پیام آمریکایی‌ها

علی بیگدلی‌*
‌رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته که در روزهای آتی دوباره به ایران خواهد آمد و از صحبت‌هایی که در مصاحبه با بلومبرگ مطرح کرده به نظر می‌رسد به گفت‌وگو با ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری ایران، هم تمایل دارد. این موضوع و حجم از سفرهای دیپلماتیکی که اخیرا صورت گرفته نشان می‌دهد که جامعه غرب به رهبری آمریکا قصد دارد پیام مشخصی را به ایران بدهد و به نحوی اتمام‌حجت کند.
با توجه به ملاقاتی که چند شب قبل بین گروسی و بلینکن اتفاق افتاد، می‌توان دریافت که آمریکایی‌ها تحت فشار اسراییل و کشورهای عربی یک نوع اتمام حجت با ما می‌کنند. بنابراین ایران اصلا در وضعیت مناسبی نیست و اگر بخواهد به این شرایط ادامه دهد و تصور کند با سیاست انفعالی امتیاز خواهد گرفت، قطعا اشتباه می‌کند.
ایران در وضعیت فعلی هیچ راهی ندارد غیر از اینکه سطح انتظارات خود را کاهش دهد و یک دیپلماسی انعطاف‌پذیری در پیش بگیرد تا مشکل حل شود. با این رویه فعلی و اقداماتی مثل قراردادهای بیست‌ساله بین ایران و کشورهایی مثل چین و… مشکل ما حل نخواهد نشد و هیچ کدام از اینها توانایی حل مشکلات اقتصادی ما را ندارند. لازم است که وارد مذاکره شویم و مستقیما هم با آمریکا صحبت کنیم چون این آمریکاست که از برجام خارج شده است. اکنون اما رفته‌رفته در حال از دست دادن اتحادیه اروپا که مثل ضربه‌گیر عمل می‌کرد، هستیم. بنابراین باید سه اقدام مشخص را انجام دهیم. اولا مستقیما با آمریکا وارد مذاکره شویم، دوما سطح انتظارات خود را کاهش دهیم و سوما یک دیپلماسی نرم و انعطاف‌پذیر را در پیش بگیریم.
مواضع و اظهارات مقامات ایرانی اما به نحوی است که تصور نمی‌کنیم، درک دقیق و درستی از موقعیت داشته باشند. ما اصلا در موقعیتی نیستیم که پیش از مذاکره شرط بگذاریم و بگوییم ۱۰ میلیارد دلار به حساب ما بریزید تا مذاکره کنیم. اینها تمام اشتباه است و اصلا در علم سیاست جایی ندارد. وقتی مشکلاتی داریم باید با حریف صحبت کنیم نه اینکه شرط و شروط تعیین کنیم. با این رویه قضایا حل نمی‌شود.
نگرانی ایران البته از این بابت است که آمریکا و حتی اتحادیه اروپا غیر از برجام از ایران انتظاراتی دارند که به مسائل حقوق بشری، کنترل موشکی و مسائل منطقه‌ای مربوط می‌شود. ایران نمی‌خواهد به مذاکره حول این موارد تن بدهد لذا دنبال راهی است که مذاکرات را بر سر مسائل برجام متمرکز کند.
*تحلیلگر مسائل بین‌الملل