10 - 01 - 2022
چراغ اول را کدام کشور روشن میکند؟
خبرهای مثبت از مذاکرات احیای برجام هرچند کم نیستند، اما چون هنوز قطعی نیست، اعتبار ندارند، با این حال دولت بودجه سال آینده را به اعتبار شرایط امسال برمبنای فروش یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه پیشبینی کرده است. اگر شرایط بر وفق مراد باشد و تحریمها برداشته شود، هرچقدرهم بیشتر بفروشد، بهتر! اما اگر شرایط سختتر شود، تحقق همین عدد هم به نظر نمیرسد چندان سخت باشد. چراکه اوضاع و احوال قیمتهای انرژی در دنیا نشان میدهد که وضع مالی دولت -حداقل در دخل و خرج نفتی- در سال آینده چندان بد هم نیست. به خصوص آنکه، حالا مقامات نفتی، با اطمینان و اعتبار بیشتری نسبت به گذشته برای افزایش تولید نفت و سرمایهگذاری خارجی صحبت میکنند.
در عین حال که برخی خبرهای غیررسمی هم نشان میدهد که مذاکرات پشت پرده برای جذب سرمایهگذاری خارجی آغاز شده است. اینکه ماهیت و ملیت سرمایهگذاران خارجی چیست، هنوز معلوم نیست، آنچه مهم است، اینکه ظاهرا مقامات وزارت نفت بر روی جذب سرمایهگذاری خارجی برای احیای چاههای نفت و توسعه میادین نفت و گاز حساب باز کردهاند.
البته محسن خجستهمهر مدیرعامل شرکت ملی نفت هم در مصاحبههای چند روز اخیر خود تلویحا این موضوع را تایید کرده است و از پیشنهاد سرمایهگذاری خارجی در پروژههای نفت و گاز ایران خبر داده است.
البته مطابق با لایحه بودجه ۱۴۰۱ دولت پیشبینی کرده که بخشی از این سرمایهگذاری خارجی از طریق تهاتر جذب شود.
بنا به گفته خجستهمهر قرار است دستگاههای اجرایی برای اجرای سرمایهگذاری از طریق تهاتر، با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه عمل کنند، اما اینکه چقدر از این طریق قرار است سرمایه خارجی جذب شود، ابهام دیگری است که هنوز مقامات وزارت نفت درباره آن شفافسازی نکردهاند. چه به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت، قرار است در بخش ارقام بودجه میزانی که دستگاههای اجرایی میتوانند از ظرفیت تهاتر استفاده کنند، مشخص خواهد شد.
خجستهمهر تنها گفته که وزارت نفت آمادگی و انعطاف لازم را در این زمینه دارد که بابت سرمایهگذاری خارجی -چه داخلی و چه خارجی- بازپرداخت سرمایهگذاری را با تحویل محمولههای نفتی اجرایی کند.
شرکای چین و روسیه
حتی در سختترین شرایط تحریمها، چینیها بازار ایران را از دست ندادند. اگر گاهی بدعهدی کردند، بد اجرا کردند یا دیرکرد داشتند، در نهایت این چینیها بودند که در پروژههای صنعت نفت و سایر صنایع که قرارداد داشتند، در ایران ماندند. حالا که مسیر هموارتر شده، به نظر میرسد، بخش اعظم «آن پیشنهادهای سرمایهگذاری خارجی» از طریق چینیها روی میز مقامات وزارت نفت قرار گرفته باشد. به خصوص آنکه پرونده قرارداد ۲۵ ساله با چین هنوز داغ است.
در این میان روسیه هم تمایل دارد که در ازای رایزنیهایی که با غربیها بر سر پرونده ایران دارد، سهمی از حضور در صنایع نفت و گاز ایران ببرد. این کشور هم مذاکره برای قرارداد ۲۰ساله با ایران را در دستور کار دارد و آنطور که خبرها نشان میدهد این مذاکرات به زودی تبدیل به یک قرارداد هم خواهد شد.
اما سوال اینجاست که فقط قرار است که این دو کشور، سرمایهگذاران خارجی صنعت نفت و گاز ایران باشند؟ مسلما آن چهار کشور اروپایی که پای میز مذاکره نشستهاند و از قضا هم با روسیه بر سر خط لوله گاز استریم، چالش دارند، تمایل دارند که این پرونده احیای برجام سریعتر به نتیجه برسد تا بتوانند به منابع نفت و گاز ایران دست پیدا کنند.
چراغ اول
روز گذشته حمیدرضا مسعودی مدیرعامل گروه پتروپارس از ابلاغ رسمی دو قرارداد مهم برای تسریع در توسعه فاز ۱۱ میدان مشترک پارسجنوبی خبر داد. آنطور که مسعودی گفته این دو قرارداد مربوط به اجرای خط لوله دریایی و همچنین انتقال، اصلاح و نصب سکوی تولیدی در موقعیت SPD۱۱B است و با ابلاغ این قراردادها، فعالیتهای مهندسی، خرید و اجرای متناظر با این دو قرارداد از ابتدای دی ماه ۱۴۰۰، به طور رسمی آغاز شده است.
مدیرعامل پتروپارس گفته که به منظور اجرای هر چه سریعتر انتقال و نصب سکوی تولیدی به موقعیت ۱۱B، پس از بررسی و مطالعات لازم، مناسبترین گزینه را در قالب یک قرارداد EPCI به یک شرکت ایرانی واگذار کردیم و همچنین کالاها و تجهیزات مورد نیاز با زمان تحویل زیاد (L.L.I) توسط شرکت پتروپارس خریداری شده تا به این ترتیب پروژه طبق زمانبندی انجام شود.
او البته نگفته که کالاها را از کجا خریداری کردهاند، اما برخی منابع خبری میگویند که برای اجرای این پروژه، تهاتر نفت در مقابل کالا انجام شده و این تجهیزات از چین وارد شده است. از همین رو میتوان گفت که پتروپارس چراغ اول را برای تهاتر روشن کرده است.
لازم به ذکر است که طرح توسعه فاز ۱۱، آخرین طرح توسعه میدان گازی پارسجنوبی است که قرارداد IPC آن در سال ۹۶ به کنسرسیوم شرکتهای «توتال» فرانسه، «CNPCI» چین و پتروپارس واگذار شد، اما به دلیل تحریمهای بینالمللی و خروج و انصراف شرکای خارجی، سرانجام در مهرماه ۹۸ اجرای این طرح بزرگ ملی به صورت کامل به شرکت پتروپارس واگذار شد و پیشبینی میشود با اجرای فاز اول آن تولید روزانه دو میلیارد فوتمکعب گاز و ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی محقق شود.
نگویید سرمایهگذار خارجی بد است
جذب سرمایهگذاری خارجی برای صنعت نفت و گاز ایران به مثابه دمیدن خون تازه در شریان این صنعت است. چه آنکه در این صنعت، سرمایه و تکنولوژی حرف اول را میزند.
آمارهای رسمی و غیررسمی حکایت از آن دارد که سرمایهگذار خارجی طی دو دهه گذشته بیشتر از ۵میلیارد دلار سرمایهگذاری نکرده که این میزان در شرایط تحریم محدودتر هم شده است. براساس قانون ششم توسعه این صنعت، نیازمند ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری است که قطعا از طریق منابع داخلی امکان تامین آن وجود ندارد.
سیدمهدی حسینی کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه میگوید: بیش از ۲۰ سال است که لزوم سرمایهگذاری در صنعت نفت برای توسعه وجود دارد، طی این سالها از تکنولوژیهای جدید عقب افتادیم، همسایههای ما پیشرفتهایی داشتند که ما نتوانستیم به آن دست یابیم. بنابراین اگر اکنون نیز سرمایهگذاریهای هنگفت انجام نشود و ظرفیتسازی صورت نگیرد، ضایعاتی که به آن خواهیم رسید، بسیار زیاد خواهد بود.
او میگوید: بررسیهای کارشناسی نشان میدهد که برای تولید مثلا ۳۰ میلیون مترمکعب گاز نیاز به حداقل دو میلیارد دلار سرمایهگذاری است. هزینهای که بنا به گفته این کارشناس انرژی، در توان شرکتهای داخلی نیست.
علت ایجاد این ائتلاف این بود که کل دنیا در حال بیزینس با ایران بود و آمریکاییها تحریم شده بودند، علت علاقه آنها برای همکاری با ایران نیز این بود که هزینههای نفت و گاز ایران بسیار کمتر از هزینههای آمریکایی و اروپایی برای استخراج است و ما در این بخش جاذبههایی را داریم. به همین دلیل شرکتهای آمریکایی مشتاق ایجاد بیزینس با ما بودند.
به گفته حسینی میتوانستیم از این جاذبهها علیه تحریم استفاده کنیم اما اقدامی که صورت گرفت این بود که مخالف سرمایهگذار خارجی شدیم و با این خودتحریمی که ایجاد کردیم، آمریکا احساس کرد که تحریم ایران هزینهای برای او ندارد و این اتفاق افتاد.
او در پاسخ به این سوال که آیا دلیل فشار گاز در پارسجنوبی ناشی از عدم سرمایهگذاری به موقع است، میگوید: حتما انجام چنین پروژههایی نیازمند سرمایه و تکنولوژی است، باید یک توافق ملی صورت بگیرد و آنقدر گفته نشود که سرمایهگذار خارجی بد است، باور کنید که معامله و تعامل با شرکتها و موسسات خارجی که هر کدام یک لابی بزرگ هستند، به نفع ما خواهد بود. ضمن اینکه اگر کاهش افت فشار در پارسجنوبی ادامه یابد، نه تنها گاز تولید نمیشود، بلکه تولید میعانات نیز تحت تاثیر قرار میگیرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد