3 - 07 - 2024
سفره فقرا آب رفت
فاطمه رحیمی – در خرداد امسال، سهم اقلام خوراکی از تورم ماهانه بالاتر از اقلام غیرخوراکی بوده و این اختلاف در دهکهای فقیر شدت بیشتری داشته است. تورم ماهانه کل کشور در خرداد امسال نسبت به اردیبهشتماه تغییری نکرده و ثابت مانده است. به بیان دیگر، قیمت سبد مصرف خانوار در این ماه به اندازه ماه گذشته افزایش یافته است. از بین اقلام متفاوت این سبد، تورم خوراکیها بالاتر از تورم غیرخوراکیها بوده است. به بیان دقیقتر، این نرخ برای خوراکیها 2/4درصد و برای غیرخوراکیها 1/2درصد برآورد شده است.
براساس محاسبات، تورم سهماهه 1403 به بالای هشتدرصد رسیده است اما کدام اقلام سبد مصرف خانوار، گل سر سبد این تورم بهاری بودهاند؟ تورم معمولا به صورت «ماهانه»، «نقطهبهنقطه» و «سالانه» اعلام میشود اما میتوان با استفاده از آمارهای «شاخص قیمت»، این نرخ مهم اقتصادی را به صورت «سهماهه» نیز محاسبه کرد.
نتایج این محاسبات نشان میدهد که از انتهای اسفند 1402 تا انتهای خرداد 1403 (سه ماه نخست امسال) شاخص قیمت مصرفکننده بیش از 8درصد رشد کرده است. به عبارت دیگر، تورم فصل بهار بالای 8درصد شده است. به طور کلی، اقلام خوراکی تورم بالاتری را نسبت به اقلام غیرخوراکی در سه ماه نخست امسال تجربه کرده است. از میان اقلام خوراکی موجود در سبد خانوار، بالاترین تورم بهاری مربوط به «میوه و خشکبار» بود. کمترین تورم سه ماهه نیز به نام «شیر، پنیر و تخممرغ» ثبت شده است. از میان اقلام غیرخوراکی و خدمات نیز بالاترین تورم فصلی مربوط به اساسیترین گروه یعنی به «بهداشت و درمان» تعلق دارد.
تورم 4/8درصدی فصل بهار در سال 1403
اگر رشد شاخص قیمت مصرفکننده در انتهای خرداد 1403 نسبت به انتهای اسفند 1402 یا همان اول فروردین امسال محاسبه شود، تورم سه ماهه سالجاری به دست میآید. این شاخص نشان میدهد که قیمت یک سبد یکسان از کالا و خدمات مصرفی مردم در آخر بهار چنددرصد نسبت به اول بهار تغییر کرده است.
طبق محاسبات صورت گرفته براساس دادههای مرکز آمار، تورم سه ماهه در سالجاری به 4/8درصد رسیده است. یعنی مردم برای تهیه سبد مصرف مذکور در انتهای خرداد امسال 4/8درصد بیشتر از ابتدای فروردین هزینه کردهاند. سبد مصرف خانوارها از دو گروه «خوراکی» و «غیرخوراکی» تشکیل شده که در ادامه گزارش به بررسی وضعیت تورمی آنها در بهار پرداخته شده است.
افزایش 2/9درصدی قیمت خوراکیها در بهار امسال
تورم سه ماهه «خوراکیها و آشامیدنیها» 2/9درصد برآورد شده است. این گروه اصلی خود از اقلام جزئیتر تشکیل شده است. از میان اقلام خوراکی اصلی، بالاترین تورم سهماهه 6/21درصد بوده که به «میوه و خشکبار» مربوط میشود. به نظر میرسد این رقم بالا بیشتر متاثر از افزایش قیمت میوهها در خردادماه و بالارفتن تورم آن تا 7/16درصد باشد. این نرخ رکورد تورم میوه و خشکبار در حداقل یک سال گذشته است. برخی تحلیلگران بر این باورند که این افزایش تورم، ناشی از گرانی میوههای نوبرانه که با قیمت بالا عرضه میشوند، بوده است.
در رتبه بعد، سبزیجات و حبوبات قرار گرفتهاند که در فروردینماه تورم بالایی را تجربه کرده بودند. تورم سه ماهه این اقلام 4/17درصد برآورد شده است. قند، شکر و شیرینیها نیز سومین خوراکی تورمی سبد خانوار در سه ماهه نخست امسال با ثبت نرخ 5/13درصدی بودهاند. دخانیات نیز گروه مستقل کالایی است که معمولا در کنار گروه خوراکیها بررسی میشود. تورم سه ماهه محصولات دخانی نیز 8/8درصد برآورد شده است. پیشتر، اخباری مبنی بر افزایش قیمت شدید برخی سیگارهای ارزانقیمت و پرطرفدار منتشر شده بود که علت این افزایش قیمت را مالیات اعمالشده بر سیگار دانسته بودند.
«بهداشت و درمان»، تورمیترین خدمت سهماهه نخست امسال
تورم سه ماهه کالاهای غیرخوراکی و خدماتی سبد مصرف خانوار 1/8درصد برآورد شده است. بالاترین تورم سهماهه 1/13درصد بوده که مربوط به خدمات «بهداشت و درمان» میشود. به نظر میرسد دلیل اصلی این نرخ بالا، افزایش تعرفه ویزیت پزشکان بخش خصوصی در فروردینماه امسال بود.
هر سال تعرفه ویزیت دکتر براساس سطح تخصص و رشته فعالیت به صورت دولتی تعیین و اعلام میشود. این تعرفهها در سال جدید بین 35 تا 40درصد برای کارشناسان ارشد حوزه درمان و پزشکهای فوق متخصص افزایش یافته است. این تغییر تعرفه سبب شد تا تورم بهداشت و درمان در فروردین امسال افزایش یابد، افزایشی که اثر خود را در تورم سه ماهه نیز بر جای گذاشته است.
