پایان عصر پاپ فرانسیس

پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان که تلاش کرد کلیسا را بر عدالت اجتماعی و اقتصادی متمرکز کند، روز گذشته در ۸۸‌سالگی درگذشت. به گزارش روزنامه وال‌استریت ژورنال، واتیکان اعلام کرد که او پس از دوره‌ای طولانی از مشکلات سلامتی از جمله ابتلا به ذات‌الریه شدید درگذشته است.
گفتنی است پاپ فرانسیس نخستین پاپ از قاره آمریکای لاتین، عضو فرقه یسوعیان و اولین کسی بود که نام فرانسیس را برگزید. او با کنار گذاشتن تشریفات سلطنتی، استفاده از خودروهای معمولی و اظهارات صریح، تصویری مردمی‌تر از پاپ ارائه داد. او همچنین در سیاست‌های جهانی نیز فعال بود: از حمایت از مهاجران و انتقاد از سرمایه‌داری گرفته تا تاکید بر محیط‌زیست با انتشار نامه سرگشاده «لائوداتو سی» در سال ۲۰۱۵.
البته پاپ فرانسیس با وجود محبوبیت جهانی با چالش‌های داخلی کلیسا مواجه بود. تمرکز او بر «رحمت» به جای قضاوت، مانند اجازه دریافت عشای ربانی به طلاق گرفته‌ها و حمایت از برخی اتحادیه‌ها، محافظه‌کاران را نگران کرد. او هرگز قانون تجرد کشیشان را لغو نکرد اما با انتصاب کاردینال‌هایی از مناطق کمتر مطرح (مانند تونگا و لائوس)، ساختار قدرت کلیسا را تغییر داد.
به گفته برخی ناظران، رسوایی سوءاستفاده جنسی کشیش‌ها از بزرگ‌ترین چالش‌های دوره او بود. اگرچه او سیاست «تحمل صفر» را اعلام کرد اما منتقدان معتقدند اقداماتش کافی نبود. در سال۲۰۱۸، او ابتدا از یک اسقف شیلیایی متهم سوء‌استفاده جنسی دفاع کرد اما پس از افشای اطلاعات بیشتر، استعفای چند اسقف را پذیرفت. در سال ۲۰۲۲ نیز به دلیل نقش کلیسا در آزار کودکان بومی در مدارس کانادا عذرخواهی کرد.
میراث پاپ فرانسیس
پاپ فرانسیس در طول رهبری خود، اصلاحات مالی واتیکان را تسریع و با تمرکز بر فقرا، کلیسا را به سمت سادگی سوق داد. او روابط با جهان اسلام را بهبود بخشید و در سفر به ۹ کشور مسلمان، بر صلح‌طلبی اسلام تاکید کرد. با چین برای انتصاب اسقف‌ها توافق کرد هرچند این اقدام منتقدانی داشت.
گفتنی است پاپ فرانسیس با نام اصلی خوزه ماریو برگولیو در ۱۹۳۶ در بوینس‌آیرس آرژانتین به دنیا آمد. پس از جراحی ریه در جوانی، وارد کلیسا شد و در دوران دیکتاتوری نظامی آرژانتین
(۱۹83–۱۹76) به عنوان رهبر یسوعیان، متهم به همکاری با نظامیان شد اما بعدها تبرئه شد. زندگی ساده او مانند سکونت در آپارتمانی کوچک و استفاده از حمل‌و‌نقل عمومیبه نمادی از فروتنی تبدیل شد. سرانجام در سال۲۰۱۳، پس از استعفای غیرمنتظره بندیکت شانزدهم، پاپ فرانسیس به عنوان پاپ انتخاب شد و در نخستین سخنرانی‌اش گفت: کلیسا باید کمتر به خود و بیشتر به تبلیغ امید بپردازد.
آینده کلیسا
به گفته برخی تحلیلگران، انتخاب جانشین پاپ فرانسیس با توجه به انتصاب دو سوم کاردینال‌ها توسط او تعیین‌کننده مسیر آینده کلیسا خواهد بود. آن هم در شرایطی که تنش بین جناح‌های محافظه‌کار و اصلاح‌طلب به‌ویژه در آلمان که خواستار تغییراتی مانند انتصاب زنان و دیگر مسائل هستند، ادامه خواهد یافت.
در همین رابطه پاپ فرانسیس با شعار «کلیسای فقیر برای فقیران» و تمرکز بر جنوب جهانی، میراثی پیچیده از خود به‌جا گذاشت و اکنون با درگذشت او سوال مهم این است که آیا جانشینش مسیر او را ادامه خواهد داد یا خیر؟