16 - 09 - 2021
هوا را گرانتر آلوده کنید
کمبود گاز در نیروگاهها که حالا چالش اول دو وزارتخانه نفت و نیرو شده است، هر روز پیشنهادهای تازهای را روی میز دو وزیر میگذارد. جواد اوجی و علیاکبر محرابیان اولین زمستان کاری خود را در حالی آغاز میکنند که کمبود برق و گاز شرایط سختی را پیشروی آنها قرار داده است.
اگرچه اوجی قرار است بخشی از کسری گاز در شبکه را از طریق واردات از تاجیکستان تامین کند،اما برای برق هنوز سخنی از واردات به میان نیامده و به نظر میرسد اگر موضوع صادرات برق را کنار بگذاریم، میتوان شفافتر درباره کمبود برق در شبکه سراسری برنامهریزی کرد. هرچند مقامات وزارت نیز عنوان میکنند که صادرات برق به دلیل نقشی که در دیپلماسی و روابط با همسایگان دارد،نباید متوقف شود اما کمبود برق صرف نظر از سختی که برای مردم ایجاد خواهد کرد،تولید صنایع را دچار اخلال خواهد کرد.موضوعی که در تابستان امسال منجر به کاهش تولید صنایعی مثل فولاد و سیمان شد.
یک پیشنهاد عجیب
استفاده از میعانات گازی برای تامین سوخت نیروگاهها راهکاری است که سال گذشته اجرایی شد. نیروگاهها برای تامین سوخت از میعانات گازی مثل مازوت ومرکاپتان استفاده کردند که نتیجه آن آلودگی هوای تهران و کلانشهرها و البته بوی نامساعدی شد که سال گذشته تهران را فراگرفت.
براساس گزارشهای رسمی، در حال حاضر بخش اعظمی از نیروگاههای حرارتی کشور از گاز طبیعی به عنوان سوخت اصلی و از سوختهای مایع نظیر، گازوئیل، نفت کوره (مازوت) و ترکیبات این دو حامل به عنوان سوخت جایگزین استفاده میکنند.
ظاهرا این پیشنهاد به صورت جدی مطرح است، چون چاره دیگری نیست. هرچند هنوز مقامات وزارت نیرو آن را تایید نکرده اند،اما بنا به گفته محسن طرز طلب مدیرعامل شرکت تولید برق نیروگاههای حرارتی در صورت اجرای این طرح هزینه بهرهبرداری از نیروگاهها تا ۴ برابر افزایش مییابد.
با این حال مالک شریعتی نیاسری عضو کمیسیون انرژی مجلس که گفته است که کمیسیون انروژی مجلس به وزیر نفت پیشنهاد کرده برای عبور از چالش ذخیرهسازی معیانات گازی از «میعانات گازی اضافه» برای سوخت نیروگاهها استفاده شود.
او معتقد است که با مرکاپتانزدایی سوخت تولیدی پالایشگاهها، امکان اینکه بخش قابلتوجهی از میعانات گازی به نیروگاهها داده شود به وجود میآید و درواقع بخشی از سوخت مورد نیاز نیروگاهها از طریق میعانات گازی تامین میشود و این اقدام علاوهبر تامین سوخت نیروگاهها در زمستان با رعایت ملاحظات زیستمحیطی، مشکل تولید مازاد میعانات گازی و عدم امکان صادرات و ذخیرهسازی آن را همزمان جبران خواهد کرد.
به گفته شریعتی نیاسری برای این کار وزارت نفت فقط باید مرکاپتانزدایی را در فازهای ۲ و ۳ پالایشگاه پارسجنوبی اجرایی کند تا اشکال محیطزیستی به وجود نیاید؛ قبلا در نیروگاه مپنا از میعانات گازی به عنوان سوخت استفاده شده بود و مشکل فنی وجود نداشته است و تنها به علت وجود مرکاپتان بالای آن مشکل آلایندگی هوا به همراه داشته که آن هم با تکمیل و استفاده از واحدهای مرکاپتانزدایی قابلیت برطرف شدن دارد.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: با بهره بردن از میعانات گازی به عنوان سوخت نیروگاهها در فصل زمستان، دو چالش به طور همزمان حل خواهد شد. هم سوخت نیروگاهها تامین میشود و هم بحث ذخیرهسازی میعانات گازی که به مانعی برای تولید گاز تبدیل شده حل میشود.
آلودگی در راه است
مرکاپتان یکی از ترکیبات گوگرد است که با توجه به خورنده بودن این مواد و اثرات جانبی بر تاسیسات پالایشی و انتقال انرژی و همچنین سمیت آنها، مرکاپتانها جزو اولین موادی هستند که در پالایشگاهها سعی در تصفیه و پالایش آنها میشود.
