چالش‌های توسعه مسیر ریلی ایران و ترکیه

تجارت‌نیوز- با توجه به اهمیت توسعه مسیرهای ریلی، طی چند روز گذشته اخباری مبنی بر از سرگیری فعالیت قطار تهران- وان ترکیه به گوش رسید. حال باید دید این اتفاق چه زمانی رخ می‌دهد و چه چالش‌ها و فرصت‌هایی در توسعه مسیر ریلی ایران و ترکیه وجود دارد؟
مسیر ریلی به دلیل امنیت بالا و هزینه کمتر به نسبت سایر روش‌های مسافرت و جابه‌جایی بار، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است بنابراین بسیاری از کشور‌ها در تلاشند تا مسیر ریلی بین‌المللی خود را گسترش دهند. ایران هم از این قاعده مستثنا نیست چراکه طی روز‌های اخیر، اخباری مبنی بر راه‌اندازی مجدد خط ریلی تبریز-وان و تهران-وان به گوش می‌رسد. حال باید دید علت توقف فعالیت این قطارها چه بوده و راه‌اندازی مجدد این مسیر‌های ریلی چه چالش‌ها و فرصت‌هایی به دنبال دارد؟‎‎
فعالیت مجدد مسیر ریلی تهران- وان و تبریز-وان
طبق اطلاعات منتشرشده، جبار علی ذاکری، مدیرعامل راه‌آهن ایران در حاشیه جلسه ابلاغ قطعیت قرارداد و شروع دوره احداث پروژه ریلی کرمان – سیرجان، درباره راه‌اندازی قطار‌های تبریز- وان و تهران- وان توضیح داد: پس از آنکه راه‌آهن ترکیه سیر قطار از مسیر وان به استانبول و آنکارا را داشته باشد، قطارهای مسافری هم از ایران دوباره در این مسیر فعال می‌شوند. همچنین این مقام مسوول اعلام کرد درباره قطار‌های بین‌المللی، اولین گام فعال‌سازی مسیر ریلی ترکیه بود.
سرگذشت قطار تهران- وان
قطار تهران- وان در تیرماه 1398 راه‌اندازی شد. محمد رجبی، مدیرعامل وقت شرکت حمل‌ونقل ریلی رجا، در مراسم راه‌اندازی این قطار گفته بود این قطار به منظور توسعه همکاری کشورهای منطقه و گسترش صنعت ایرانگردی و جهانگردی با همکاری راه‌آهن‌های ایران و ترکیه راه‌اندازی شده است.
البته شرکت حمل نقل ریلی رجا به عنوان بزرگ‌ترین شرکت حمل‌ونقل ریلی و مسافری کشور به منظور گسترش خدمات خود، از سال 1379 تا به امروز قطارهایی را به مقصد ترکیه و حتی سوریه راه‌اندازی کرده است.
علت توقف قطارهای بین‌المللی چه بود؟
قطارهای کشور ترکیه تا سال 1398، در مسیر‌های تهران- وان و تهران- استانبول و آنکارا فعالیت داشتند، اما به دلیل شیوع ویروس کرونا فعالیت این قطار‌ها هم متوقف شد. البته قطار‌های کشور سوریه هم تا سال 1391 در مسیرهای تهران- حلب و تهران- دمشق مشغول فعالیت بودند اما به دلیل جنگ داخلی در این کشور، قطارهای این مسیر متوقف شدند.
راه‌اندازی خطوط ریلی بین‌المللی چالش‌ها و فرصت‌ها
راه‌اندازی قطارهای بین‌المللی دارای مزایای متعددی است که از جمله آنها می‌توان به گسترش روابط تجاری، ایجاد اشتغال، توسعه گردشگری، کاهش آلودگی در محیط‌زیست و حتی بهتر شدن ارتباط فرهنگی اشاره کرد. با وجود تمام مزایای راه‌اندازی مجدد قطارهای بین‌المللی، این پروژه با چالش‌هایی نیز همراه است.
از جمله این چالش‌ها می‌توان نیاز به سرمایه‌گذاری برای بهبود زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری برای نوسازی خطوط ریلی و حتی افزایش تعداد واگن‌ها را نام برد. این شرایط با تمام چالش‌هایی که به دنبال دارد، می‌تواند فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند. از آنجا که توسعه روابط تجاری با سایر کشورها به ویژه کشورهای همسایه اهمیت دارد، در درجه اول توسعه مسیر‌های مختلف از جمله خطوط ریلی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند بنابراین دولت هر دو کشور باید با به‌کارگیری تمام ظرفیت‌ها اقدام به توسعه مسیرهای ریلی بین‌المللی کنند. البته برای سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌توان از ظرفیت‌های بخش‌خصوصی هم استفاده کرد تا این قطارها در نزدیک‌ترین زمان ممکن فعالیت خود را آغاز کنند.