نمره مردودی بورس در ۱۴۰۲

«جهان‌صنعت»‌- بنیامین نجفی‌- بررسی‌ها نشان می‌دهد کارنامه بورس در سال ۱۴۰۲ کارنامه مردودی است. این مردودی هم از منظر شاخص‌های اصلی بازار سرمایه و هم از منظر سیاست‌هایی که در دستور کار دولت قرار گرفت، قابل اثبات است. بی‌اعتمادی به بازار سرمایه در این سال به اوج خود رسید و با ثبت سقوط تاریخی بعد از اردیبهشت‌ماه عملا حتی شرایطی بدتر از تابستان سال ۱۳۹۹ را برای بازار سرمایه رقم زد. در این شرایط بازگرداندن اعتماد سهامداران، به ویژه سهامداران خرد به بازار بسیار دشوار بود. در سال ۱۴۰۰ و در ایام تبلیغات ریاست‌جمهوری، ابراهیم رییسی یکی از وعده‌های خود را حمایت از سهامداران خرد در بازار سرمایه عنوان کرده بود و ساماندهی این بازار را به عنوان یکی از برنامه‌های خود مطرح کرد، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد سیاست‌هایی بود که یکی پس از دیگری عرصه را بر بورس و فعالان و بازیگران آن تنگ و محدود می‌کرد؛ اتفاقاتی که دست‌کم در سال‌های اخیر بی‌سابقه بود. «جهان‌صنعت» در گفت‌و‌گو با یک کارشناس ارشد بازار سرمایه به مرور اتفاقاتی پرداخته که بازار سرمایه را در سال ۱۴۰۲ دچار نوسان و تنش کردند.
کارنامه بورس در سالی که گذشت
سهیلا نقی‌پور کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: آخرین ماه سال در حال سپری شدن است و پرونده بازار سرمایه طی ۱۲ ماه گذشته در حالی بسته می‌شود که کمترین بازدهی ممکن را برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آورد.
او بیان کرد: در سال جاری بررسی‌ها نشان می‌دهد که در کنار ثبت تورم بیش از ۴۰ درصدی، بورس اوراق بهادار نتوانست حتی مقدار تورم موجود در اقتصاد کشور را پوشش دهد. بازارهای موازی مانند طلا، ارز و خودرو در نهایت توانستند مقداری از تورم موجود در کشور را طی سال جاری پوشش دهند، اما در این میان بورس نتوانست عملکرد مطلوبی را به ثبت برساند. این موضوع در حالی رخ داد که بسیاری سال ۱۴۰۲ را سال بورس می‌دانستند، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد‌.نقی‌پور تصریح کرد: دلایل متعددی باعث شد بورس بازدهی مناسبی ایجاد نکند، اما شاید بتوان گفت ریسک‌های گوناگون تحمیل‌شده از سوی سیاستگذاران ماه به ماه بر شرایط مبهم بازار سهام افزود و موجب شد بازار سرمایه نتواند آنگونه که انتظار می‌رفت، عمل کند.
شاخص کل بورس به عنوان دماسنج اصلی بازار سرمایه از اولین روز سال کار خود را صعودی آغاز کرد و ارزش معاملات نیز در شرایط مطلوب به سر می‌برد. این صعود تا اواسط اردیبهشت‌ماه ادامه داشت تا اینکه در تاریخ ۱۷ اردیبهشت‌ماه به یک‌باره طی دو روز بازار شدیدا با عرضه مواجه شد؛ عرضه‌های آبشاری و هماهنگ که باعث شد شاخص کل سقوط سنگین تاریخی ۱۲۵ هزار واحدی را تجربه کند، اتفاقی که حتی در مرداد سال ۹۹ آن را تجربه نکرده بودیم، رخدادی که بورس را از آن تاریخ تا پایان سال در مدار نزولی و ریزش قرار داد.این کارشناس ارشد بازار سرمایه ادامه داد: چند هفته بعد از این ریزش مشخص شد طی یک نامه که اهالی بازار از آن خبر نداشتند، نرخ خوراک گاز شرکت‌های پتروپالایشی و سایر صنایع به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. اطلاعات موجود نشان می‌دهد در همان روز تصویب نرخ‌های جدید برخی از این مصوبه اطلاع داشتند و با فروش گسترده سهام خود در بورس به نزول سنگین شاخص بورس دامن زدند، اما این تنها ریسک تحمیلی بر بازار نبود و پس از آن مصوبه افزایش عوارض صادراتی مواد خام و نیمه‌خام از نیم درصد به ۲ درصد بود که موجب کاهش حاشیه سود شرکت‌های صادراتی شد. این ریسک‌ها هیچ‌کدام تمامی نداشتند و یکی پس از دیگری ادامه یافتند که باعث شد رفتار سینوسی در بازار شکل بگیرد.او افزود: جنگ غزه، انتشار گواهی سپرده با نرخ ۳۰ درصد و در آخر کاهش نرخ فرآورده‌های پالایشگاه‌ها آخرین ریسک‌های تحمیلی به بازار سرمایه بودند.
در این بین عملکرد سازمان بورس اوراق بهادار در سال جاری مورد بحث بسیاری از فعالان بازار سرمایه قرار گرفت.
برخی از فعالان نوسانات شدید و عدم ثبات در بازار سرمایه، خروج سنگین پول حقیقی از بازار سهام، عدم حمایت کافی از سهامداران، تصمیمات خلق الساعه، در کنار ضعف در نظارت بر بازار را از جمله ایرادات عملکرد سازمان بورس می‌دانستند، در مقابل برخی از طرفداران سازمان به مواردی به عنوان نقاط قوت عملکرد آن در سال جاری اشاره کردند که ازجمله آن می‌توان به تلاش برای افزایش شفافیت در بازار و همچنین توسعه ابزارهای مالی جدید و توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد. در مجموع اگر بخواهیم به کارنامه بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ نمره‌ بدهیم با توجه به اتفاقات تلخ متعدد و عدم بازدهی مناسب نمی‌توان نمره قبولی به آن داد و متاسفانه باید بگویم بازار امسال نمره مردودی گرفته که امیدواریم با تغییر سیاست‌ها در سال آینده جبران شود و با بازدهی خوب انتظارات سرمایه‌گذاران را برآورده کند.