5 - 07 - 2022
معاملات مشتقه راه درمان بازار سرمایه
«جهانصنعت»- میثم فدایی مدیرعامل فرابورس ایران در نشست «بازار مشتقه در ایران، راهکارها و چالشها» چالش نخست معاملات مشتقه در ایران را «هسته معاملات» دانست و گفت: هسته فعلی برای معاملات نقدی طراحی شده است و امکان بالقوه برای معاملات آتی و آپشن را ندارد با این حال همه درک کردهاند که بازار سرمایه راه درمانی جز معاملات مشتقه ندارد. وی با اشاره به اینکه نمیتوان هر سه سال یک بار منتظر تکرار رخدادهای سال ۹۳ و ۹۹ بود، عنوان کرد: با توجه به تلاطمهای اقتصادی باید بتوانیم در بازارهای صعودی و نزولی ابزار سودآوری در اختیار مردم قرار دهیم تا در هر روندی امکان سودآوری وجود داشته باشد و لزوما منتظر تکرار چنین روزهایی نباشیم.
مدیرعامل فرابورس ایران با اشاره به مطالعات علمی روی ابزارهای آتی در سطح بینالمللی گفت: امروز ابزار مشتقه حتی میتواند به کمک شرکتهایی بیاید که با مشکل کمبود انرژی در فصول مختلف مواجه هستند، به عنوان مثال شرکتهایی وجود دارند که نه در تابستان کار میکنند و نه در زمستان از این رو کمکم به ابزارهای آتی آب و هوا هم نیازمند خواهیم بود. فدایی در این نشست که با حضور مدیرعامل بورس انرژی، عضو هیاتمدیره شرکت بورس تهران و مدیر بازار مشتقه و صندوقهای کالایی بورس کالا برگزار شد، تاکید کرد که طی سالهای اخیر نگاه به بازار مشتقه تغییر کرده و از این دیدگاه که بازار مشتقه ابزاری تجملی است، فاصله گرفتهایم. فدایی در ادامه به مسائل اجرایی در خصوص معاملات مشتقه پرداخت و با تاکید بر اینکه «هسته معاملات» چالش اصلی حال حاضر است، بیان کرد: معاملات آتی و آپشن بر سامانه معاملات نقدی به سختی قابل انجام است. مدیرعامل فرابورس ایران در تشریح تبعات و اثرات این مشکل عنوان کرد: به خاطر این موضوع سیستم محاسبه مارجین وجود ندارد و راهکار جایگزین برای این خلأ در حال حاضر، راهحل توثیق سهام است پس هر معاملهگری که خواهان فعالیت در مشتقه باشد باید حتما سهام داشته باشد که این موضوع خود چالشبرانگیز است. او اضافه کرد: البته شرکت سپردهگذاری مرکزی توثیق الکترونیکی سهام را اجرایی کرده که راهاندازی آن گام مثبتی در این زمینه است.
گامهای مثبت در توسعه بازار آتی
فدایی در ادامه با اشاره به قدمهای مثبت برداشته شده در زمینه توسعه ابزار آتی در ارکان بازار، افزود: در فرابورس هم روی شاخص هموزن، آتی وجود دارد که اختیار خرید و اختیار فروش روی آن امکانپذیر است. با وجود صندوقهای سرمایهگذاری امکان تعریف آتی وجود دارد و مساله قابل تحویل بودن که موضوعی فقهی بود حل شده است. مدیرعامل فرابورس ایران همچنین به دغدغهها در مورد جایگاه
Short Selling (فروش استقراضی) از نگاه فقهی پرداخت و گفت: Short Selling هیچ مشکل فقهی ندارد و در این زمینه مصوبه وجود دارد، بلکه نبود سامانه تامین به مفهوم تامین سهام برای short seller چالش اصلی این معاملات است. او با اشاره به تلاشهای صورت گرفته در زمینه نمادهای بسته در فرابورس بیان کرد: در بازار اول و دوم به غیر از مجمع سالانه، نماد متوقف شدن دیگری نداریم، اگر این روند تداوم پیدا کند میتوانیم روی نمادهای سهامی هم بدون هیچ چالشی ابزار مشتقه داشته باشیم.
تکنولوژی چالش مهم معاملات مشتقه
علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی نیز در ادامه این نشست به تشریح وضعیت ابزارهای مختلف مشتقه در این بورس پرداخت و عنوان کرد: ارزش تجمعی معاملات سلف موازی استاندارد مبتنی بر نفتخام و برق و متانول و میعانات در بورس انرژی ۵۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
نقوی با تاکید بر روند رو به رشد قراردادهای آتی در بورس انرژی اظهار کرد: اسفند سال گذشته از این قراردادها رونمایی شد و اکنون معاملات روی نفتا و متانول در حال انجام است. ضمن آنکه معاملات روی الپیجی و میعانات در آینده شروع میشود و معاملات بنزین نیز در مرحله مطالعات است.
مدیرعامل بورس انرژی یکی از چالشهای این بورس برای توسعه ابزارهای مشتقه را نبود گواهی سپرده کالایی دانست و گفت: این گواهیها در بورس انرژی به خاطر پیچیدگیهای حاملهای انرژی و انحصار عرضهکننده بحث فنی دارد اما در دستور کار است. نقوی کمبود آگاهی در مورد معاملات مشتقه را هم چالش دیگری در این حوزه برشمرد و گفت: برای مثال عدم آگاهی وزارت نفت نسبت به گواهی سپرده چالش ایجاد کرده است.
به گفته وی، بازار مشتقه نیازمند تکنولوژی است و هر چهار بورس ایران از نظر تکنولوژی نیاز به توسعه دارند که با همکاری استارتآپها میتوان بخشی از مشکلات را برطرف کرد.
اهمیت ابزارهای مشتقه در کنار یکدیگر
رحمان آراسته مدیر بازار مشتقه و صندوقهای کالایی بورس کالا نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه چشمانداز بازار مشتقه بر اساس رصد معاملات بورسهای ایران امیدوارکننده است، عنوان کرد: خوشحالیم که بورس کالا به عنوان پیشرو در این زمینه شناخته شده است؛ بورس کالا از سال ۸۷ شکل گرفت و در ابتدای راه با توجه به عدم شناخت، چندان موفق نبود تا اینکه آتی سکه راه افتاد و به دلایل غیرمنطقی این بازار بسته شد.
او با تاکید بر گسترده بودن بازار آتی برای انواع و اقسام داراییها چه کالایی و چه بهادار، در مورد بازار آتی زعفران بورس کالا، گفت: پیش از راهاندازی این بازار مرجع قیمت نقدی زعفران وجود نداشت، زنجیرهای از ابزارهای ملی را روی زعفران راهاندازی کردیم و اکنون به مرجع قیمت تبدیل شدیم و ۶۰۰ هزار موقعیت باز در آپشن زعفران داریم که جای خوشحالی دارد. مدیر بازار مشتقه و صندوقهای کالایی بورس کالا در ادامه اظهار کرد: یک نکته مهم باید دیده شود که آتی و آپشن و فوروارد و دیگر ابزارها به تنهایی در کشور به نتیجه نخواهد رسید و باید با ابزارهای دیگر شکل بگیرد، برای مثال یکی از علتهای موفقیت در آتی زعفران، بحث گواهی سپرده زعفران بود.
او در تشریح دیگر اقدامات این بورس در زمینه مشتقه اظهار کرد: برنامههایی برای آتی و گواهی سپرده طلا از جمله شمش داریم که بعد از فراهم شدن زیرساخت و اتمام مطالعات راهاندازی میشود، چراکه مشکل مالیاتی گواهی سپرده نیز حل شده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد