7 - 11 - 2024
واکنش‌های ایرانی به آمدن ترامپ
گروه سیاسی- سرانجام آبان از نیمه گذشت و انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده برگزار شد؛ انتخاباتی که یک‌سوی آن دونالد ترامپ جمهوریخواه ایستاده بود و سوی دیگر کامالا هریس، معاون اول رییس‌جمهور دموکرات کنونی آمریکا و درنهایت شهروندان آمریکایی بار دیگر از انتخاب نخستین رییس‌جمهور زن در این کشور خودداری کردند و به چهره‌ای جنجالی رای دادند که حدود هشت سال پیش نیز از رقابتی تنگاتنگ با هیلاری کلینتون، دیگر سیاستمدار زن دموکرات سربلند خارج شده بود. جالب آنکه این‌بار اکثریت شهروندان آمریکایی در حالی به ترامپ رای دادند که او دیگر نمی‌توانست خود را بهعنوان فردی بیرون از مناسبات سیاسی این کشور جا بزند؛ چه آنکه اشاره شد در بازه زمانی چهار ساله پیش از دولت جو بایدن نیز برای نخستین‌بار وارد کاخ سفید شده بود و در چهار سال بعد، یکی از عجیب‌ترین و جنجالی‌ترین دوران ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده را رقم زده بود.
واکنش‌های دولتی به انتخاب ترامپ
در شرایطی که هم‌اکنون {در زمان نگارش این گزارش در عصر چهارشنبه 16 آبان‌ماه}، چندساعتی بیشتر از پایان شمارش آرای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نگذشته، این خبر به یکی از مهم‌ترین اخبار رسانه‌های بین‌المللی تبدیل شده و همزمان در داخل ایران نیز بسیاری از ناظران، تحلیلگران و مسوولان به آن واکنش نشان داده‌اند. واکنش‌هایی که بیراه نیست اگر بگوییم مهم‌ترین واکنشی بود که از سوی سخنگوی دولت چهاردهم مطرح شد. فاطمه مهاجرانی که نیمروز گذشته پس از اتمام نشست هفتگی هیات دولت، در جمع خبرنگاران حاضر در حیاط کاخ ریاست‌جمهوری حاضر شده و به پرسش‌های مختلف خبرنگاران ازجمله آنچه درخصوص انتخاب ترامپ و تاثیر آن بر مناسبات گوناگون و مشخصا اقتصاد ایران مطرح شد، پاسخ می‌داد، در بخشی از سخنانش در این رابطه گفت: «انتخاب رییس‌جمهور ایالات‌متحده چندان ارتباط مشخصی به ما ندارد.» او که تاکید کرده «سیاست‌های کلی ایران، سیاست‌های ثابتی است که با جابه‌جایی افراد تغییر نخواهند کرد»، همچنین گفته است: «فرقی نمی‌کند چه کسی در ایالات‌متحده رییس‌جمهور شود چراکه برنامه‌ریزی‌های ما از قبل انجام شده‌است.» مهاجرانی خاطرنشان کرد: «باتوجه به تحریم‌های کشور طی بیش از چهار دهه گذشته، ایران آب‌دیده شده و نگران رای آوردن مجدد ترامپ نیستیم.» سخنگوی دولت وفاق ملی با بیان اینکه «اساسا تفاوتی میان این دو نفر (ترامپ و هریس) احساس نمی‌کنیم»، گفت: «تحریم‌ها قوه داخلی ایران را تقویت کرده و ما توانایی برخورد با تحریم‌های جدید را هم داریم.» این در حالی بود که حدود 24ساعت پیش از برگزاری انتخابات ایالات‌متحده، رییس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان نیز اقدام به ابراز موضعی مشابه سخنگوی دولت پزشکیان کرد و در واکنش به این پرسش که «آیا در صورت بازگشت ترامپ به قدرت امکان رفع تحریم‌ها وجود دارد؟!»، اعلام کرد: «اتفاقا با وجود ترامپ احتمال رفع تحریم‌ها بیشتر است. ترامپ تاجر است و ما هم خوب زبان تجارت را می‌فهمیم.» علی عبدالعلی‌زاده که در گفت‌وگویی با العربیه الجدید در این رابطه اظهارنظر می‌کرد، با تاکید بر اینکه «ما در روابط سیاسی و اقتصادی به دنبال شرکای پایدار هستیم»، گفت: «تلاش خواهیم کرد با کشورهای دارای تکنولوژی پیشرفته روابط راهبردی و پایداری برقرار کنیم.»
واکنش‌های رسانه‌ای به انتخاب ترامپ
این در حالی بود که سیدمحمد حسینی، سیاستمدار اصولگرایی که در دولت سیزدهم در قامت معاون پارلمانی رییس‌جمهوری وقت فعالیت می‌کرد نیز در اظهارنظری پیش از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده درباره تاثیر آن بر شرایط اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایران گفته بود: «هر دو حزب نشان داده‌اند که با ما سر سازش ندارند و مخالف جمهوری اسلامی هستند.» او که تاکید کرده بود «طبیعتا منتظریم تا ببینم چه اتفاقی می‌افتد»، گفته بود: «ما باید از منافع خودمان دفاع کنیم و مسیری را که داشتیم، ادامه دهیم.» حسینی که بر این باور است که «تفاوت چندانی بین دموکرات‌ها و جمهوریخواهان نبوده»، گفته است: «اگرچه دموکرات‌ها به ظاهر می‌گویند روش دیگری در پیش می‌گیریم اما عملا از جنگ علیه غزه و موارد مشابه حمایت کرده‌اند.» نکته‌ای که از قضا در سخنان اسماعیل گرامی‌مقدم بهعنوان یک سیاستمدار اصلاح‌طلب نیز به‌نحوی مشابه بازتاب یافت. این عضو ارشد حزب اعتماد ملی که در این رابطه با ایسنا گفت‌وگو می‌کرد در بخشی از سخنانش گفت: «ما باید در این زمینه نگاه کلان داشته و اختلاف دیدگاه‌های خود با آمریکا را لیست کرده و مورد به مورد بررسی کنیم که در چه مواردی می‌توانیم به نوعی به هماهنگی برسیم و در چه مواردی وجه اشتراک نداریم. از سویی باید بررسی کنیم سیاست دموکرات‌ها و جمهوریخواهان در سال‌های گذشته چه تاثیراتی بر کشور ما داشته و براساس آن سیاست‌های خود را تعیین کنیم.»
یک نماینده اصولگرای مجلس نیز در یک اظهارنظر مطبوعاتی در این رابطه اظهارنظر کرده و به تاکید بر اینکه «در زمان بایدن در ظاهر اختلافاتی میان او و نتانیاهو شکل گرفت»، گفته: «اما در واقع بایدن و ترامپ هیچ تفاوتی با هم ندارند و همگی به یک میزان حامی اسرائیل هستند.» مرتضی محمودی که این تصور را در صورت انتخاب کاندیدای فلان جریان در آمریکا منافع ما تامین می‌شود، تصوری «اشتباه» می‌داند در این رابطه می‌گوید: «در ظاهر شاید این تحلیل‌ها، تحلیل‌های درستی باشند اما در اصل ماجرا و حمایت از رژیم‌صهیونسیتی میان هیچ‌کدام از سران آمریکا تفاوتی نیست و لابی‌های صهیونیست در آمریکا قوی‌تر از چیزی است که فکر می‌کنیم.» محمودی که بار دیگر تاکید کرده «با عوض شدن رییس‌جمهور آمریکا فقط ظاهر و روش‌ها تغییر می‌کند»، با استفاده از لحن و تعابیری کنایی با اشاره به نمادهای «الاغ» و «فیل» برای دو حزب دموکرات و جمهوریخواه گفته است: «چه الاغ روی کار باشد، چه فیل؛ تفاوتی برای جمهوری اسلامی نمی‌کند چراکه همه آنها در جبهه کفر قرار دارند!»
واکنش‌های مجازی به انتخابات
همزمان با انتشار این موضع‌گیری‌ها و اظهارنظرها در فضای رسمی رسانه‌ای و آنچه خبرگزاری‌ها در گفت‌وگو با چهره‌های سیاسی و کارشناسان و تحلیلگران در این رابطه منتشر کردند، شماری از چهره‌های سیاسی و تحلیلگران نیز با انتشار دیدگاه‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی به تحولات انتخاباتی ایالات‌متحده واکنش نشان دادند. چنانکه محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در توئیتی که ازطریق حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد در این رابطه نوشت: «مولا علی فرمودند: فرصت‌ها را غنیمت بشمارید که مثل ابر زودگذر است. اگر قدرت دیپلماسی دلسوزانه و اراده سیاسی قوی باشد، انتخاب ترامپ می‌تواند فرصت مهمی برای ما باشد.»
از دیگر سو اما صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی با رویکردی متفاوت به این غائله واکنش نشان داد. او که همچون ابطحی ازطریق حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس درباره پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اظهارنظر می‌کرد، مشخصا به حمایت‌های صریح و آشکار جریان اپوزیسیون ایرانی از کاندیدای جمهوریخواهان و رییس‌جمهور منتخب آمریکا واکنش نشان داد و نوشت: «تبریک به اپوزیسیون که چقدر خدا خدا می‌کردند و امید و آرزو داشتند که آقای ترامپ پیروز شود.» زیباکلام که پیش از این نیز به دفعات استدلال کرده که آنچه این جریان اپوزیسیون درباره ترامپ متصور است، ارتباطی به واقعیت ندارد در ادامه نوشت: «ببینیم ترامپ نژادپرست، ضدزن، ضدسیاه‌پوستان، ضدمهاجران و آمریکای‌لاتین تبارها، ضدفلسطینی‌ها و ضدمسلمانان برای پیشبرد دموکراسی و بهبود حقوق بشر در ایران -آنگونه که اپوزیسیون تصور می‌کند- چه خواهد کرد!»
این در حالی بود که محمد فاضلی، استاد اخراجی دانشگاه و جامعه‌شناسی که به‌ویژه به‌دلیل حمایت‌هایش از مسعود پزشکیان در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ابتدای سال‌جاری خورشیدی به چهره‌ای آشنا در فضای رسانه‌ای تبدیل شده، در توئیتی با تاکید بر اینکه تمایل ندارد «درباره آمریکا» و انتخاباتی که در این کشور برگزار شد، اظهارنظر کند، نوشت: «اینقدر سیاست و وضع ایران را می‌شناسم که فکر کنم مهم‌تر از ابهام بین بد و بدتر بودن هریس یا ترامپ، ابهام در تهران برای شیوه جایابی در جهان است.» فاضلی همچنین با طرح پرسش‌هایی در انتهای توئیت خود نوشت: «پیام تهران برای جهان چیست؟! پیامی که همزمان متضمن منافع ملی و قابل اعتنا برای جهان باشد؛ کسی پاسخی دارد؟!»
در حالی که واکنش تحلیلگرانی همچون زیباکلام و فاضلی به پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، واکنش‌هایی غیرقطعی بود، احمد زیدآبادی دیگر تحلیلگر سیاسی در یادداشت مختصری که از طریق کانال شخصی‌اش در تلگرام منتشر کرد، به‌نسبت صریح‌تر به این تحولات واکنش نشان داد. او که این یادداشت تلگرامی را با تیتر «گندش بزنند!» منتشر کرد، در سطور آغازین یادداشتش نوشت: «تحمل یک آدم خودشیفته و نادرست‌گو و غیرقابل‌پیش‌بینی برای چهار سال آینده در کاخ سفید، برای امثال من در این فاصله چند‌هزار کیلومتر عذاب الیم است؛ چه رسد برای آن نیمی از مردم آمریکا که به او رأی ندادند!» زیدآبادی سپس به تشریح برخی مشکلاتی پرداخت که به باور او، حال که ترامپ به ریاست‌جمهوری رسیده، باید منتظرشان باشیم. او نوشت: «مشکل اول این است که نمی‌دانیم او دقیقا می‌خواهد در برابر بحران‌های جهانی به‌خصوص بحران خاورمیانه چگونه عمل کند؟! من به سهم خود باید سه شبانه‌روز در ارتفاعات اطراف روستای شورچشمه اعتکاف کنم تا چینش مهره‌های شطرنج ذهنم را برای فهم شرایط جدید دانه به دانه تغییر دهم!» این تحلیلگر سیاسی همچنین اضافه کرد: «مشکل دوم این است که اگر در منطقه ما خرابکاری کرد، چگونه باید در برابر او موضع بگیریم؟! به هر حال توان ما محدود و قدرت دستگاه تحت کنترل و رهبری او غول‌آساست!» او همچنین اضافه کرد: «مشکل سوم این است که من واقعا تحمل بازگشت دیوید فریدمن بهعنوان عضوی از هیات حاکمه آمریکا به خاورمیانه را ندارم!» زیدآبادی همچنین در تشریح مشکل چهارم با ادبیاتی مطایبه‌آمیز نوشت: «مشکل چهارم؟! مگر همان سه مشکل مذکور کم است که بخواهم به بقیه‌اش بپردازم؟!» او سپس با تاکید بر اینکه «ذهنم اصلا آمادگی پذیرش ترامپ در کاخ سفید را با آن کارنامه قبلی‌اش ندارد!»، نوشت: «حسم نسبت به پیروزی او شبیه اعلام پیروزی محمود احمدی‌نژاد در سال ۸۸ است!» زیدآبادی البته در بند پایانی این یادداشت مختصر با نگاهی به‌نسبت خوش‌بین‌تر ادامه داد و نوشت: «توکل بر خدا! شاید در پیرانه‌سری پختگی پیدا کرده باشد. با این همه درباره عملکرد و رفتارش با پیشداوری و بیزاری داوری و تحلیل نخواهم کرد. کار درست تحلیل مورد به مورد است، ممکن است در مواردی عملکرد مثبتی هم داشته باشد!»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد