نشت اطلاعاتی یا دیپلماسی اطلاعاتی؟

عرفان ناظریه- اوایل هفته جاری بود که کانالی در پیام‌رسان تلگرام موسوم به
Middle East Spectator، اسناد محرمانه‌ای پیرامون چگونگی واکنش اسرائیل به عملیات نظامی اخیر ایران در اراضی اشغالی را منتشر کرد. منبع انتشار این اسناد که از تجهیزات و اهداف مورد نظر تل‌آویو در واکنش احتمالی آن به ایران حکایت دارد، نهادهای امنیتی- نظامی واشنگتن بوده و همین موضوع ذهن تحلیلگران و کارشناسان را به خود جلب کرده است. در همین راستا دو فرضیه اصلی پیرامون این موضوع وجود دارد؛ نخستین سناریو که بیش از همه در فضای رسانه‌ای منتشر شده و مورد رپورتاژ خبری قرار گرفته، حول این ایده است که اطلاعات مذکور به صورتی غیرارادی حال چه به صورت نشت اطلاعاتی، نفوذ یا عملیات سایبر- الکترونیکی منتشر شده است.
سناریوی دوم که می‌توان به آن توجه داشت، درز این اطلاعات به صورت تعمدی است؛ احتمالی که می‌توان آن را در قالب اقدام محبوب و مسبوق به سابقه آمریکایی‌ها یعنی «دیپلماسی اطلاعاتی» جست‌وجو کرد. گفتنی است این اطلاعات افشا شده، داده‌هایی مبنی بر تفصیل برخی از برنامه‌های حمله و راهبردهای تامین مهمات که اخیرا در پایگاه‌های نیروی هوایی اسرائیل انجام شده و هدف آنها حمله به خاک ایران تلقی می‌شود را شرح می‌دهد؛ اطلاعاتی که توسط ماهواره‌های آژانس ملی اطلاعات مکانی (NGA) ایالات متحده آمریکا جمع‌آوری و بررسی شده است.
درز اطلاعات؛ امر نفوذ یا کار نفوذی‌ها؟
در واقع پس از انتشار اطلاعات محرمانه‌ای که در خصوص کم و کیف واکنش اسرائیل به عملیات نظامی اخیر ایران موسوم به وعده صادق‌2 بود، دسته‌ای از تحلیلگران بر این نظر بودند که شبکه اطلاعاتی ایران توانسته است به اسناد حاوی اطلاعات مذکور دست پیدا کرده و آنها را افشا کند. در این میان برخی احتمال حضور عناصر انسانی شاغل در نهادهای مربوطه آمریکایی را می‌دهند که بنابر دلایل خاصی حاضر به همکاری با تهران شده‌اند. احتمال دیگر نیز ترتیب عملیات‌های نفوذ سایبر- الکترونیکی از سوی ایران است که برخی کارشناسان از آن سخن می‌گویند. در همین راستا برخی مقامات آمریکایی ازجمله جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی ایالات متحده نیز از درز این اطلاعات ابراز نگرانی کرده و در ادامه افزوده است که واشنگتن نگرانی عمیقی در خصوص درز این اطلاعات دارد. کاخ سفید نیز اذعان داشته که پنتاگون در حال تحقیق درباره افشای اسناد مربوط به سناریوهای حمله احتمالی اسرائیل به ایران است. در واقع باید گفت به طور کلی در تمامی احتمالاتی که در فضای این سناریو مطرح می‌شود، کنشگر فعال آن تهران به حساب می‌آید که قصد دارد اطلاعاتی راجع به اقدامات احتمالی تل‌آویو کسب کند.
بازگشت سلاح محبوب قدیمی
از طرفی دیگر می‌توان یک سناریوی متفاوت از حالت اول نیز مطرح کرد و آن هم رجوع آمریکایی‌ها به سلاح محبوب‌شان یعنی «دیپلماسی اطلاعاتی» است. به زبانی ساده، دیپلماسی اطلاعاتی اشاره به استفاده از اطلاعات محرمانه (Intelligence) (به صورت عمدی) در بسترهای عمومی مانند رسانه‌ها دارد که دولت و سرویس مورد نظر قصد دارند از طریق آن به اهداف خاصی برسند. در واقع این ابزار هم برای آماده کردن اذهان عمومی به منظور قالب کردن روایتی خاص پیرامون یک موضوع و هم برای وا داشتن هدف مورد نظر از انجام یک فعل، کاربرد دارد، به طوری که نمونه این اقدام را می‌توان از سوی واشنگتن در موارد مختلفی از جمله در جنگ دوم خلیج‌فارس، جنگ داخلی سوریه و حتی پیش از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین (منازعه اوکراین و روسیه) مشاهده کرد.
در همین راستا به نظر می‌رسد بایدن و دولت وی نگران از تاثیر منفی شکل‌گیری منازعه‌ای فراگیر در منطقه خاورمیانه بر نتیجه انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا (15آبان) بوده و به هر ترتیبی شده می‌خواهند با استفاده از ابزارهای گوناگون اسرائیل را حداقل تا آن زمان هم که شده از انجام هر اقدام نظامی علیه ایران بازدارند. در همین راستا روزنامه اسرائیلی ‌هاآرتص طی گزارشی تحلیلی ادعا کرد که افشای اسناد آمریکا در مورد برنامه تل‌آویو برای حمله به ایران در این زمان حساس، نشان‌دهنده نارضایتی آمریکا (یا به تعبیری بهتر کابینه بایدن) از اقدامات رژیم اسرائیل است. در واقع باید گفت که شاید دولت بایدن اینگونه با خود محاسبه کرده است که این تیر در تاریکی بتواند حتی به اندازه دو هفته هم که شده برای حزبش زمان بخرد و خاورمیانه را تا 15آبان هم که شده به پاشنه‌آشیل دموکرات‌ها تبدیل نکند.