ناتوانی یا عدم اراده در رفع فیلترینگ؟

کیوان نقره‌کار*
در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیداها معمولا موضوعاتی را که مورد توجه عموم مردم است به‌عنوان یکی از وعده‌ها مطرح می‌کنند. یکی از این موضوعات، رفع فیلترینگ بود؛ شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌هایی که فیلتر شده و به‌طور جدی بر حوزه‌های اقتصادی کشور تاثیر گذاشته‌اند. بر همین اساس، یکی از قول‌های آقای پزشکیان رفع فیلترینگ در کشور بود اما
به نظر می‌رسد که در اولین جلسه شورای‌عالی فضای مجازی، وی نتوانسته به وعده خود عمل کند، بنابراین آنچه مشخص است اینکه فیلترینگ همچنان باقی خواهد ماند. با این حال، چند دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد رفع فیلترینگ در کشور اساسا از مقامی بالاتر از دولت سرچشمه می‌گیرد. شورای‌عالی فضای مجازی مجموعه‌ای از افراد حقیقی و حقوقی است که بخشی از این افراد حقیقی عضو دولت هستند. با اینکه رییس این شورا، رییس‌جمهور است، سایر اعضا نیز در تصمیم‌گیری‌های شورا دخیل هستند. نکته بعدی این است که رویکرد موجود نسبت به فیلترینگ، یک رویکرد امنیتی و سیاسی است. به این معنا که این شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها می‌توانند اختلالات سیاسی و امنیتی در کشور ایجاد کنند و باتوجه به اینکه افراد می‌توانند ناشناس باشند و پیام‌ها قابل رصد نیست، هر دولتی را به سمت کنترل آنها سوق می‌دهد. فارغ از بحث‌های سیاسی و امنیتی همچنین به نظر می‌رسد که این مساله تبدیل به فرصتی اقتصادی برای فروشندگان فیلترشکن شده است بنابراین کسانی که از فروش فیلترشکن سود می‌برند، به دنبال رفع فیلترینگ نیستند و از این وضعیت راضی‌اند. تمامی این عوامل باعث می‌شود که دست رییس‌جمهور به‌عنوان رییس شورای‌عالی فضای مجازی بسته باشد اما آیا واقعا نمی‌تواند کاری انجام دهد؟ به هر حال، آقای پزشکیان و وزرایش که در شورا حضور دارند، می‌توانند به اتفاق بر رفع فیلترینگ تاکید کرده و این موضوع را پیگیری کنند. همچنین باید توجه داشت باوجود فیلترشکن‌ها، تمامی این محتواها در دسترس مردم قرار دارد. به این معنا که مردم همچنان به اینترنت آزاد دسترسی دارند اما هزینه‌هایی از لحاظ مالی و روانی به کاربران تحمیل شده است، بنابراین حتی اگر رویکرد سیاسی و امنیتی نیز در نظر گرفته شود، همچنان خواهیم دید که بسیاری از افراد به شبکه جهانی دسترسی دارند. در نهایت، آنچه باقی می‌ماند کارتل‌های اقتصادی پشت این ماجراست که رییس‌جمهور باید برای حل آن اقدام کند. در این صورت می‌توان به رفع فیلترینگ امیدوار بود.
* کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات