17 - 05 - 2023
موجسواری در بازار سهام
طی روزهای گذشته هیاتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار برای حمایت از بازار سرمایه، دو مصوبه تصویب کرد. اول وعده واریز ۵۰۰ میلیارد تومانی به حساب صندوق تثبیت بازار سرمایه برای خرید سهام و دوم افزایش زمان اصلاح پرتفوی صندوقهای درآمد ثابت از سه ماه به پنج ماه. با این حال باز هم ابهامات درباره اتفاقات اخیر بازار بورس ادامه دارد و بسیاری از سرمایهگذاران، اما و اگرهایی دارند.
حمید میرمعینی کارشناس بورس در گفتوگو با فرارو میگوید: «اتفاقات اخیر نوعی شوک بود که به بازار وارد شد. بازار اصلاح لازم داشت، اما نه به این شکل که چنین اثراتی بگذارد. تجربه نشان داده است که بازار همیشه پس از یک دوره رشد، بر اساس پارادایمها، یک دوره استراحت دارد، اما این بار عمق اصلاح بازار بسیار زیاد بود. علل این اتفاق به دخالتها و عرضههای دستوری مرتبط بود که به تعبیر برخی از فعالان بازار برای کنترل و مهار رشد بازار طراحی شده بود. در واقع دلیل بنیادین خاصی نداشت و متغیرهای اساسی که در روند حرکتی و سودآوری شرکتها اثرگذار باشند، اتفاق نیفتاد. به نظر میرسد این اتفاقات صرفا در جهت کنترل رخ داد.»
میرمعینی درخصوص وحشت ناشی از تغییرات ناگهانی بازار افزود: «بازار از لحظهای دچار وحشت شد که نسبت به روند رشدی آینده دچار تردید شد. اصلاح لازم بود، اما نه به این شکل و شاید از این به بعد بازار بر اساس تحلیل بهتر و خرید و فروش آگاهانهتر و بررسیهای کارشناسی بیشتر ادامه روند بدهد. گمانهزنی من به این سمت است که بازار به سمت روند منطقیتری حرکت خواهد کرد و حرکتهای گروهی و مثبت شدن کلیه بازار منتفی خواهد شد. در روند منطقی پیش رو، بازار مسیری ملایمتر و متعادلتر خواهد داشت. روند رشد منطقی، متناسب با اخبار و اطلاعاتی خواهد بود که رخ میدهند یا شرکتها منتشر میکنند.»
وی درباره این پرسش که آیا اصلا چنین اصلاحی لازم بود یا خیر تصریح کرد: «اصلاحی به این عمق نه پیشبینی میشد و نه لازم بود. شاید بهتر بود بازار با یک استراحت و اصلاح کوتاهمدت مختصر به تعادل برسد و روند منطقیتری بگیرد، اما از این پس شاید در سایه همین اصلاح عمیق، روند رو به رشد تثبیتشدهتری داشته باشیم و نگاه به رفتارهای آگاهانه و کارشناسی افزایش خواهد یافت و از حالتهای هیجانی فاصله میگیریم.»
این تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص مصوبههای بازار سرمایه گفت: «فارغ از ارقام و اعدادی که در مصوبه اعلام و اقداماتی که انجام شده است، به هر حال ماهیت تصمیمی که گرفته شد و خود سازمان هم در جهت حمایت برآمده مثبت بود، ولی این همه تغییرات ناگهانی و با فاصله اندک، به نفع بازار، به نفع روند معاملاتی و به نفع سیستم پایداری بازار نیست. بازار یا متولی بازار نباید خود را درگیر دخالتهای کنترل رشد، حمایت یا جلوگیری از کاهشهای مقطعی کند. متولی بازار باید ساختارها را به شکلی تعریف کند که از یک سو بازار به سمت کارشناسی، تحقیق و رفتار آگاهانهتر حرکت کند و از سوی دیگر عمق بازار به شیوهای افزایش یابد که ریسک و بازده برای سرمایهگذار قابل کنترل باشد.»
وی افزود: «سرمایهگذار باید ابزارهای پوشش ریسک سرمایه را در اختیار داشته باشد. این نوع دخالت متولی در بازار سرمایه و قیمتگذاری به هیچ شکلی در قانون تعریف نشده است. بازار سرمایه استعاره و نماد اقتصاد بازار آزاد است و وقتی این بازار درگیر قیمتگذاری اقتصاد دستوری میشود، شاهد بسته شدن رشد هم خواهیم بود. همانطور که خود متولی بازار انتقاداتی نسبت به سایر دستگاههای نظارتی دارد و معتقد است قیمتگذاری باید برداشته شود
(در صنایعی از جمله خودرو، کشاورزی، فولاد و…) خود نیز باید زیرساختهای اصلاحی را اجرا کند. در واقع متولی بازار باید در جهت ایجاد امنیت بازار سرمایهگذاری و پویاتر شدن این بازار حرکت کند.»
آینده بازار را نمیتوان به شکل بلندمدت تخمین زد. در یک محیط اقتصادی و سیاسی ناپایداری هستیم و به لحاظ سیاسی و سیاستگذاریهای اقتصادی ممکن است اتفاقات غیرقابل کنترل و غیرقابل پیشبینی رخ دهد که ریسکهای سیستماتیک بازار را رقم میزنند.
