پایان بایدن

محمدرضا ستاری – پس از مدت‌ها ابهام، رایزنی، فشار و حتی تهدید، سرانجام جو بایدن رییس‌جمهوری 81‌ساله آمریکا از ادامه رقابت‌ها برای انتخابات ریاست‌جمهوری امسال انصراف داد. در واقع کناره‌گیری بایدن تکمیل‌کننده پازل عجایب و اتفاقات بی‌سابقه در تاریخ سیاسی آمریکا در آستانه برگزاری انتخابات 2024 است. زیرا از یکسو دونالد ترامپ که چهار سال قبل عمر سیاسی‌اش به اتمام رسیده و کمتر کارشناسی تصور می‌کرد که دوباره قادر به بازگشت به صحنه سیاسی باشد، با تمامی حواشی و کیفرخواست‌هایی که علیه او اعمال شده و ترور نافرجامی که از آن جان سالم به در برد، تا به اینجای کار از تهدیدها، فرصت ساخته و با تحمیل خود به حزب جمهوریخواه در نظرسنجی‌ها در مکان نخست قرار دارد.
از سوی دیگر بایدن که همواره زمزمه‌های سن بالا و حواس‌پرتی و گاف‌های متعددش مطرح بوده در اقدامی بی‌سابقه به عنوان رییس‌جمهوری مستقر، ناچار شد از ادامه رقابت‌های انتخاباتی کنار برود؛ امری که تا به اینجای کار معادلات انتخابات ریاست‌جمهوری را تبدیل به نامعادله کرده است. این گزاره از آنجا حائز اهمیت است که تا چند روز قبل و به خصوص پس از مناظره اول میان دو رقیب اصلی، بایدن شانسی در مقابل ترامپ نداشت اما حالا با کنار رفتن بایدن هر‌چند حزب دموکرات در عمل انجام شده قرار گرفته اما قاعدتا می‌تواند با معرفی یک جایگزین مناسب، دوباره ترامپ را مانند چهار سال قبل شکست دهد.
جانشین بایدن کیست؟
برخی تحلیلگران معتقدند که با کناره‌گیری بایدن که اتفاقاً خواسته او نبوده و به نظر می‌رسد که به زور به وی تحمیل شده، حزب دموکرات در آستانه 4‌ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوی دچار بلاتکلیفی عجیبی شده است. در واقع تا پیش از کنوانسیون ملی حزب دموکرات که قرار است 20 مرداد‌ماه جاری برگزار شود، سرنوشت نهایی نامزد دموکرات‌ها در انتخابات مشخص نمی‌شود.
با این حال از میان چهره‌هایی که تاکنون از آنها نام برده شده به نظر می‌رسد که کاملا هریس معاون بایدن در زمان ریاست‌جمهوری از شانس بیشتری نسبت به سایر رقبا برخوردار باشد. البته لازم به ذکر است که انتخاب خانم هریس کاملا تضمین شده نبوده و سازوکار مشخصی نیز در حزب برای چنین وضعیتی وجود ندارد.
در چنین شرایطی جایگزین بایدن باید از یک اجماع درون حزبی معرفی شود و با توجه به اینکه نام‌های متعددی از جمله هیلاری کلینتون وزیر خارجه سابق و حتی میشل اوباما همسر باراک اوباما به همراه چند تن دیگر از دموکرات‌ها برای جایگزینی بایدن مطرح است تا حدود یک ماه دیگر هر گزینه‌ای به عنوان یک گمانه‌زنی مطرح خواهد شد.
از سوی دیگر لازم به ذکر است که هر‌چند کلینتون‌ها و برخی دیگر از چهره‌های دموکرات از کاملا هریس حمایت کرده‌اند اما در اقدامی جالب توجه باراک اوباما رییس‌جمهوری پیشین و نیز نانسی پلوسی رییس سابق مجلس نمایندگان آمریکا در بیانیه تشکر خود از بایدن، نامی از خانم هریس نبرده و به طور رسمی از وی حمایت نکرده‌اند. به همین دلیل دو گمانه‌زنی درخصوص جایگزینی کاملا هریس مطرح است؛ یکی اینکه حزب دموکرات برای معرفی نامزد نهایی خود در انتخابات دچار اتفراق شده و بر سر گزینه نهایی توافقی وجود ندارد و دوم اینکه کاملا هریس گزینه بالقوه بوده و سکوت اوباما و پلوسی به این خاطر است که نشان دهند در نهایت کاملا هریس در یک اجماع درون حزبی با اکثریت آرا و بدون اعمال نفوذ خاصی انتخاب شده است.
در چنین وضعیتی برخی از ناظران معتقدند که هرچند دونالد ترامپ به خصوص بعد از ترور نافرجامش فاصله معناداری در نظرسنجی‌ها نسبت به بایدن پیدا کرده بود اما اگر دموکرات‌ها بتوانند یک گزینه مناسب در برابر او معرفی کنند، احتمال اینکه باز هم بتوانند رقیب خود را شکست دهند زیاد است؛ به خصوص اینکه این ناظران تاکید دارند، کاملا هریس هر‌چند در دوران 4‌ساله معاونت خود چندان عملکرد چشمگیری نداشته اما به واسطه زن بودن، رنگین پوست بودن و برخی دیگر از مولفه‌ها، می‌تواند آرای از دست رفته بایدن را احیا کرده و در انتخابات نهایی موفق شود.
در همین راستا همچنین گفته می‌شود که کناره‌گیری بایدن خبر خوبی هم برای ترامپ نخواهد بود زیرا نقاط ضعف برجسته بایدن به خصوص در رفتار و صحبت‌هایش برگ برنده ترامپ در مناظرات و رقابت‌های انتخاباتی محسوب می‌شد اما حالا با کناره‌گیری وی هر چند دموکرات‌ها مجبور شده‌اند بر سر رییس‌جمهوری مستقر ریسک کنند اما برگ برنده مهم ترامپ نیز در کارزار انتخاباتی از بین رفته است.
علاوه بر این لازم به ذکر است که ترامپ نیز مانند بایدن سن بالایی دارد و معرفی یک گزینه جوان‌تر در مقابل وی با توجه به تجربه بایدن به عنوان رییس‌جمهوری نامحبوب و سالخورده، می‌تواند به ضرر جمهوریخواهان رقم بخورد.
واکنش‌ها به انصراف بایدن
یک موضوع مهم دیگر درخصوص انصراف بایدن این است که برخی تحلیلگران و رسانه‌های خبری اعلام کرده‌اند که وی کاملا بر خلاف خواسته خودش مجبور به چنین تصمیمی شده است.
به عنوان مثال وقتی چند روز قبل نانسی پلوسی رییس سابق مجلس نمایندگان آمریکا به بایدن گفته بود که شانسی در مقابل ترامپ ندارد و ممکن است در صورت شکست خوردنش، دموکرات‌ها در انتخابات کنگره نیز مغلوب شوند، بایدن به صراحت گفته بود که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد او می‌تواند یک بار دیگر ترامپ را شکست دهد.
در همین رابطه و در حالی که سخنگوی کاخ سفید گفته بود، بایدن پس از بهبود بیماری کرونا هفته آینده به کارزار انتخاباتی باز‌می‌گردد، روز گذشته شبکه خبری سی‌ان‌ان در گزارشی اعلام کرده که تصمیم بایدن برای انصراف از انتخابات مربوط به مشکلات پزشکی وی نبوده است.
در واقع مساله مهم این است که گاف‌های معتدد بایدن، سن بالای او، تردیدها برای پایان رساندن دور دوم ریاست‌جمهوری و همچنین پیروزی‌اش در برابر ترامپ، وقتی به مناظره اول او پیوند خورد باعث شد تا نه تنها صدای انصراف او در داخل حزب دموکرات بلند و بلندتر شود، بلکه در اقدامی مهم حامیان مالی اصلی حزب دموکرات، هفته قبل اعلام کردند که در صورت باقی ماندن بایدن در رقابت‌های انتخاباتی، 90‌میلیون دلار از کمک‌های خود را بلوکه می‌کنند لذا دقیقا در چنین وضعیتی بوده که حزب دموکرات در نهایت ناچار شده روی گزینه اصلی خود ریسک کرده و بایدن را ملزم به کناره‌گیری کند.
از طرف دیگر هر‌چند واکنش‌ مقامات حزب دموکرات و رهبران جهانی به خصوص سران غربی درخصوص کناره‌گیری بایدن مثبت بوده و از وی به خاطر چنین تصمیمی تمجید شده است اما ترامپ بایدن را بدترین رییس‌جمهوری تاریخ آمریکا قلمداد کرده و ایلان ماسک ثروتمندترین فرد جهان نیز که گفته می‌شود ماهانه 45‌میلیون دلار به کمپین انتخاباتی ترامپ کمک می‌کند در صحبت‌هایی معنادار عنوان کرده است: قدرت‌های واقعی که در پشت صحنه‌اند، مترسک پیر را کنار می‌گذارند تا مترسک جدید بیاورند که احتمال بیشتری برای فریب دادن مردم داشته باشد. آنها از ترامپ می‌ترسند چون او عروسک خیمه‌شب‌بازی نیست.
ماسک همچنین در پیامی دیگر با اشاره به حمایت جورس سورس و پسرش از کاملا هریس، در پیامی در شبکه ایکس (توئیتر سابق) نوشت: من فقط می‌خواهم از الکساندر سورس تشکر کنم که کسی را در حالت بلاتکلیفی قرار نداده است که عروسک‌ خیمه‌شب‌بازی و دست‌نشانده بعدی چه کسی خواهد بود.
مروری بر روزنامه‌های مهم آمریکا نشان می‌دهد که واکنش آنها به انصراف بایدن، آمیزه‌ای از استقبال، نگرانی و همچنین ابهام است.
به عنوان مثال روزنامه وال استریت ژورنال در گزارش خود هرچند اقدام بایدن را در راستای منافع ملی آمریکا قلمداد کرده اما در عین حال کناره‌گیری دیر‌هنگام وی را نیز مورد انتقاد قرار داده و نوشته است: بایدن به صورت مشخص قادر به انجام وظایف ریاست‌جمهوری برای چهار سال آینده نیست. از سوی دیگر کاملا هریس نیز میراث سخت بایدن را باید بر دوش بکشد یعنی باید توضیح بدهد که آیا زوال شناختی بایدن را پنهان کرده و مردم را فریب داده است؟ همچنین در حالی که روزنامه نیویورک‌تایمز تصمیم بایدن برای انصراف از رقابت‌ها را ستوده اعلام کرده که چنین اقدامی به شدت این شانس را افزایش می‌دهد که حزبش بتواند از ملت آمریکا در برابر خطرات بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری محافظت کند، روزنامه واشنگتن پست نیز در مطلب خود تاکید کرده، پس از اشتباهات و احیای دوباره، تاریخ راهی دیگر باز می‌کند بنابراین دموکرات‌ها در ادامه باید به دقت رفتار کنند!