24 - 02 - 2020
هیجانی با هیجانات بازار برخورد نمیکنیم
گروه اقتصادی- از زمانی که ایران به عنوان کشورهای غیرهمکار FATF معرفی شده، هیجانات ارزی بازار بالا گرفته است. دلار برای نخستینبار طی ماههای گذشته از سطح مقاومت ۱۵ هزار تومان عبور کرده و سکه نیز به سقف تاریخی خود نزدیک شده است. در حالی که بازار ارز و سکه هیجانیترین روزهای خود را از سر میگذرانند، رییسکل بانک مرکزی همچون گذشته معاملهگران را از انجام معاملات هیجانی برحذر میدارد.
چند روز از زمان بازگشت ایران به لیست سیاه FATF میگذرد. بازار ارز تقریبا از دو هفته پیش از اعلام تصمیم این نهاد مالی روند رو به رشد قیمتهایش را آغاز کرد و توانست با عبور از کانال ۱۳ هزار تومان، در کانال ۱۵ هزار تومان جا خوش کند.
بر همین اساس دیروز قیمت دلار در تابلوی معاملاتی صرافیها ۱۵ هزار تومان برای فروش و ۱۴ هزار و ۸۵۰ تومان برای خرید اعلام شد. در عین حال معاملهگران بازار غیررسمی قیمتهای متفاوتی را برای دلار اعلام کردند که از ۱۵ هزار و ۷۰۰ تا ۱۵ هزار و ۳۰۰ تومان متغیر بود.
در همین حال بازار سکه تحت تاثیر افزایش قیمت ارز نیز به بالاترین سقف قیمتی خود رسیده است. دیروز معاملهگران بازار قیمت سکه را پنج میلیون و ۹۷۰ هزار تومان اعلام کردند که بالاترین قیمت اعلامی برای سکه از زمان افزایش قیمتهاست. با این حال به نظر میرسد معاملات در این بازار نیز با احتیاط بیشتری انجام میشود و نگرانی در خصوص ریزش قیمتها در این بازار نیز احساس میشود.
معاملهگران اجماع نظری در خصوص وضعیت آتی بازار ندارند. عدهای در تلاشند بر موج شکل گرفته سوار شوند و تداوم روند رو به رشد قیمتها را ممکن کنند. برخی از گزارشها نشان میدهد معاملهگران بازار غیررسمی تنها اقدام به خرید دلار و از فروش ارز به متقاضیان خودداری کردهاند. این اقدام با هدف بالا بردن تقاضای ارزی بازار و به تبع آن، افزایش بیشتر قیمت دلار
انجام میشود.
در عین حال برخی ریسک سرمایهگذاری در بازار را بالا ارزیابی کرده و رفتار محتاطانهتری از خود نشان میدهند. این گروه از فعالان بازار بر این عقیدهاند که ریسک خرید و فروش دلار در بازار بالاست و نمیتوان پیشبینی درستی از وضعیت بازار در روزهای آینده داشت. تجربه نیز نشان میدهد هر زمان فضای بازار هیجانی میشود، بانک مرکزی به سرعت وارد عمل شده و اقدام به کنترل قیمتها میکند، از همین رو نمیتوان پیشبینی دقیقی از وضعیت آتی بازار ارائه داد.
آنطور که عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی نیز میگوید «همانگونه که قبلا تاکید کردم، گروهی در تلاش بوده و هستند تا با ایجاد فضای روانی بیثباتی و نیز اعلام نرخهای بیپایه و غیرمعاملاتی در فضای مجازی، در چارچوب فشار حداکثری آمریکا این تصمیمات را تکمیل کنند و ثبات بازارها از جمله بازار ارز را مجددا به هم بزنند. اما بانک مرکزی با هیجانات بازار هیجانی برخورد نمیکند، بلکه با رویکرد اصولی و استفاده از امکانات و روشهای تجربه شده خود در طول ماههای گذشته و با رهیافت صبر و تدبیر تلاشها برای سفتهبازی از طریق تحمیل شوک به بازار ارز را با تقویت اقدامات در دست اجرا خنثی میکند و ثبات لازم را به بازار اعاده خواهد کرد.»
این موضوع نشان میدهد که بازار در انتظار برای اقدام بانک مرکزی برای کنترل هیجانات ارزی به سر میبرد؛ در این بین عدهای که ریسکپذیری بالاتری دارند در تلاشند پیش از سیاستگذاری بانک مرکزی از فضای روانی شکل گرفته بهرهمند شوند، در مقابل عدهای عطای بهرهمندی از فضای روانی شکل گرفته را به لقایش بخشیدهاند تا از زیانهای احتمالی پس از اعمال سیاستگذاری بانک مرکزی در امان بمانند. رییس بانک مرکزی نیز در این خصوص هشدارهای لازم را به معاملهگران بازار داده و اعلام کرده «مردم از ورود به دام روانی سفتهبازان و سودجویان پرهیز کنند.»
اما نکته قابل بررسی این است که آیا بازار ارز تاکنون به توصیههای سیاستی رییس بانک مرکزی عمل کرده است؟ بررسیها نشان میدهد از آبان ماه سال جاری و پس از شکلگیری نخستین هیجانات ارزی بازار، سیاستگذار پولی نوسانات شکل گرفته را مقطعی و گذرا اعلام کرده است.
رییس بانک مرکزی نخستین توصیه سیاستی خود را بعد از هیجانات ارزی ناشی از افزایش قیمت بنزین به معاملهگران بازار اعلام کرد. بررسیها نشان میدهد بعد از افزایش ناگهانی قیمت بنزین، دلار که در کانال ۱۱ هزار تومان جا خوش کرده بود توانست از مرز روانی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان عبور و در کانال ۱۲ هزار تومان جا خوش کند.
رییس بانک مرکزی در آن زمان و در واکنش به هیجانات ارزی بازار گفت «بارها تاکید کردهام که بانک مرکزی به تداوم ثبات نسبی بازار ارز اهمیت ویژهای قائل است و رمز تداوم ثبات در این بازار و به تبع آن در سایر بازارها، توجه به بنیانهای بازار در کنار حضور پرقدرت بازارساز برای جلوگیری از سفتهبازی و نوسانگیری در این بازار است و این بار نیز با اقداماتی که در جریان است کمافیالسابق بازار را مدیریت خواهد کرد.»
موضع بانک مرکزی در مقابل بازار ارز اگرچه با فروکش کردن معاملات همراه شد، با این حال اندکی پس از آن هیجانات ارزی بازار بالا گرفت. بررسیها نشان میدهد این رشد قیمت ارز بعد از افزایش تنشهای سیاسی در منطقه اتفاق افتاد؛ موضوعی که توانست مسیر افزایش قیمتها را هموار کند. با این حال ترس معاملهگران از حضور دوباره بانک مرکزی به کاهش دوباره قیمتها در بازار منجر شد. در همان زمان نیز رییس بانک مرکزی در خصوص تنشهای ارزی بازار گفت: «تغییرات اخیر نرخ ارز در اثر شوکهای سیاسی بوده و ماندگار نیست. در صرافیهای رسمی نرخ ارز از آن چه که در فضای مجازی نوشته میشود بسیار پایینتر است و در حال تامین تقاضای واقعی از طریق صرافیها هستیم.»
با این حال این آخرین باری نبود که بازار ارز تحت تاثیر تصمیمات سیاسی وارد مدار افزایش قیمت میشود. تصمیم اخیر کارگروه ویژه اقدام مالی بزرگترین شوک سیاسی سال جاری به بازار ارز بوده که توانسته به عبور دلار از مرز روانی ۱۵ هزار تومان نیز منجر شود. نکتهای که در خصوص افزایش اخیر قیمتها در بازار ارز وجود دارد این است که روند رو به رشد قیمتها از دو هفته پیش از اعلام تصمیم FATF در خصوص ایران آغاز شده بود و پس از وارد شدن نام ایران به لیست سیاه این نهاد مالی به بالاترین سطح قیمتی خود رسید.
رییس بانک مرکزی پیش از روشن شدن وضعیت ایران در FATF اعلام کرده بود که تصمیم این نهاد مالی تاثیری بر بازار ارز ایران نخواهد داشت و دلار به زیر ۱۴ هزار تومان بازخواهد گشت. با این حال بازار مطابق پیشبینیهای رییس کل پیش نرفت و روند رو به رشد خود را ادامه داد.
در حالی که بازگشت ایران به لیست سیاه FATF عامل مهمی در افزایش قیمتها محسوب میشود، با این حال برخی شیوع ویروس کرونا را نیز در این خصوص دخیل میدانند. به اعتقاد برخی از معاملهگران این موضوع روند ورود و خروج دلار را مختل کرده و همین موضوع به تغییرات قیمت ارز در بازار دامن زده است. در عین حال برخی کارشناسان نزدیک شدن به پایان سال را نیز دلیل دیگر رشد قیمت دلار عنوان میکنند. بدیهی است اگر شیوع ویروس کرونا مانع از ورود آزادانه ارز به ایران شود، پاسخگویی به تقاضاهای شکل گرفته سختتر میشود و از این رو احتمال رشد بیشتر قیمتها وجود دارد.
به نظر میرسد نمیتوان از تاثیر شیوع این ویروس بر بازارهای داخلی به راحتی عبور کرد. برخی از کشورها از جمله ترکیه و عراق مرزهای خود را به روی ایران بستهاند و معاملات تجاری به سختی انجام میگیرد. این موضوع مسیر دسترسی به ارز را میبندند و عرضه ارز در بازار محدود میشود. در عین حال برخی نیز به کسری بودجه دولت اشاره کرده و افزایش قیمت ارز را به این موضوع نسبت میدهند.
اما دلایل افزایش قیمت ارز هر چه که باشد نمیتوان تاثیرات مثبت آن بر دیگر بازارهای اقتصادی را نادیده گرفت. بدیهی است اگر نرخ ارز کنترل نشود نوسانات بازار ارز تداوم یابد، هم فعالان کسبوکار با زیانهای هنگفتی مواجه میشوند و هم قیمت کالاهای مصرفی رو به افزایش میگذارد. این موضوع در کنار افزایش نااطمینانی نسبت به آینده اقتصادی یک نتیجه روشن دارد، بههمریختگی دوباره بازارهای اقتصادی و شکلگیری مجدد دومینوی افزایش قیمتها در بازار کالاهای مصرفی!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد