نگاه حاکمیتی بر تجارت خارجی

فعالان اقتصادی بخش خصوصی معتقدند، دولت در سال جاری باید در سیاستگذاری‌های اقتصادی به بخش خصوصی اعتماد و نگاه حاکمیتی بر تجارت خارجی را متوقف کند، در غیر این صورت تجارت خارجی ایران بر همان پاشنه سابق می‌چرخد.
سال گذشته از نگاه امیررضا اعتمادی یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران، سال خوبی برای فعالان اقتصادی نبود. البته او با وجود چشم‌انداز نامطلوب موجود امید دارد سال جاری سال خوبی برای فعالان اقتصادی باشد.
به گفته اعتمادی باید بپذیریم سالی که گذشت برای بخش خصوصی خوب نبود. در سال گذشته برخی سیاست‌های اعمال‌شده در حوزه تجارت سختگیرانه‌تر و مشکل‌ساز‌‌تر از قبل بود. برخی سیاست‌هایی که در حوزه ارزی‌، رفع تعهدات، مالیات، عوارض، قیمت‌گذاری و اخذ مجوزهای تولید گرفته شد، سیاستگذاری‌هایی بود که مشکلات فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان را تشدید کرد.
او می‌افزاید: اگر فرمول صادرات ایران را طی ۱۲ سال اخیر بخواهم توصیف کنم در بحث صادرات غیرنفتی و محصولات پایین‌‌دستی در واقع تنها حدود ۳۵ درصد از صادرات ما از نوع «پرداخت ارزی» بوده است و بیشترین حجم تجارت خارجی ما به نوعی «تهاتر» بوده است؛ یعنی صادرکننده کالا را صادر و در عوض آن کالا را وارد کرده است. اکنون محبوب‌ترین کالاهایی که سرعت نقدینگی بالایی در بازار ایران برای صادرکننده دارند موبایل آیفون، تجهیزات پزشکی، مواد اولیه کارخانجات‌، قطعات مصرفی کارخانجات و پتروشیمی‌ها‌ و تجهیزات مصرفی هواپیمایی است.
اعتمادی علت شکل‌گیری این شرایط را «تحریم» می‌داند و می‌گوید: تحریم‌های شبکه مالی و اعتباری و عدم عضویت در «FATF» مدت‌هاست کار تجارت ایران را سخت کرده است. یکی از دستاوردهای‌ خوب دولت در سال ۱۴۰۲، از‌سرگیری روابط دیپلماسی با عربستان و بازگشایی کنسولگری‌های هر دو کشور بود، اما این دستاورد زمانی می‌توانست باعث پیشبرد اهداف دیپلماسی اقتصادی و تجارت خارجی شود که مسیرهای اقتصادی میان دو کشور بازگشایی و راه ورود بخش خصوصی باز شود. در این مسیر هم مهم‌ترین موضوع بحث «تبادلات ارزی» است که با وجود عدم عضو بودن در FATF کار دشوار شده است.
او افزود: در پیشبرد اهداف سیاسی به صورت موازی با استفاده از ظرفیت‌های موجود در «دیپلماسی اقتصادی» توانستیم گام بزرگی در بالا بردن آمار فروش نفت و گاز و توسعه میادین مشترک اقتصادی با دیگر کشورها برداریم و مقداری شرایط تجاری را بهبود ببخشیم. اعتمادی گفت: همچنان به دلیل تحریم‌های مالی و اعتباری و عدم عضویت در گروه اقدام مالی یا همان FATF نمی‌توانیم با کشور‌هایی که با آنها روابط دیپلماسی مناسب داریم، مراودات تجاری و مالی داشته باشیم. اینکه با کشوری پر از فرصت اقتصادی مانند عربستان رابطه حسنه و دوستی مستحکم داشته باشیم، اما به دلیل نپذیرفتن قوانین مالی بین‌الملل فرصت تجارت با این کشور را از دست بدهیم فاجعه است.
این عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه در شرایط موجود باید نظام بانکی اصلاح و ارز‌پاشی‌های بانک مرکزی متوقف شود، می‌گوید: اگر بخواهیم به هدف نجات و پویا کردن اقتصاد برسیم یکی از اقدامات مهم باید «‌کاهش نرخ بهره‌« باشد. زمانی که بانک‌ها سیاست انقباضی را در پیش می‌گیرند، بازار با پایین آوردن عرضه و بالا بردن تقاضا، باعث رکود می‌شود. این موضوع با همراه شدن «چندنرخی» بودن ارز آسیب زیادی به فعالان اقتصادی واقعی و بخش خصوصی وارد می‌کند.
اعتمادی در ادامه ابراز امیدواری ‌کرد که دولت در سال ۱۴۰۳ عملکرد بهتری در سهولت تجارت، تولید و اشتغال داشته باشد و اصلی‌ترین عوامل برای تحقق این مهم که اصلاح نظام ساختاری حاکم بر اقتصاد و عدم نگاه حاکمیتی بر تجارت خارجی و مشکلات رفع تعهدات ارزی است، حل شود.