در رتبه بعد، تورم سه ماهه سایر کالا و خدمات متفرقه که در گروههای اصلی جای نگرفته بودند، به ثبت رسیده است. پس از آن نیز خدمات و کالاهای مربوط به «حملونقل» قرار گرفته که تورم سه ماهه 10درصدی رقم زدهاند. در این گروه، خرید اتومبیل شخصی و هزینه حملونقل عمومی لحاظ میشود. به نظر میرسد بخش عمده این تورم 10درصدی را افزایش تعرفه تاکسی و بلیت مترو و اتوبوس در اواسط بهار امسال ایجاد کرده باشد.
نکته جالب توجه این است که در آخر خرداد امسال، هزینهای که خانوارها برای مجموع «اجاره مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها» پرداخت کردهاند به طور متوسط 6/6درصد نسبت به ابتدای فروردینماه افزایش یافته است.
سایه تورم خوراکیها بر سفره روستاییان
نرخ تورم ماهانه خرداد 1403 در مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهری برآورد شده که این امر ناشی از فشار تورم خوراکی در ماه پایانی بهار است. تورم ماهانه مناطق شهری در خرداد 1403 ثابت مانده است. به عبارت دیگر، نرخ تورم این مناطق در ماه گذشته 8/2درصد ثبت شده که نسبت به اردیبهشت تغییری نداشته است اما در مناطق روستایی نرخ تورم ماهانه افزایشی بوده است. نرخ تورم در این مناطق از 7/2درصد در اردیبهشت 1403 به 9/2درصد در خرداد رسیده است. شواهد آماری گویای آن است در ماه گذشته، هر دو مناطق شهری و روستایی بیشترین فشار تورمی را از ناحیه گروه خوراکیها متحمل شدهاند. به بیان دقیقتر، نرخ تورم خرداد اقلام خوراکی در هر دو مناطق روستایی و شهری روندی افزایشی نسبت به اردیبهشت تجربه کرد. با توجه به اینکه خوراکیها سهم بیشتری از سبد مصرفی خانوار روستایی نسبت به شهری را دارد، به این علت که تورم خوراکیها در خردادماه بالاتر بوده، تورم کل نیز در مناطق روستایی بیشتر برآورد شده است.
تورم که به معنای تغییر در سطح عمومی قیمتها در یک دوره زمانی مشخص نسبت به دوره مشابه قبلی است، افزایش یا کاهش در قدرت خرید افراد را نشان میدهد.
پیشتازی شهریها در خوراکی، روستاییها در کل
برآوردها نشان میدهد که نرخ تورم ماهانه خرداد 1403 در مناطق روستایی 1/0 واحددرصد بیشتر از مناطق شهری بود. به عبارت دیگر، در ماه گذشته نرخ تورم شهرنشینان 8/2درصد برآورد شد، در حالی که مناطق روستایی تورمی به اندازه 9/2درصد را تجربه کردهاند. این در حالی است که نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت 1403 در مناطق شهری بیش از روستا بود. به بیان دقیقتر، شهرنشینان در این ماه تورم 8/2درصد را تجربه کردهاند، در حالی که تورم مناطق روستایی 7/2درصد بود. براساس گزارش مرکز آمار در خرداد 1403، نرخ تورم خوراکیها در مناطق شهری بیشتر از روستا بود. نرخ تورم خوراکیها در مناطق شهری 3/4درصد برآورد شد، در حالی که در مناطق روستایی نرخ تورم این گروه 9/3درصد بود. در اقلام غیرخوراکی نیز همین امر مشاهده میشود. در ماه گذشته نرخ تورم مناطق شهری در غیرخوراکیها 1/0 واحددرصد بالاتر از مناطق روستایی به ثبت رسیده و 1/2درصد بود.
جهش تورم ماهانه خوراکیها در مناطق شهری
آمارها حاکی از آن است نرخ تورم ماهانه خوراکی شهرنشینان در ماه گذشته صعودی بود. در خرداد این نرخ با 5/2 واحددرصد افزایش نسبت به اردیبهشت به 3/4درصد رسید.
در گروه اقلام غیرخوراکی عکس این امر رخ داده است. در خرداد 1403، شهرنشینان روند نزولی تورم ماهانه غیرخوراکی را شاهد بودهاند. نرخ تورم ماهانه این اقلام در ماه گذشته از 3/3درصد در اردیبهشت به 1/2درصد در خرداد کاهش یافته است. با این حال تورم ماهانه مناطق شهری در ماه گذشته به صورت کلی روندی باثبات داشت و نسبت به اردیبهشت 1403 تغییری را تجربه نکرد.
تورم ماهانه مناطق روستایی: خرداد بالاتر از اردیبهشت
برآوردها نشان میدهد در مناطق روستایی مانند مناطق شهری نرخ تورم ماهانه خوراکیها افزایش یافته و از 1/2درصد در اردیبهشت به 9/3درصد در ماه گذشته رسیده است. نرخ تورم گروه غیرخوراکی اما این روند را تجربه نکرد. در واقع مسیر نرخ تورم ماهانه برای این گروه نزولی بود و با 2/1 واحددرصد کاهش به 2درصد در خرداد 1403 رسیده است. به طور کلی در مناطق روستایی نرخ تورم ماهانه در ماه گذشته مسیر صعودی را طی کرده و با 2/0واحددرصد افزایش نسبت به اردیبهشت، 9/2درصد برآورد شده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد