16 - 03 - 2023
پشت پرده نقش «فدرالرزرو» در فروپاشی بانک «سیلیکونولی»
«جهانصنعت»- گروه بینالملل- بانک سیلیکونولی آمریکا به عنوان مهمترین بانک وامدهنده به شرکتهای فناوری و استارتآپها در حدود یک هفته پیش ورشکسته شد؛ اتفاقی که با توجه به وضعیت شکننده اقتصاد جهان، بازارهای مالی را نه تنها در ایالات متحده بلکه در اروپا نیز تحت تاثیر قرار داد. به عنوان نمونه بورس اروپا تحت تاثیر این اتفاق هفته کاری خود را به صورت قرمزپوش آغاز کرد. به همین دلیل نگرانی اصلی کارشناسان و سیاستگذاران این است که تبعات و پیامدهای این ورشکستگی که گفته میشود از زمان وقوع بحران مالی سال ۲۰۰۸ در سیستم مالی آمریکا بیسابقه بوده است، قابلیت این را داشته باشد که به سرعت به سایر بازارهای مالی و متعاقب آن اقتصاد جهانی که امروز درگیر رکود و تورم است سرایت کند.
در همین رابطه سوال اصلی این است که چه عواملی باعث بروز چنین اتفاقی شده و تبعات آن در آینده تا چه میزان میتواند گسترده باشد؟ طبق گزارشی که به تازگی نشریه اکونومیست در این خصوص منتشر کرده، جهت مقابله با تورم به طور طبیعی بانکهای مرکزی ناچار هستند سیاستهای پولی سختتری را پیگیری کنند تا از سرعت رشد تورم کاسته شود. اما مساله مهم این است که طی سالهای گذشته چنین کلیشهای به راحتی قابل نقض بوده است. از سال گذشته که فدرالرزرو (بانک مرکزی آمریکا) به صورت بیسابقهای شروع به افزایش نرخ بهره کرد و متعاقب آن برخی بازارها نیز شروع به ریزش کردند، سیستم مالی جهانی به صورت کلی آسیب چندانی ندید. البته در این میان اتفاقاتی صورت گرفت، نظیر وقوع مشکلات در صندوقهای بازنشستگی بریتانیا که با اقدامات بانک مرکزی این کشور به سرعت اصلاح شد. حتی سقوط بزرگ صرافی رمزارز FTX نیز از سوی بسیاری از ناظران به بحث تقلب مرتبط شد تا اقدامات فدرالرزرو.
اما اکنون قضیه فرق کرده است. فروپاشی بانک سیلیکونولی به عنوان یکی از وامدهندگان مهم به شرکتهای فناوری و استارتآپها طی چند روز گذشته باعث بروز شوک به بازارهای مالی شده است. در واقع شوک اصلی به سرمایهگذاران وارد شده و آنها را نسبت به آسیبپذیری سایر نهادهای مالی در چنین وضعیتی به شدت نگران کرده است. لازم به ذکر است از جمله پیامدهای سقوط این بانک، کاهش ۲۵ درصد شاخص سهام نزدک در ایالات متحده بوده که کارشناسان معتقدند تمامی سودهای مرتبط با ۲۵ سال گذشته را از بین برده است.
مرحلهای جدید برای بازارهای مالی
بنابراین به نظر میرسد بازارهای جهانی وارد مرحلهای جدید شدهاند. یکی از شاخصههای مرحله جدید این است که بازارها به صورت غیرقابل پیشبینی هماهنگ با فدرالرزرو حرکت میکنند نه برخلاف جهت آن. در واقع امروز بیش از یک سال است که مقامات بانک مرکزی آمریکا دائما تکرار میکنند که تورم بالاتر از حد انتظار است و چنین پیامی به معنای افزایش مجدد نرخهای بهره است. در همین راستا و مطابق دادههای منتشرشده طی روزهای گذشته شاهد هستیم که قیمتهای مصرفکننده، مجددا بیشتر از آن چیزی که انتظار میرفت افزایش یافتهاند.
در چنین شرایطی سیاستگذاران به دنبال اتخاذ تصمیمهای انقباضی مانند افزایش نرخ بهره و کنترل نقدینگی جهت کاهش تقاضا و تورم هستند. اما از شش ماه قبل تاکنون بازارهای مالی در جهت دیگری حرکت کرده و در نهایت فروپاشی بانک سیلیکونولی باعث بروز یک شوک بزرگ شد.
در اوایل سال جاری، انتظارات برای کاهش نرخ بهره، نوعی امیدواری برای مهار تورم ایجاد کرده بود. با این حال امروز شرایط فرق کرده است؛ به طوری که سه روز قبل بازدهی دوساله اوراق خزانهداری ۶۱/۰ درصد کاهش یافت که بزرگترین میزان کاهش در طول ۴۰ سال گذشته را ثبت کرده است. به همین دلیل با توجه به اینکه برخی از بانکها دچار چالشهای اساسی شدهاند، فعالان اقتصادی و برخی کارشناسان معتقدند که فدرالرزرو به منظور جلوگیری از ورشکست شدنهای بیشتر بانکها و موسسات مالی، به احتمال زیاد نرخهای بهره را کاهش خواهد داد.
وضعیت متناقض
در پشت چنین تضادی، تنش میان هدف بانک مرکزی برای کاهش نرخ تورم و نیز وظیفه این نهاد برای محافظت از ثبات مالی نهفته است. در واقع فروپاشی بانک سیلیکونولی به گفته تحلیلگران، ریشه در زیاندهی آن در بخش اوراق قرضه داشته که ارزشش با افزایش نرخ بهره کاهش یافته است. به همین دلیل از آنجا که مبارزه با تورم در کنار ایجاد ثبات در سیستم بانکی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، بانک مرکزی آمریکا، دیگر قادر به افزایش بیشتر نرخهای بهره نخواهد بود. حسن چنین کاری این است که علاوه بر رونق گرفتن بازار سهام، خطر رکود و نیز تقاضا برای دلار کاهش مییابد.
با این حال برخی دیگر از ناظران معتقدند که نباید نسبت به چنین قضیهای چندان خوشبین بود. پس از فروپاشی بانک سیلیکونولی، فدرالرزرو اعلام کرد که از سایر بانکها و موسسات مالی با مشوقهایی نظیر اعطای وام به ارزش کمتر از دوسوم ارزش واقعی حمایت خواهد کرد.
اما در کنار این به اصطلاح سخاوتمندی یک واقعیت تلخ نهفته است؛ اینکه بانک مرکزی آمریکا برای مهار تورم ناچار است نرخ بهره را افزایش و ریسک از کسبوکارها را دور کند؛ به همین خاطر است که کارشناسان معتقدند اجازه فروپاشی بانکهای بیاحتیاطی مانند سیلیکونولی، نه یک حادثه تلخ، بلکه بخشی از سیاست فدرالرزرو است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد