5 - 04 - 2021
همهپرسی «آری» یا «نه»؟
معصومه معظمی- حسن روحانی رییسجمهوری کشورمان در آستانه ۱۲ فروردین و روز رفراندوم جمهوری اسلامی، برای چندمین بار از برگزاری همهپرسی درباره موضوعات مهم کشور و مسائل پیچیدهای که به زعم او «هر کسی درباره آن نظری میدهد» صحبت کرد و گفت که «برای موضوعات پیچیده راه حلی جز رجوع به اصل ۵۹ قانون اساسی وجود ندارد.» اصلی که در قانون اساسی به برگزاری رفراندوم و همهپرسی درباره موضوعات مهم اشاره دارد.
این اولینبار نیست که روحانی موضوع برگزاری رفراندوم را مطرح میکند و درباره لازمه و ضرورت برگزاری آن سخن میگوید اما هر بار که این موضوع را مطرح کرد، با واکنش منفی تندروهای اصولگرا مواجه شده است. پیش از این دی ماه ۹۹ بود که درباره رفراندوم صحبت کرد و گفت که «با گذشت ۴۰ سال از رفراندوم جمهوری اسلامی میتوان دوباره رفراندوم برگزار کرد» اما این سخنان با واکنش و اعتراضات شدید تندروها مواجه شد و در نهایت نتیجه و خروجی جز سکوت نداشت!
اصل ۵۹ قانون اساسی میگوید: «در مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوه مقننه از راه همهپرسی و مراجعه مستقیم به آرای مردم صورت گیرد. درخواست مراجعه به آرای عمومی باید به تصویب دوسوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.» با توجه به اینکه مواضع سیاسی و نظر مجلس یازدهم با مواضع دولت روحانی همسو نیست و همهپرسی طبق قانون باید به تصویب آرای دوسوم مجموع نمایندگان برسد، شاید روحانی به این دلیل موضوع رفراندوم را تنها در حد یک پیشنهاد مطرح میکند. اما با توجه به بنبستی که در برخی موارد مهم کشور خصوصا درباره سیاست خارجی وجود دارد، برخی سیاسیون بر این عقیدهاند که این موضوعات به رفراندوم و نظر مردم گذاشته شوند تا تکلیف روشن شود. اما از طرفی برخی گویا نظر و خواست مردم برایشان اهمیتی ندارد یا حضور مردم را تنها پای صندوقهای رای انتخابات ریاست جمهوری و مجلس آن هم صرفا رای دادن به کسانی که از فیلتر نظارت استصوابی شورای نگهبان عبور کردهاند، مجاز میدانند!
۱۲ فروردین روز افتخار به رفراندوم
روحانی در اظهارات خود روز ۱۲ فروردین را روز عمل به اصل ۵۹ قانون اساسی دانست؛ روزی که ۲/۹۸ درصد به جمهوری اسلامی رای «آری» دادند و او دلیل این افتخار را بعد از سالها، برگزاری رفراندوم میداند.
رییسجمهوری با استناد به اصل ۵۹ قانون اساسی توضیح داد: «اگر یک مساله پیچیده هست، دائم به هم میپیچیم، این به آن میگوید، او به این میگوید، این از آن انتقاد میکند، او از این انتقاد میکند، اما راهحلی جز اصل ۵۹ قانون اساسی وجود ندارد.»بنابراین با وجودی که برخی فعالان سیاسی از جمله علی مطهری، محمود صادقی، جواد امام و… خواستار به رفراندوم گذاشتن موضوعات مهمی از جمله پیوستن به کنوانسیونهای بینالمللی در چارچوب لوایح FATF و مذاکره با امریکا و برخی موارد از این دست هستند، تندروها با مخالفت در این باره موضوع را در نطفه خفه میکنند. اگرچه گروهی در داخل کشور از برگزاری رفراندوم و همهپرسی هراس دارند، اما در عوض برخی از جمله محمود صادقی معتقدند همهپرسی درباره موضوعات مهم کشور مشروعیت مردمی نظام را تقویت میکند.
این نماینده سابق مجلس و دبیر کل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاهها در گفتوگویی با انتقاد از این سخنان روحانی که تنها بحث رفراندوم را پیش میکشد اما از مصادیق آن حرفی نمیزند، گفته است: «رییسجمهوری مجددا بر برگزاری رفراندوم تاکید کردند اما موضوع رفراندوم را مشخص نکردند و عینا بر اجرای اصل ۵۹ قانون اساسی تاکید کردند. ابهامی که کماکان باقی میماند مشکلی را حل نمیکند، قاعدتا اگر موضوعی برای رفراندوم مورد نظر است، باید مطرح شود و موضوعی باشد که از طرق عادی قابل حل نباشد و نیاز به مراجعه مستقیم مردم باشد.»
نماینده مردم تهران در دوره دهم مجلس افزود: «مراجعه مستقیم به آرای عمومی دارای اهمیت است اما به نظر میرسد که آقای رییسجمهور باید مشخص کنند که ما امروز در چه مسائلی به رفراندوم نیاز داریم. اساس جمهوری اسلامی با رفراندوم رسمیت یافته و قانون اساسی و اصلاحات آن با رفراندوم تصویب شده است و در قانون اساسی مساله رفراندوم به عنوان راهی برای قانونگذاری پیشبینی شده است. اگر از این ظرفیت استفاده شود، به نظر من مشروعیت مردمی نظام تقویت خواهد شد.»
روحانی و درخواست رسمی رفراندوم
جواد امام، دبیرکل حزب مجمع ایثارگران اصلاحطلب هم در این باره از رییسجمهوری خواسته است به طور رسمی درخواست رفراندوم کند. این فعال سیاسی اصلاحطلب گفت: «مساله رفراندوم چند بار از سوی رییسجمهور مطرح شده اما تاکنون به جایی نرسیده است. من فکر میکنم که آقای روحانی باید موضوعات مهم مدنظر برای رفراندوم را احصا کرده و برای آنها رسما درخواست رفراندوم کند. روند اتفاقات در کشور بهگونهای است که عملا در حال نزدیک شدن به یک بنبست هستیم و مردم احساس میکنند در تصمیمگیریهای کلان نقشآفرین نیستند.»
مخالفان رفراندوم و اتهام به رییسجمهوری
جدا از نظر موافقان همهپرسی و رفراندومی که چند بار توسط رییسجمهوری مطرح شده است و بر خلاف نظر جواد امام که معتقد است «در حال نزدیک شدن به بنبستی هستیم که مردم تصور کنند در تصمیمهای کلان نقشآفرین نیستند»، گروهی هم مخالفت با این موضوع را مایه افتخار میدانند و صراحتا بر آن تاکید دارند که مسوولان نظام موافق برگزاری رفراندوم و گرفتن نظر مردم درباره موضوعات مهم نیستند و از بیان این سخن ابا ندارند!
نگاه روحانی به حمایت بیگانگان برای برگزاری رفراندوم!
سیدمحمد غرضی در گفتوگو با «جهانصنعت» با زیر سوال بردن روحانی به دلیل طرح موضوع رفراندوم، او را وابسته به غرب و شرق و بیگانگان دانست که با تکیه بر حمایت آنها قصد دارد زمینه برگزاری رفراندوم در کشور را فراهم کند!
غرضی در این باره گفت: «آقای روحانی با تکیه بر رای اصلاحطلبان و حمایت آقایان هاشمی، خاتمی، ناطقنوری و حسن خمینی رای آورد و این پیروزی برایش بسیار شیرین بود تا بتواند با تکیه بر این حمایتها و آرا هر کاری که دلش میخواهد، انجام دهد و به اینکه چگونه انقلاب اسلامی به پا شد و مردم چگونه به نظام رای مثبت بالای ۹۸ درصد دادند کاری نداشته باشد.»این فعال سیاسی ادامه داد: «آقای روحانی با طرح موضوع رفراندوم و تکیه بر حمایتهای قبلی بر این عقیده است که گروه قابل ملاحظهای با نظرات او جدا از عملکردش، موافق هستند. خصوصا که رسانههای خارجی مثل بیبیسی، ویاوای و منوتو و ارگانیسم کشورهای خارجی که نسبت به جمهوری اسلامی خوشبین نیستند و نمیتوانند بر آن حکومت کنند، میتوانند زمینه مناسبی برای برگزاری رفراندوم مدنظر او را مهیا کنند.»
دنبال شکستن رای ۹۸ درصدی آری به جمهوری اسلامیاند!
این فعال سیاسی منتقد روحانی مدعی شد: «او همه کسانی که با جمهوری اسلامی معارضند را میخواهد پشت سر خودش داشته باشد. درست همان کاری که قاجار و پهلوی با ایران کردند، حالا طرفداران غرب در ایران امیدوارند با مطرح کردن رفراندوم در زمان حاضر بتوانند رای ۹۸ درصدی ۱۲ فروردین سال ۵۸ را بشکنند و روی آن حساب کردهاند.»
این رقیب انتخاباتی روحانی در ادامه افزود: «برخی را میشناسم که در جوف نظام فعالند اما برای دشمنان تغذیه و خوراک مهیا میکنند تا این فکر «نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی» شکسته شود. اگر مناصب قبل از رییسجمهوری شدن آقای روحانی را نادیده بگیریم، کسی او را برای ریاستجمهوری نمیشناخت و اگر مرحوم هاشمیرفسنجانی از او حمایت نمیکرد، نهایتا سه درصد بیشتر رای نداشت. این رای متعلق به آقای هاشمی و دیگرانی است که از او حمایت کردند اما از او امروز ابا میکنند و معتقدند مدیریت او به واسطه تکیه به آمریکا و اروپا و روسیه نتیجه عکس داده است.»
غرضی تصریح کرد: «آنهایی که در ۱۲ فروردین ۵۸ رای دادند، تفکر «نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی» را قبول داشتند اما برخی افراد با نزدیک شدن به غرب یا شرق منافع ملی را نادیده میگیرند.»او در پاسخ به اینکه چرا رییسجمهوری بحث رفراندوم را تنها مطرح میکنند و پیگیر آن نمیشوند؟ گفت: «دلیل این است که او سر سفره جمهوری اسلامی نشسته است و میداند که اکثریت غریب به اتفاق کسانی که جمهوری اسلامی را برپاکردند، با رفراندوم آن هم با مسائل اصلی کشور مخالفند.
به همین دلیل توپ را پاس میدهد بعد پایش را نشان نمیدهد.»غرضی در توضیح اینکه چرا نباید حاکمیت موافق همهپرسی از مردم درباره موضوعات مهم کشور باشد، بیان کرد: «دلیلش آن است که این نظرات و خواست مردم نیست و آقای روحانی نظر گروههای سیاسی را دنبال میکند نه نظر مردم را. مردم و امام خمینی شعار «نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی» را قبول داشتند.»
این دولتمرد پیشین همچنین مدعی شد: «دلیل اینکه آقای روحانی جرات نمیکند بگوید درباره چه چیزی رفراندوم برگزار شود این است که رفراندوم به نفع شخصی او نیست پس موضوع را پیگیری نمیکند.
بنابراین باید بدانید که هم مشروطه، هم ملی شدن صنعت نفت و هم ۲۲ بهمن و جنگ هشت ساله را مردم اداره کردند، نه گروهها و افراد و اشخاص.»غرضی در پاسخ اینکه چرا طبق اصل ۵۹ قانون اساسی درباره موضوعات مهم کشور همهپرسی نمیشود، گفت: «این امر خوب است که نظر مردم تامین شود، نه نظر گروهها و جریانات سیاسی. اما اینکه رفراندوم برگزار کنیم تا یک گروهی روی کار بیایند که از گروه موجود بدتر باشند، کار خوبی نیست.»اگر چه طرح موضوع همهپرسی از سوی رییسجمهوری به خودی خود موضوع مهم و قابل توجهی است، اما این انتقاد از سوی صاحب نظران و فعالان سیاسی وجود دارد که چرا صرفا روحانی به طرح موضوع میپردازد و آن را پیش نمیبرد؟ در حالی که به عنوان رییسجمهوری میتواند رسما درخواست برگزاری رفراندوم آن هم درباره موضوعات مهم و مشخص بدهد. بنابراین علاوه بر مراجعه به آرای عمومی میتواند پشتوانه نظام را تقویت کند، چرا که اگر تصمیمی پشتوانه مردمی را داشته باشد، قطعا مردم از آن حمایت میکنند و این امر باعث تقویت رابطه مردم و نظام میشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد