نام ایران در بین ۱۵تولیدکننده برتر گندم

گندم یک محصول پر کشت است که دانه آن در جهان به‌عنوان غذای اصلی استفاده می‌شود و دومین دانه غلات تولیدشده پس از ذرت است. از سوی دیگر تجارت جهانی گندم از مجموع همه محصولات دیگر بیشتر است. به‌طوری که برای سال بازاریابی ۲۰۲4-۲۰۲3، کل تولید جهانی گندم ۷۸۵میلیون تن بود.
به گفته رییس بنیاد ملی گندم کشور ایران در رتبه ۱۲ تا ۱۳ تولید گندم در جهان قرار دارد، درحالی که طبق گزارشات جهانی در حوزه مصرف، نهمین کشور پرمصرف این کالای استراتژیک محسوب می‌شویم. عطالله ‌هاشمی، رییس بنیاد ملی گندمکاران کشور در این خصوص گفت: در حوزه تولید گندم سه کشور اول تولید‌کننده چین، هندوستان و روسیه هستند و رتبه ایران هم دوازدهم تا سیزدهم دنیاست.
تولید ۱۴میلیون و ۵۰۰هزار تن گندم در ایران
هاشمی افزود: در واقع با تولید حدود ۱۴میلیون و ۵۰۰‌هزار تن در این جایگاه قرار داریم آن‌هم در شرایطی که میزان خرید تضمینی امسال به ۱۲میلیون تن رسیده است و با این تفاسیر امسال هیچ نیازی به واردات نداریم و به عبارتی می‌توان گفت در تولید گندم به خودکفایی رسیده‌ایم.
عدم وجود نقدینگی؛ چالش بزرگ گندمکاران
وی ادامه داد: با این وجود گندمکاران کشور با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه هستند که از جمله آنها می‌توان به عدم وجود نقدینگی مخصوصا در مرحله کاشت اشاره کرد که به صورت ویژه نیاز به نقدینگی دارند و تسهیلات بانکی داده نمی‌شود و اگر هم تسهیلاتی داده شود و با نرخ سودهای بالا است.
هاشمی افزود: از سوی دیگر بحران و کمبود آب دامنگیر این بخش نیز است ضمن اینکه گندمکاران در برخی موارد در تامین نهاده مشکلات دارند. همچنین در بحث مکانیزاسیون مشکل داریم؛ به این معنا که مکانیزاسیون صد درصد و کامل را نداریم و شاهد هستیم نهایتا تراکتور و تعدادی از دنباله بندها با تراز ۳۰سال پیش در مزارع هستند و به این ترتیب اصلا به روز نیستند.
افزایش سطح زیر کشت دیم
رییس بنیاد ملی گندمکاران کشور با اشاره به گرانی نهاده‌ها گفت: گرانی نهاده‌ها که در نتیجه منجر به بالا رفتن هزینه تولید می‌شود از دیگر مشکلات و چالش‌های گندمکاران است مضاف بر اینکه در موقع خرید، دولت به موقع پول گندمکاران را پرداخت نمی‌کند. از سوی دیگر در این بخش تحقیقات، آموزش و ترویج هم کارایی چندانی ندارد به‌ویژه اینکه اعتبارات این بخش کم است در حالی که باید اعتبارات این بخش در راستای کمک به کشاورزان به میزان کافی باشد.
وی درخصوص توسعه دیمزارها نیز اظهار کرد: در حوزه جهش تولید در دیمزارها کمک‌هایی در رابطه با تامین نهاده‌ها، آموزش‌ها و… توسط بخش دولتی انجام می‌شود که موجب ایجاد جهش در دیمزارها شده و سطح زیر کشت هم با توجه به اینکه می‌شود زمین‌های بیشتری را زیر کشت برد در حال افزایش دادن است. به این ترتیب از ۶میلیون هکتار، ۴میلیون هکتار دیم است و ۲میلیون هکتار هم به صورت آبی است.
براساس این گزارش در حالی ایران در رتبه دوازدهم تا سیزدهم تولید گندم قرار دارد که داده‌های آماری حاکی است: چین، هند و روسیه سه تولیدکننده انفرادی گندم در جهان هستند که حدود ۴۱‌درصد از کل تولید گندم جهان را به خود اختصاص می‌دهند. ایالات متحده چهارمین تولیدکننده بزرگ گندم در جهان است. با این حال، تولید گندم اتحادیه اروپا، اگر به‌عنوان یک کشور واحد در نظر گرفته شود، از تولید هر کشوری به جز چین بیشتر خواهد شد.
در واقع گزارشات جهانی نشان می‌دهد: چین با تولید بیش از ۱۳۶‌میلیون تن در جایگاه اول تولید قرار دارد و پس از آن کشورهای «هند، روسیه، ایالات متحده، استرالیا، فرانسه، کانادا، پاکستان، آلمان و آرژانتین» در رتبه‌های بعدی تولید این محصول استراتژیک قرار دارند.
تاثیر جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ بر تولید جهانی گندم
طبق داده‌های آماری، روسیه و اوکراین باهم نزدیک به ۳۰‌درصد از تجارت جهانی گندم را تشکیل می‌دهند. در نتیجه، جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ باعث افزایش قیمت جهانی گندم شد و توانایی تولید اوکراین به خطر افتاد و بسیاری از کشورها روابط تجاری با روسیه را محدود یا تعطیل کردند.
به‌طوری که قیمت رایج‌ترین نوع گندم کشت‌شده در ایالات متحده، (گندم زمستانه قرمز) در ماه می ‌۲۰۲۲ به بالاترین حد خود و به بیش از ۵۲۲ دلار در هر تن رسید.
چین، اتحادیه اروپا و هند؛ بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گندم در ۲۰۲۳
از سوی دیگر در بحث مصرف گندم نیز داده‌های آماری نشان می‌دهد: در سال ۲۰۲4-۲۰۲3 چین، اتحادیه اروپا و هند بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گندم در سطح جهان بودند. چین در آن سال بیش از ۱۵۳میلیون تن گندم مصرف کرد. همچنین میزان مصرف گندم در اتحادیه اروپا در مدت نامبرده ۱۱۰میلیون تن، در هند کمی کمتر از ۱۱۰ میلیون تن، در روسیه ۴۳میلیون تن و در ایالات متحده بیش از ۳۱‌میلیون تن بوده است.
بعد از آن نیز از نظر میزان مصرف کشورهایی همچون پاکستان، ترکیه، مصر، ایران، بریتانیا، برزیل در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. به این ترتیب از نظر میزان مصرف گندم در سال ۲۰۲۳ با مصرف بیش از ۱۷‌میلیون تن گندم نهمین کشور پرمصرف گندم محسوب می‌شود. این در حالی است که مصرف گندم در سراسر جهان به آرامی در حال افزایش است و از سال ۲۰۱۸/‏۲۰۱۹ حدود 8 درصد رشد داشته است.