جداسازی مرکاپتانها از نفت و گاز و محصولات هیدروکربنی باعث افزایش کیفیت این مواد، کاهش خطرات زیستمحیطی، کاهش خوردگی تجهیزات فلزی، رفع خطرات انسانی و کاهش چشمگیر بوی نامطبوع این محصولات میشود.
کارشناسان میگویند، بوی نامطبوع تهران که سال گذشته فراگیر شد،ناشی از مرکاپتانهای تصفیه نشده در سوخت بیکیفیت نیروگاههای تولید برق بوده است. ضمن اینکه مرکاپتانها آلایندههای بدبویی هستند که با محیطزیست ما سازگار نیستند.
سوخت دیگر که برای کسری گاز در نیروگاهها پیشنهاد شده، استفاده از مازوت است. هنگام استخراج گاز، میعانات گازی هم استخراج میشود و هرچه گاز بیشتری تولید شود، تولید میعانات گازی هم بیشتر میشود. ایران روزانه بیش از ۸۰۰ هزار بشکه میعانات گازی تولید میکند که حدود ۴۵۰ هزار بشکه آن در داخل مصرف میشود و مازاد ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکهای آن صادر میشد. سال گذشته به دلیل تحریمها، صادرات میعانات گازی ایران متوقف و ایران مجبور شد میعانات گازی را دپو کند.
مازوت هم از آلایندههای هواست. مصرف گازوئیل خصوصا در فصلهای سرد سال به همراه بروز پدیده وارونگی دما (اینورژن) تاثیر بالایی در آلودگی هوا دارند.
تصمیمی حساس
اگرچه هنوز مشخص نیست که دو وزیر تازهنفس چه تصمیمی برای سوخت نیروگاهها در زمستان خواهند گرفت، اما به گفته محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت تولید برق نیروگاههای حرارتی نمیتوان روی میعانات به عنوان سوخت نیروگاه حساب کرد.
او گفته است: «تا سال ۱۴۲۰، پنج هزار مگاوات نیروگاه زغالسنگسوز داشته باشیم. سال گذشته پیشنهاداتی مبنی بر عملیاتی شدن استفاده از میعانات در نیروگاهها داشتیم که در یکی از نیروگاهها هم انجام شد اما به خاطر آلودگی زیاد و بوی بد مرکاپتان بابت سوخت کاندنسیت مجبور شدیم کار را متوقف کنیم.
او معتقد است: پروژههای اینچنینی چندان برای تامین سوخت راهگشا نیست و باید امکاناتی در نیروگاهها ایجاد شود و تمهیداتی اندیشیده شود که بوی بد مرکاپتان از بین برود و در نیروگاهها سوخت مایع استفاده شود. از همین رو، نمیتوان روی میعانات به عنوان سوخت نیروگاه حساب کرد که بتواند مشکل ما را حل کند، البته طرحها و اقدامات تحقیقاتی در این زمینه دنبال میشود اما به لحاظ عملیاتی به نتیجه نرسیده است، ضمن اینکه شرایط برای تولید برق به صورت گسترده با این نوع سوخت فراهم نیست و هنوز مشکلات عملیات و اجرایی وجود دارد.
آخرین آمار تولید برق
در همین حال، پایگاه خبری برق حرارتی اعلام کرد: میزان تولید برق نیروگاههای حرارتی کشور از ابتدای سال تاکنون با افزایش ۹ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال از مرز ۱۷۳ میلیون مگاوات ساعت عبور کرده است.
براساس این گزارش، تاکنون ۵۸۳ واحد تولید برق حرارتی در ۱۲۹ نیروگاه کشور احداث شده و ظرفیت نیروگاههای حرارتی ایران طی نیمه نخست امسال با اجرای پروژههای ارتقای توان در سه نیروگاه شهید سلیمانی کرمان، قدس (سمنان) و گهران به ۶۹ هزار مگاوات رسیده است.
در حال حاضر ۶۷ درصد از مجموع ظرفیت تولید برق حرارتی (۴۶ هزار و ۴۷۶ مگاوات) در اختیار بخش خصوصی و ۳۳ درصد آن در اختیار بخش دولتی است.
هم اکنون ظرفیت منصوبه تمامی نیروگاههای کشور اعم از حرارتی، برقآبی، اتمی، تولید پراکنده، تجدیدپذیر و دیزلی هم به ۸۵ هزار و ۵۵۹ مگاوات رسیده که حدود ۸۱ درصد از این ظرفیت مربوط به نیروگاههای حرارتی است.
واحدهای سیکل ترکیبی با ظرفیت ۳۱ هزار و ۱۷۹ مگاوات (۴/۳۶ درصد)، واحدهای گازی با ظرفیت ۲۱ هزار و ۹۹۲ مگاوات (۷/۲۵ درصد) و واحدهای بخاری با ظرفیت ۱۵ هزار و ۸۲۹ مگاوات (۵/۱۸ درصد)، نیروگاههای حرارتی کشور را تشکیل میدهند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد