وگو با فارس این گمانه را تکذیب و تاکید کرد که «طبق گفته رییس و دبیر مجمع، گمانه‌زنی‌های اخیر برخی رسانه‌ها و اشخاص در پایان یافتن مباحث مربوطه در این موارد عاری از حقیقت است.»
تصویب مشروط؟!
مخالفان FATF اما خیلی زود هیجان‌زده شدند و سعی کردند فضای امیدوارکننده نسبت به تصویب این لوایح را تغییر دهند. اظهارنظرها و بیانیه‌ها از پی هم رسید تا یادمان نرود که این چالش همچنان باقی است. یکی از مخالفان این لوایح آیت‌الله محسن مجتهدشبستری بود که در گفت‌وگو با آنا تاکید کرد: «هفته آینده در صحن علنی مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره FATF بحث خواهد شد و در صورت پذیرش، تصویب لوایح FATF مشروط خواهد بود.» به گفته وی «در صورتی که این کارگروه به تعهدات خود عمل کند، این معاهده عملیاتی می‌شود.»این لوایح اما مخالفان سرسخت‌تری هم دارد که حتی پذیرش مشروط را هم برنمی‌تابند. مثلا مجتبی ذوالنوری رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس در واکنش به استدلال حامیان دولت و موافقان الحاق به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT مبنی بر اینکه اگر حق شرط بگذاریم، تحریم‌ها برداشته می‌شود، گفت: «اساسا این حق شرط ربطی به موضوع تحریم‌ها ندارد چراکه تحریم‌ها در اختیار آمریکاست.»
وی در گفت‌وگو با فارس تاکید کرد: «پذیرش الزامات FATF آب باریکه دور زدن تحریم‌ها را قطع خواهد کرد.»ذوالنور تصریح کرد: «تا زمانی که تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه برقرار است، پذیرش این کنوانسیون‌ها به صلاح نیست و راه تنفس در شرایط تحریمی را می‌بندد ولی اگر تحریم‌ها در عمل برداشته شود و موانع انتقال پول ما دیگر وجود نداشته باشد، آن زمان فرصت برای بررسی‌های لازم و احیانا الحاق به این کنوانسیون‌ها فراهم می‌شود.»
سناریوهای مجمع
پیش از او نیز البته مرتضی نبوی عضو مجمع تشخیص با حضور در برنامه جهان‌آرا به ارائه توضیحاتی پیرامون مجدد لوایح FATF در این مجمع، تبعات و موضوع تعیین پیش‌شرط از سوی ایران برای پذیرش این لوایح پرداخت.
وی گفت: «در جریان بحث‌ها، دوستان عنوان می‌کنند اگر تحریم‌ها برداشته شود و بعد از آن بخواهیم مقدماتی را در پذیرش این دو کنوانسیون طی کنیم و از نظر FATF یک کشور همکار بشویم کار سخت‌تر خواهد شد و بیشتر طول می‌کشد بنابراین با توجه به این بحث‌ها، سناریو‌های مختلفی پیش‌روی مجمع است.
برخی کشور‌ها با تحفظ و شروطی به FATF پیوسته‌اند که ما هم می‌توانیم در مجمع تشخیص مصلحت چنین کاری انجام دهیم یا شرط‌مان این باشد که تحریم‌ها برداشته شود و به نوعی ملحق شدن به این دو کنوانسیون را مشروط کنیم و یک راه دیگر هم این است که رای شفاف به عدم پذیرش بدهیم و این دو کنوانسیون تشخیص مصلحت شناخته نشود.»
مخالفان بیرونی
مخالفت با تصویب FATF اما محدود به اعضای مجمع نبود و برخی هم در بیرون از این نهاد تصمیم‌گیرنده دست به کار شدند. شاهد آنکه برخی از نمایندگان مجلس انقلابی در بیانیه‌ای مخالفت خود را با تصویب لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرده و از آیت‌الله آملی‌لاریجانی خواستند در جلسه آتی این مجمع، لوایح FATF را رد کند.