13 - 01 - 2021
پایان انحصار مشاوران املاک
گروه مسکن- قیمت مسکن به آگهیهای آنلاین برگشته و این اتفاق در حالی رخ داده که تحولات هشت ماه گذشته نشان میدهد قیمت مسکن در بازار، چندان با بود و نبود قیمت در آگهیهای آنلاین ارتباط ندارد. یک تحلیلگر بازار مسکن در گفتوگو با «جهانصنعت» میگوید حذف قیمتها از ابتدا اقدامی ناپخته بود و از بیاعتمادی به خرد کنشگران بازار مسکن نشأت میگرفت.
قیمت مسکن بالاخره به آگهیهای آنلاین خرید مسکن بازگشت تا خریداران بتوانند آزادانه به اطلاعات لازم برای شرکت در معامله دست پیدا کنند. هشت ماه پیش، دادستانی با تصور اینکه ارائه قیمت مسکن ممکن است به التهاب در بازار منجر شود، آگهیدهندگان آنلاین را از درج قیمت منع کرده بود و وزارت راهوشهرسازی نیزبا این استدلال که اطلاعات قیمتی مسکن در تهران روی شهرستانها تاثیر سوء دارد، از مردادماه اراده قیمت مسکن را در گزارشهای خود متوقف کرد. اما اکنون دادستانی با شرط احراز هویت آگهیدهندگان در سامانه امتا و خودداری از درج قیمتهای نجومی، مجددا اجازه انتشار قیمت مسکن را در آگهیهای آنلاین صادر کرده است.
هشت ماهی که گذشت، خود دلیلی بر بیتاثیری حذف و سانسور اطلاعات بر قیمت کالاها در بازار بود. کسی حق نداشت قیمت ملک را در بازار اعلام کند، اما قیمت ملک سر به فلک گذاشت. طبیعتا دیگر نمیتوان فعالان فضای مجازی را متهم به رشد بیش از ۸۰ درصدی قیمت مسکن در ۱۲ ماهه گذشته کرد. قیمت ملک در نهایت وقتی پایین آمده که شکست ترامپ، باعث کاهش نرخ ارز در کشور شد و این اتفاق باز هم ربطی به بود و نبود قیمت مسکن در آگهیهای آنلاین نداشت.
اکنون که سه روز از آزاد شدن ارائه اطلاعات کامل برای معامله مسکن گذشته، دادهها نشان میدهند که این اتفاق منجر به التهاب در بازار نشده است. به گزارش ایسنا، بررسی جدیدترین وضعیت بازار مسکن شهر تهران نشان میدهد که طی هفتههای دوم و سوم دیماه نرخهای پیشنهادی فروش هر مترمربع آپارتمان به طور متوسط ۲/۵ درصد نسبت به هفته آخر آذر و اول دی کاهش یافته است. این افت در ادامه کاهش پلهای نرخهای پیشنهادی دو ماه اخیر اتفاق افتاده و در هفت روز ابتدایی آذرماه نیز نسبت به هفته پایانی آبان قیمتها ۱۱ درصد کاهش یافته بود.
همانطور که مشاهده میشود، نه روند افزایش قیمتها تحت تاثیر حذف اطلاعات از بازار مسکن قرار گرفت و نه روند کاهش قیمتها، تحتتاثیر بازگشت اطلاعات. حال این سوال پیش میآید که هدف از حذف قیمتها از آگهیهای آنلاین مسکن چه بود؟
بیاعتنایی به خرد کنشگران اقتصادی
رقابت کامل، آرمانیترین شکل بازار آزاد است و برای آنکه محقق شود، به شروط و پایههایی نیاز دارد. یکی از این شروط، اطلاعات کامل است. تمام طرفهای معامله باید به اطلاعات دسترسی داشته باشند تا بتوانند بهترین معامله ممکن را انجام دهند. حال چرا باید کسی به دنبال حذف اطلاعات باشد؟
مهدی سلطان محمدی، تحلیلگر بازار مسکن در گفتوگو با «جهان صنعت» حذف قیمت مسکن از آگهیهای آنلاین را یک تصمیم ناپخته خوانده و میگوید: «چنین اقدامی از بیاعتمادی نسبت به تصمیمگیران اقتصادی در حوزه مسکن نشات میگرفت. یعنی فرض بر این بود که فروشنده یا خریدار از خرد کافی برای انتخاب برخوردار نیستند و تصمیمات آنها ممکن است تحت تاثیر آگهیها قرار بگیرد.»
در واقع نظر وی بر این است که چنین تصمیماتی از نوعی نگاه تولیگری بر بازار نشات میگیرد؛ نگاه اولیا به کودکان خود، که توانایی مدیریت خود را ندارند. حال آنکه خرید مسکن برای خریدار مهمترین خرید زندگی و برای فروشنده نیز وقت دروی تمام تلاشهای چندساله است.
سلطانمحمدی میگوید: «واقعیت این است که چه سازنده و چه خریدار، هنگامی که وارد روند خرید و فروش مسکن میشوند، نهایت تلاش خود را میکنند که بتوانند معامله را به بهترین وجه ممکن انجام دهند. خریدار تلاش میکند جستوجوی خود را به بهترین وجه انجام دهد و فروشنده هم به دنبال بهترین خریدار است.»
در نظر او، برای کاهش التهاب در بازار مسکن باید فضای مناسبی ایجاد شود تا در آن همه اطلاعات به درستی پخش شده، خریدار بتواند حداکثر گزینههای مطلوب را مشاهده کند و فروشنده به حداکثر تعداد خریدار دسترسی داشته باشد.
این تحلیلگر بازار مسکن میافزاید: «بخشی از این اطلاعات با مراجعه به بنگاههای معاملات مسکن و بخشی از آن با توجه به فناوریهای نوین، از طریق فضای مجازی تامین میشود. این مساله اکنون نه تنها در مورد مسکن که برای تمام کالاها مصداق دارد. در دنیا معاملات مجازی روز به روز سهم بیشتری از کل معاملات را از آن خود میکنند. بسیاری از مردم نیز در ایران به معاملات مجازی روی آوردهاند که تجربه نشان میدهد معمولا نتیجه بهتری از معامله فیزیکی دارد.»
به عقیده او، هرچه دسترسی آزاد مردم به اطلاعات بیشتر شود، کارایی بازار بالا رفته و هزینه مبادلاتی کاهش مییابد. این اتفاق هم به نفع خریدار و هم به نفع فروشنده است.
سلطانمحمدی، دستور منع نمایش قیمت در آگهیهای آنلاین مسکن را از جنس مداخلات دولت در اقتصاد دانسته و میگوید: «گاه این مداخلات از نوع قیمتی است. اما این نوع مداخله، یعنی دستور منع نمایش قیمت در آگهی آنلاین از مداخله قیمتی غیرقابل توجیهتر است و منع انتشار اطلاعات به شمار میرود. این در حالی است که دسترسی به اطلاعات از حقوق طبیعی آدمها است و در مورد مسکن نیز منع دسترسی به اطلاعات هیچ توجیهی ندارد، چراکه معامله مسکن خلاف قانون و یا نامشروع نیست.»
وی ادامه میدهد: «این فرض که خریدار برای تصمیمگیری از خرد کافی برخوردار نیست و ممکن است تحت تاثیر قیمتهای کاذب قرار بگیرد، فرض باطلی است، چراکه خریدار در فضای مجازی به طیف متنوعی از قیمتها دسترسی دارد و اتفاقا به خاطر تنوع آگهیها، این قدرت را دارد که قیمت واقعی را از قیمت کاذب تمییز دهد.»
اکنون اطلاعات معاملات مسکن در مسیر کامل شدن قرار گرفته و به نظر میرسد فعالان این بازار باید خوشحال باشند. اما آیا واقعا همینطور است؟
نگران قیمت یا انحصار؟
همه از بازگشت قیمت به آگهیهای آنلاین خوشحال نیستند. به عنوان مثال، نایبرییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران در مصاحبهای ناراحتی خود را از این اقدام نشان داده و با بیان اینکه آگهیهای انبوه از مسکن به صورت هدایت شده به سایتهای فروش مسکن ارائه میشد، گفته است: «شبکهای از افراد که مشخص هستند آگهیهای انبوه از اموال خود یا شرکتهای وابستگان خود را به سایتهای پذیرنده آگهی ارائه میدادند و از آنجایی که بابت این آگهیها پول کلانی وارد این شرکتها میشود شرکت هم تمام این آگهیها را میپذیرفت. این در حالی بود که این آگهیهای انبوه به صورت هدایتشده وارد میشد و قیمتها در بازار را تغییر میداد و این موضوع بسیار متفاوت از آگهیهایی است که یک مالک مسکن به صورت انفرادی در این سایتها بارگذاری میکرد. سایتهای پذیرنده آگهی هم به این موضوع واقف بودند که این آگهیهای انبوه از سمت چه کسی وارد میشود و تجربه نشان داد که این آگهیها بر گرانیهای مسکن سهم داشتند.»
به گزارش ایلنا، حسامالدین عقبایی درباره برگشت درج قیمت در آگهیهای اینترنتی خرید و فروش مسکن میگوید: «ما با فرآیند تجارت الکترونیک مواجه هستیم و نمیتوانیم از تجارت الکترونیک فرار کنیم و دنیا هم به این سمت پیش رفته است. اما ایران در این حوزه رتبه بالایی ندارد و عقبماندگی در این بخش باعث شده افراد غیرحرفهای و آماتور با ورود به چنین بسترهایی به دنبال منافع خود باشند. از این رو شاهد آن هستیم که سودجویان به شبکههای تبلیغاتی در بخشهای مهم اقتصادی دسترسی پیدا میکنند که یکی از این شبکههای تاثیرگذار در اقتصاد بخش مسکن است.»
وی معتقد است که علت گران شدن قیمت مسکن، درج قیمت در آگهیهای آنلاین است و میافزاید: «فعالیت این شرکتها و درج آگهیهای غیرواقعی در افزایش قیمتهای بازار مسکن اثرگذار بود. شاید عنوان شود که در این مدتی که سایتها بدون درج قیمت آگهی ارائه میدادند هم بازار نابسامان بود و قیمتهای نامتعارف وجود داشت اما این نکته باید گفته شود که بازار مسکن یک بازار مقاوم است و هر اثری در این بازار طولانیمدت خواهد بود و نباید بازار مسکن را با بازارهایی مانند طلا و ارز مقایسه کرد. اثر قیمتگذاریهای نامتعارف در آگهیهای اینترنتی تا سالها در بازار مسکن ماندگار خواهد بود و این گونه نیست که حذف درج قیمت یا اصلاح آن به سرعت در بازار مسکن اثرگذار باشد.» البته عقبایی ادعا میکند که مخالف کسبوکارهای آنلاین نیست و تنها خواهان نظارت بیشتر بر این کسبوکارهاست. در هر صورت امروز که قیمتها به آگهیهای آنلاین برگشته، عدهای خشنود هستند و عدهای ناخشنود. آنها که ناراحتند، ادعا دارند که نگران افزایش مجدد قیمت مسکن هستند. اما شاید بتوان این ناخشنودی را به دلیل از دست رفتن انحصاری دانست که هشت ماه با حکم دادستانی برای مشاوران و بنگاهداران مسکن ایجاد شده بود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد