معضل خانه‌های خالی در ژاپن

داده‌های دولتی کشور ژاپن نشان می‌دهد حدود ۹میلیون خانه خالی در ژاپن وجود دارد که تقریبا ۱۴درصد از کل مسکن‌های موجود در این کشور را تشکیل می‌دهد. در حالی که کاهش جمعیت همچنان بر جامعه و اقتصاد این کشور آسیای شرقی تاثیر می‌گذارد، تعداد این خانه‌های خالی نیز در حال افزایش است. به گزارش یورونیوز، ژاپنی‌ها به این خانه‌های خالی «آکیا» می‌گویند؛ اصلاحی که معمولا برای خانه‌‌های مسکونی متروکه در مناطق روستایی و دورافتاده به کار می‌رود.
کارشناسان می‌گویند در حال حاضر آکیاهایی نیز در شهرهای بزرگ مانند توکیو و کیوتو دیده می‌شود و این موضوع با توجه به کاهش جمعیت در این کشور به معضلی جدی برای دولت بدل شده است. جفری‌هال، مدرس دانشگاه مطالعات بین‌المللی کاندا در چیبا، می‌گوید که این خانه‌های خالی نشان از کاهش جمعیت در ژاپن دارد. او خاطرنشان می‌کند که «در واقع مشکل ساختن خانه‌های زیاد نیست» بلکه «مشکل نداشتن افراد کافی است». براساس آمار وزارت امور داخلی و ارتباطات کشور ژاپن، ۱۴درصد از کل املاک مسکونی در این کشور خالی هستند. این آمار شامل خانه‌ دوم افراد و املاک که به طور موقت در زمانی که صاحبان‌شان در خارج از کشور کار می‌کنند نیز می‌شود.
آکیا اغلب از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود، اما با کاهش شدید نرخ باروری در ژاپن، بسیاری از این خانه‌ها یا وارثی ندارند یا به نسل‌های جوانی به ارث می‌رسند که به شهرها نقل مکان کرده‌اند و دیگر به مناطق روستایی بازنمی‌گردند.
برخی دیگر از این خانه‌ها نیز به دلیل مشکلات اداری به صورت بلاتکلیف رها شده‌اند. این امر احیای جوامع روستایی که به سرعت در حال پیر شدن هستند را برای دولت دشوار کرده و به مانعی در خصوص تلاش برای جذب جوانان علاقه‌مند به سبک زندگی جایگزین و سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. سیاست‌های مالیاتی ژاپن باعث می‌شود که برخی از مالکان به جای تخریب و بازسازی خانه آن را به حال خود رها کنند تا پول کمتری برای آن پرداخت کنند. جفری‌هال می‌گوید که حتی اگر مالکان قصد فروش خانه را داشته باشند ممکن است در پیدا کردن خریدار با مشکل مواجه شوند. او در ادامه افزود: «دسترسی بسیاری از این خانه‌ها به وسایل نقلیه عمومی، مراقبت‌های بهداشتی و حتی فروشگاه‌ها قطع شده است.» در سال‌های اخیر ویدئوهای زیادی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که نشان می‌دهد برخی از افراد که عمدتا خارجی هستند، با سرمایه‌گذاری روی این نوع خانه‌ها، آنها را به مهمان‌خانه‌ها و کافه‌های شیک تبدیل کرده‌اند اما آقای ‌هال می‌گوید این کار آنقدرها هم که به نظر می‌رسد آسان نیست. او می‌گوید: «بیشتر این خانه‌ها به خارجی‌ها فروخته نمی‌شوند یا حجم کارهای اداری و قوانین پشت آن برای کسی که ژاپنی صحبت نمی‌کند، آسان نیست.»
این استاد دانشگاه در ادامه اضافه کرد: «آنها نمی‌توانند این خانه‌ها را به قیمت ارزان خریداری کنند.»
کاهش جمعیت
رشد جمعیت در ژاپن چندین سال است که سیر نزولی به خود گرفته است. طبق آخرین سرشماری در سال ۲۰۲۲، جمعیت این کشور بیش از ۸۰۰هزار نفر نسبت به سال ۲۰۲۱ کاهش یافته و به ۴/۱۲۴میلیون نفر رسیده است. براساس داده‌های رسمی در سال ۲۰۲۳، نرخ تولد برای هشتمین سال متوالی کاهش یافته و به پایین‌ترین حد خود رسیده است.
نرخ زاد و ولد ژاپن برای سال‌ها حدود ۳/۱بوده است. این رقم فاصله زیادی با نرخ تولد ۱/۲ مورد نیاز برای حفظ جمعیت این کشور دارد. هفته گذشته وزارت امور داخلی و ارتباطات ژاپن اعلام کرد که تعداد کودکان زیر ۱۵سال تا اول آوریل امسال، حدود ۱۴میلیون نفر تخمین زده شده که برای چهل و سومین سال متوالی سیر نزولی داشته است.
به نظر می‌رسد با توجه به کاهش جمعیت معضل خانه‌های خالی در ژاپن همچنان ادامه پیدا کند.
یوکی آکیاما، استاد دانشکده معماری و طراحی شهری در دانشگاه شهر توکیو، گفت که خانه‌های خالی پیش از این مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کرده‌اند، به عنوان مثال، در زلزله ۵/۷ریشتری که در ماه ژانویه شبه‌جزیره نوتو در استان مرکزی ایشیکاوا را لرزاند. به گفته او منطقه‌ای که زمین‌لرزه در آن رخ داد مملو از آکیا بود. این خانه‌های خالی علاوه بر اینکه خطری در زمان زلزله برای ساکنان محسوب می‌شدند، برای دولت نیز چالش‌هایی را در خصوص بازسازی پس از زلزله، ایجاد کرده بودند. این استاد دانشگاه افزود: «هنگامی که زلزله یا سونامی رخ می‌دهد، این احتمال وجود دارد که خانه‌های خالی مسیرهای تخلیه را مسدود کنند یا از بین ببرند.»
آقای آکیاما همچنین خاطرنشان کرد که افزایش خانه‌های خالی در سایر مناطق روستایی جلوی توسعه در این مناطق را گرفته است. او گفت: «با رها شدن این املاک، از ارزش منطقه کاسته می‌شود زیرا خرید و فروش در آنجا به خوبی انجام نمی‌شود و ارزش املاک و مستغلات کل منطقه به تدریج کاهش می‌یابد.»
این استاد دانشگاه برنامه‌ای را به وسیله هوش مصنوعی طراحی کرده است که می‌تواند پیش‌بینی کند کدام مناطق به دلیل رشد آکیا در خطر آسیب‌پذیری هستند. او در عین حال تاکید کرد که این مشکل منحصر به ژاپن نیست و این معضل در ایالات متحده و برخی از کشورهای اروپایی نیز دیده می‌شود.
با این حال، او گفت که تاریخ معماری و فرهنگ ژاپن وضعیت را در این کشور وخیم‌‌تر کرده است زیرا مردم این کشور مانند غرب علاقه‌ای به زندگی در خانه‌های قدیمی و بناهای تاریخی ندارند. در ژاپن، هر چه خانه جدیدتر باشد، قیمت آن بالاتر است.