اما علیرغم همه کملطفیها و بیمهریها و بیتوجهیها به نقش بازار سرمایه و همه افتها، بازار سرمایه در دهه آینده بهترین بازار با بیشترین رشد خواهد بود. این موضوع را در بخشهای مختلفی از جمله افزایش تعداد شرکتهای پذیرفتهشده، افزایش اقبال سرمایهگذاران و جذب نقدینگی، افزایش تامین مالی و مقایسه با سایر بازارها خواهیم دید.
هرچه برای چنین آیندهای برنامهریزی بیشتری انجام شود، دستاوردهای بزرگتری خواهیم دید که منجر به پویایی اقتصاد و جذب سرمایههای خرد و پراکنده خواهد بود. در بازه کوتاهمدت یک هفتهای یا میانمدت سه ماهه، بازار روند منطقی را طی خواهد کرد که متاثر از اخبار و اطلاعات سیاسی و اخبار شرکتها خواهد بود. پیشبینی من این است که تجربه افتهای عمیق و سنگین را نخواهیم داشت مگر اینکه اتفاق خاصی در حوزه سیاست رخ دهد.
بازیهایی که در بورس رخ میدهد
مسعود دانشمند در خصوص وضعیت فعلی بازار بورس و آنچه برخی کارشناسان اصلاح بازار مینامند، گفت: «این اتفاقات بازار بورس ناشی از روال طبیعی حرکت بازار بورس نیست چون اتفاق خاصی در اقتصاد کشور رخ نداده است. برای مثال ناگهان درب بازار واردات و صادرات کشور بسته نشده یا عوارض بالایی برای کالاهای وارداتی و صادراتی وضع نشده است. اتفاق تاثیرگذار باید به این شکل باشد؛ دولت یک تصمیمی گرفته که این تصمیم دولت روی تولید، فروش و صادرات و واردات شرکتهای بورس اثر بگذارد و در نتیجه احتمال زیاندهی شرکتها بالا برود و افرادی که سهام این شرکتها را دارند، سهام را وارد صف فروش میکنند و چون خریداری در کار نیست، قیمتها سقوط میکند. اما در حال حاضر چنین اتفاقی رخ نداده است.»
این عضو اتاق بازرگانی ادامه داد: «به نظر میرسد خود دولت تصمیم گرفته بود حرکتی انجام دهد و بر بورس تاثیر بگذارد. توضیحی که در این خصوص ارائه میشود همان عبارت «اصلاح قیمت» است، اما مساله این است که اصلاح قیمت در شرایطی کاربرد دارد که وضعیت قیمتها حبابی بالا رفته باشد، در شرایط فعلی حباب اتفاق نیفتاده است. اگر به روند مسیر تحول قیمتها در یک سال گذشته نگاه کنیم میبینیم که شاخص کلی بورس به شکل روزانه افزایش پیدا کرده است. این تحولات یکشبه اتفاق نیفتاده پس حباب نیست.»
وی در خصوص علت این نوع تصمیمگیری در بورس تاکید کرد: «این یک تصمیم دولتی است، اما ما نمیتوانیم نیتخوانی کنیم که چرا رخ داده و از سیاستهای پشت آن بیخبریم. با این حال مشخص است که این تغییرات، ناشی از روند طبیعی اقتصاد کشور نیست. به خصوص حالا که سیاست کشور به سمت گفتوگو با غرب و احیای مذاکرات برجام تمایل دارد و احتمال افزایش صادرات وجود دارد و میتوان روی فروش نفت و افزایش تبادلات تجاری حساب باز کرد. اگر روی این افق مثبت حساب باز کنیم، به یک نتیجه میرسیم: در یک افق مثبت نباید بورس ریزش کند.»
دانشمند درباره گفت: «پدیدهای داریم به نام بازارگردانی. بازارگردان، بخشی از سهام به اضافه سپرده افراد را دریافت میکند و زمانی که سهام در حال ریزش است خرید میکند و قیمتها را نگه میدارد. همه شرکتهای بورسی موظف هستند بازارگردان داشته باشند، اما طی اتفاقاتی که در هفتههای اخیر رخ داد، به بازارگردانها اعلام شده بود نه بخرید و نه بفروشید و اجازه دهید اتفاقات روی مسیر خود طی شوند. اگر بازارگردانها وارد عمل میشدند، سیاستهای کاهشی اجرا نمیشد.»
وی افزود: «به نظر میرسد عدهای از این ماجراها مطلع بوده و سهام را روی پایینترین قیمتها خریدهاند و همانجا توقف کردهاند. اینها هم بازیهایی است که گاهی رخ میدهد. کاهش اعتماد عمومی به بازار سرمایه، پدیده مثبتی نیست. وقتی قیمتها با مکانیسمی غیر از مکانیسم و سیاستگذاریهای بازار تغییر میکند، بازار از روند طبیعی خارج میشود و در نهایت ریزش اعتماد عمومی رخ خواهد داد و در مجموع، ریزش اعتماد عمومی به بازار بورس، اصلا پدیده مثبتی نیست.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد