6 - 04 - 2021
نقشههای جدید برای اینترنت
معماری و طرح کلان شبکه ملی اطلاعات پس از ۱۵ سال افت و خیز در سال ۹۹ توسط شورای عالی فضای مجازی ترسیم شد و باید دید در مدت باقی مانده دولت در سال ۱۴۰۰ چه میزان از این شبکه تکمیل میشود. روند اجرای پروژه شبکه ملی اطلاعات در سال ۹۹ و پس از مصوبه شورای عالی فضای مجازی مبنی بر تعیین طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات، وارد فاز جدیدی شد.
این شبکه که زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور محسوب میشود، در ۱۵ سال اخیر با افت و خیز بسیاری همراه بوده و دولتهای مختلف طی این سالها، موفق به پیادهسازی کامل اهداف این پروژه ملی نشدند. به همین دلیل همواره عملکرد وزارت ارتباطات به عنوان مجری شبکه ملی اطلاعات با انتقادات بسیاری همراه بوده و به نظر میرسد این وزارتخانه طی سالهای گذشته عزم جدی در پیادهسازی و عملیاتی کردن این شبکه و اجرای کامل تکالیف مربوط به آن به کار نگرفته است.
این در حالی است که شورای عالی فضای مجازی از سال ۹۳ تاکنون سه سند را مبنی بر ضرورت، تبیین الزامات و طرح کلان و تعیین معماری این شبکه به تصویب رسانده تا اهداف مدنظر برای پیادهسازی این پروژه مشخص شود. مطابق آنچه مرکز پژوهشهای مجلس برآورد کرده است دولتهای مختلف تا سال ۹۸ حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان برای شبکه ملی اطلاعات هزینه کردهاند اما با این وجود ابعاد اجرایی شدن این پروژه ملی هنوز کامل نشده است.
ضربالاجل شورای عالی فضای مجازی برای وزارت ارتباطات
به دنبال کوتاهیهای صورت گرفته در پیشبرد اهداف شبکه ملی اطلاعات، مقام معظم رهبری در آذرماه سال ۹۸ فرمانی برای تکمیل شبکه ملی اطلاعات در بخش زیرساخت ارتباطی، اطلاعاتی و خدمات پایه صادر کردند و پس از آن روند اجرای این پروژه تغییر یافت.
به همین دلیل شورای عالی فضای مجازی به وزارت ارتباطات سه هفته مهلت داد تا طرح تکمیلی شبکه ملی اطلاعات را بر مبنای آنچه که مدنظر اعضای این شوراست، ارائه کند. پس از این ضربالاجل بود که وزارت ارتباطات بالاخره طرح کلان شبکه ملی اطلاعات را دی ماه ۹۸ روی میز شورای عالی فضای مجازی گذاشت. البته این طرح به تایید اعضا نرسید و مقرر شد برای بررسی دقیقتر، کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی آن را تکمیل و به شورای عالی ارائه کند.
به این ترتیب اعضای شورای عالی فضای مجازی طی دو جلسه آخر این شورا در سال ۹۸ و قبل از شیوع ویروس کرونا، «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» و اهداف مربوط به آن را به بررسی گذاشته و مواردی را تصویب کردند.
در جلسه ۱۲ بهمن ۹۸ اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات تا افق ۱۴۰۴ به تصویب رسید که پوشش ۱۰۰ درصدی جمعیت کشور برای دسترسی به پهنباند سیار با سرعت متوسط ۱۰ مگابیت بر ثانیه و پوشش ۸۰ درصدی دسترسی پهنباند ثابت خانوارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیت بر ثانیه از جمله این اهداف به شمار میرود.
پس از آن نیز در ۲۶ بهمن ۹۸ یعنی آخرین جلسه آن سال، بخشهایی از «سند کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» به عنوان خطمشی حاکم بر اهداف راهبردی و عملیاتی این پروژه ملی، در شورای عالی فضای مجازی بررسی و مقرر شد در جلسات آتی شورای عالی فضای مجازی به تصویب برسد اما به دلیل وقفه چندین ماهه در برگزاری جلسات این شورا در سال ۹۹، تصویب طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات تا نیمه دوم سال ۹۹ به طول انجامید.
سال ۹۹ و پیشرفتی که مورد رضایت نبود
روند پیشرفت اهداف شبکه ملی اطلاعات در سال ۹۹ را میتوان در دو بخش شش ماهه ابتدای سال و شش ماه دوم این سال مورد بررسی قرار داد. در شش ماهه نخست سال به دلیل عدم برگزاری جلسات شورای عالی فضای مجازی و مشخص نبودن تکالیف مربوط به این شبکه، انتقادات از عدم تسریع در روند این پروژه همچنان ادامه یافت اما در نیمه دوم سال ۹۹ پس از برگزاری جلسات شورای عالی فضای مجازی، تکلیف طرح کلان شبکه ملی اطلاعات مشخص شد و روند پیگیری این پروژه تغییر کرد.
بر اساس آماری که وزیر ارتباطات در خردادماه ۹۹ اعلام کرد، ظرفیت هسته شبکه ملی اطلاعات حدود ۳۰ برابر نسبت به سال ۹۲ رشد کرده است. به گفته آذریجهرمی پیک مصرف ترافیک داخلی نسبت به ترافیک بینالملل از ۱۰ درصد در سال ۹۲ به ۵۵ درصد در سال ۹۸ رسیده است.
با این وجود اما روند پیشرفت شبکه ملی اطلاعات مورد تایید اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی و کارشناسان و نمایندگان مجلس قرار نگرفت و تیرماه ۹۹ اعضای حقیقی این شورا خواستار اعلام برنامه و زمانبندی روشن و مکتوب و قابل ارزیابی در خصوص پیشرفت پیادهسازی معماری کلان پروژه شبکه ملی اطلاعات شدند. به گفته اعضای شورای عالی فضای مجازی اعلامهای عام از سوی وزارت ارتباطات برای پیشرفت شبکه ملی اطلاعات قابل ارزیابی و اظهارنظر نیست.
آمار و ارقام آذریجهرمی در استقرار شبکه ملی اطلاعات
شهریورماه ۹۹ وزیر ارتباطات بار دیگر آماری در خصوص پیادهسازی و پیشرفت شبکه ملی اطلاعات اعلام کرد. وی با بیان اینکه ۵۷ درصد اجزای زیرساختی شبکه ملی اطلاعات کامل شده و ۲۴ درصد از این اجزا هنوز مستقر نشده است، گفت: طبق سند مصوب شورای عالی فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات دارای ۲۳ جزء زیرساختی است که برآورد ما این است که حدود ۱۱ جزء آن کامل شده، برخی از این اجزا نیازمند توسعه هستند و حدود چهار جزء از این اجزا، هنوز استقرار نیافتهاند.
به بیان دیگر به لحاظ تعدادی، ۵۷ درصد اجزای زیرساختی این شبکه کامل شده، ۱۹ درصد اجزا نیازمند تکمیل هستند و ۲۴ درصد اجزا باید استقرار پیدا کنند.در همین حال مرکز داده مادر شبکه ملی اطلاعات با هدف حمایت از خدمات پایه و ایجاد زیرساختها با ظرفیت هزار رَک برای ارائهدهندگان این خدمات در کشور با نام سردار سلیمانی راهاندازی و اعلام شد فاز دوم این طرح نیز تا پایان سال با ظرفیت ۲۰۰ رک افتتاح میشود.
نیمه دوم سال و سرانجام طرح کلان و معماری شبکه
۲۶ شهریورماه شورای عالی فضای مجازی پس از ماهها تاخیر بررسی طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات را به سرانجام رساند و ۵۰ اقدام کلان برای نهادهای متولی این پروژه ملی، تکلیف کرد. یک ماه بعد از آن نیز این طرح از سوی دبیر شورای عالی و رییس مرکز ملی فضای مجازی به منظور اجرا توسط نهادهای متولی، ابلاغ شد.
عمده اقدامات عملی در این طرح به وزارت ارتباطات واگذار و برخی تکالیف نیز به نهادهای دیگری مانند وزارتخانههای مرتبط، سازمان صداوسیما، معاونت علمی ریاستجمهوری، سازمان مدیریت و مجموعههای دفاعی سپرده شد.
محمدجواد آذریجهرمی با اشاره به اینکه ۸۰ درصد زیرساخت ارتباطی مستقر شده ادامه داد: ما در خصوص توسعه زیرساخت اطلاعاتی که مربوط به بحث پیامرسان بومی و موتور جستوجو میشود معتقد بودیم که باید بخش خصوصی با حمایت دولت آن را اجرایی کند اما پس از فرمایش رهبری و نیز تصویب طرح کلان و سند معماری شبکه ملی اطلاعات، این تکالیف را پذیرفتیم و هماکنون نیز آن را با جدیت پیگیری میکنیم.
وی درباره اختلاف آماری در مورد میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات، خاطرنشان کرد: ما در ابتدای دولت و طبق سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، گزارشی از پیشرفت ۸۰ درصدی شبکه ارائه کردهایم. هماکنون نیز جمعبندی ما طبق سامانه کنترل پروژه نشان میدهد که ۹۰ درصد زیرساخت ارتباطی شبکه ملی اطلاعات استقرار یافته است. بخش زیرساخت اطلاعاتی نیز تا پایان دولت (نیمه اول سال ۱۴۰۰) استقرار مییابد. ارزیابی مرکز ملی از پیشرفت زیرساخت اطلاعاتی شبکه ملی اطلاعات، ۲۵ درصد است اما گزارش جدید ارزیابی ما نشان میدهد که این پیشرفت به نیمه رسیده است.
ادعای آخر وزارت ارتباطات…
اسفندماه ۹۹ نیز معاون وزیر ارتباطات از ارائه گزارش جدیدی در خصوص پیشرفت شبکه ملی اطلاعات به مرکز ملی فضای مجازی خبر داد و گفت: تا پایان دولت، وزارت ارتباطات زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را تکمیل میکند.
امیر ناظمی با توجه به تفاوتهایی که در گزارش میزان پیشرفت این شبکه مطرح است، گفت: ما گزارشی از میزان پیشرفت شبکه ملی برای دوستان ارسال کردیم و منتظر هستیم که نتیجه ارزیابی مرکز ملی فضای مجازی بیاید. ادعای ما این بوده که ۸۰ درصد در این پروژه پیشرفت وجود داشته است اما نظرات دیگری هم در این راستا از سوی برخی دوستان مطرح شد.
در نهایت به این جمعبندی رسیدیم که باقیمانده تکلیفمان را نیز ارزیابی کنیم. هماکنون از دید ما ۲۰ درصد از تکالیف باقی مانده است.
به گزارش مهر، پس از این اظهارات تاکنون تایید رسمی از سوی مرکز ملی فضای مجازی برای ارائه این گزارش اعلام نشده و با وجود اینکه وزارت ارتباطات در این گزارشها بر پیشرفت شبکه ملی اطلاعات و تکمیل شدن آن تاکید دارد اما پیشرفتها با توجه به اهداف عملیاتی این طرح، آنطور که باید محسوس نیست.
هنوز در زمینه خدمات دولت که باید روی شبکه ملی اطلاعات ارائه شود و نیز خدمات پایهای که روی شبکه ملی اطلاعات تکلیف شده با وجود هزینههای چندمیلیاردی، رشد قابل قبولی دیده نمیشود و در مورد بحث مربوط به پیامرسانها و شبکههای اجتماعی که این روزها یکی از پرچالشترین موضوعات فضای مجازی کشور است نیز راهحلی ارائه نشده است.
مطابق با اهداف طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، تا پایان سال ۱۴۰۰ باید خدمات پایه کاربردی داخلی به طور کامل تامین شوند.
توسعه پیامرسانهای اجتماعی بومی تا رسیدن به ظرفیت ۵۰ میلیون کاربر فعال و نیز ایجاد و توسعه مرورگر بومی، جویشگر داخلی، سیستمعامل داخلی موبایل و رایانامه داخلی به وزارت ارتباطات محول شده است.
حتی بر فرض صحت ۱۰۰ درصدی ادعای پیشرفت شبکه ملی اطلاعات طی ماههای اخیر، آنچه که مهم است این است که باید شبکهای داشته باشیم که استقلال ما را در زیرساخت اصلی فضای مجازی فراهم کند و سوال این است که در مدت باقیمانده تا پایان دولت در سال ۱۴۰۰، آیا موتور این شبکه روشن میشود و آیا بر تکمیل این اهداف، تمرکز جدی صورت میگیرد یا خیر.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد