20 - 02 - 2023
معادله جدید غرب و چین
گروه بینالملل- محمدرضا ستاری- یکی از مهمترین رویدادها در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ دیدار آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا با وانگ یی دیپلمات ارشد چینی است که تا همین چند ماه پیش عهدهدار وزارت امور خارجه چین بود. این دیدار در حالی صورت گرفته که آمریکاییها به تازگی بر سر موضوع پرواز بالونهای مشکوک بر فراز خاک کشورشان وارد تنش لفظی جدیدی با چین شدهاند. از سوی دیگر آمریکاییها در طول ماههای گذشته در خصوص حمایت چین از حمله روسیه به اوکراین بارها به مقامات پکن هشدار دادهاند.در همین رابطه و در شرایطی که وزارت دفاع چین چندی قبل تماس تلفنی همتای آمریکایی خود را بدون پاسخ گذاشته بود و سخنگوی وزارت خارجه این کشور نیز دیدار رهبران دو کشور را منوط به تغییر لحن آمریکاییها عنوان کرده بود، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا، صبح روز گذشته در گفتوگو با رسانهها بار دیگر اعلام کرد که واشنگتن نگران حمایت چین از روسیه برای حمله به اوکراین است. او همچنین خطاب به وانگ یی گفت که چنین اقدامی از سوی چینیها با عواقبی جدی مواجه خواهد شد. به گفته وزیر خارجه آمریکا، پکن در حال حمایت از روسیه است و در آینده جزئیات بیشتری در این خصوص در اختیار رسانهها خواهد گذاشت. به گزارش الجزیره، صحبتهای وزیر خارجه آمریکا در حالی صورت گرفته که یک مقام ارشد وزارت خارجه این کشور نیز گفته که چینیها به صورت کاملا آشکار روسیه را جهت دور زدن تحریمها حمایت کردهاند. این دو کشور در سال گذشته و یک ماه قبل از حمله روسیه به اوکراین توافقنامهای را امضا کردند که بلافاصله بعد از تحریمهای همهجانبه غرب علیه روسیه باعث رونق گرفتن همکاریهای تجاری و اقتصادی میان مسکو و پکن شد.لازم به ذکر است چینیها هر چند از ابتدای شروع جنگ روی مساله صلح و گفتوگو میان طرفین درگیری تاکید داشتهاند، اما حمله روسیه به اوکراین را نیز به صورت رسمی محکوم نکردهاند. به همین دلیل اکنون چند وقتی است که مقامات غربی به خصوص آمریکاییها تاکید دارند که جنگ اوکراین امکان دارد انگیزهای برای چینیها برای اقدام مشابه علیه تایوان شود.
راهکار پکن برای جنگ اوکراین
در واقع امروز به نظر میرسد که بحث تنشهای قدیمی آمریکا و چین به موضوع اوکراین و نیز مساله پرواز بالونها بر فراز خاک آمریکا ربط پیدا کرده و دامنه اختلافات در حال تشدید شدن است. بلینکن بدون نام بردن از چین به صورت تلویحی گفته که برخی از بازیگران ظاهرا تمایلی ندارند که مذاکرات صلح برای جنگ اوکراین به نتیجه برسد. او همچنین مساله بالونها را برجسته کرده و میگوید به وانگ یی در این خصوص هشدار داده است. این موضوع از آنجا اهمیت مییابد که بحث پرواز بالونهای چینی بر فراز خاک آمریکا باعث به تعویق افتادن سفر بلینکن به پکن شد.
در مقابل اما وانگ یی طی سخنرانی روز شنبه خود در کنفرانس امنیتی مونیخ، سرنگونی بالونها توسط جنگندههای آمریکایی را یک اقدام هیستریک و پوچ توصیف و اعلام کرد آمریکا به دنبال ایجاد مانع در رشد و پیشرفت اقتصادی چین است.اما مساله مهم صحبتهای وانگ یی در خصوص راهکار پکن جهت خروج از بحران جنگ در اوکراین بود. این راهکار قرار است این هفته از سوی مقامات چینی ارائه شود و از هم اکنون در محافل کارشناسی گمانهزنیهای مختلفی در خصوص آن صورت میگیرد، چرا که بسیاری از تحلیلگران و مقامات معتقدند که چینیها قادر به تاثیرگذاری زیادی روی روسیه هستند.
در همین رابطه وانگ یی اعلام کرده است که کشورش در سالگرد حمله روسیه به اوکراین طرح ابتکاری خود را پیشنهاد میکند؛ طرحی که قبلا در خصوص آن با کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه و ایتالیا رایزنی کرده است.
آن چیزی که فعلا در مورد طرح ابتکاری چینیها مشخص شده، این است که پکن تاکید دارد دو طرف باید اصول حاکمیت و تمامی ارضی یکدیگر را به رسمیت بشناسند و در عین حال به منافع و ملاحظات امنیتی روسیه نیز توجه شود. به گزارش گاردین این طرح همچنان مبهم است اما مقامات غربی معتقدند که میتواند تاثیرگذاری زیادی روی کشورهای جنوب جهانی داشته باشد. در همین راستا وزیر خارجه آلمان ضمن استقبال از طرح چینیها گفته که این کشور به عنوان یکی از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل میتواند نقشی مثبت در روند تامین صلح جهانی ایفا کند. البته در این میان گفته میشود که دیپلماتهای آلمانی، ایتالیایی و فرانسوی به وانگ یی تاکید کردهاند که هر گونه مذاکرات صلح باید بر پایه حمایت از قوانین بینالمللی باشد نه تشویق مهاجم.
نگرانی غرب از طرح جدید چین
در سالگرد حمله روسیه به اوکراین، صحبتهای مختلفی در خصوص لزوم صلح میان دو کشور مطرح میشود. هر چند که در این میان صدای واحدی از سوی اروپا و آمریکا در قبال روسیه شنیده میشود، اما در این میان برخی از اظهارنظرهای مقامات اروپایی نشاندهنده برخی اختلافنظرهاست. به عنوان مثال در حالی وزیر خارجه آلمان تاکید دارد که بدون خروج کامل تمام نیروهای روسیه از اوکراین، هیچ شانسی برای پایان دادن به جنگ وجود ندارد که امانوئل ماکرون رییسجمهوری فرانسه به تازگی اعلام کرده که میخواهم روسیه در جنگش با اوکراین شکست بخورد، اما نمیخواهم این کشور را در هم شکسته ببینم.
در همین رابطه به گفته برخی از کارشناسان اهمیت میانجیگری چینیها در اینجاست که طرح آنها احتمالا برای سایر کشورها دارای جذابیت بوده و مورد استقبال قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال وزیر خارجه برزیل تاکید کرده که باید تلاش کنیم تا راهحلی قدم به قدم برای پایان یافتن جنگ پیدا شود. علاوه بر این نخست وزیر نامیبیا هم با تاکید بر اینکه نباید تنها به دنبال مقصر باشیم، گفته است: هیچ فایده ندارد که در این جنگ غربیها کمکهای تسلیحاتی به اوکراین برای مقابله با روسیه میکنند.
به همین دلیل اکنون اروپاییها و آمریکاییها که در حال تهیه یک قطعنامه جدید علیه روسیه در مجمع عمومی سازمان ملل هستند، دقیقا مطمئن نیستند که چنین قطعنامهای تا چه میزان مورد حمایت سایر کشورها قرار خواهد گرفت. در واقع در قطعنامه قبلی ۱۴۱ کشور حمله روسیه به اوکراین را محکوم کردند اما حالا به نظر میرسد با ورود چینیها و نیز طولانی شدن جنگ، چندان قطعیتی برای محکومیت گسترده روسیه وجود ندارد.
در همین رابطه هم بود که در کنفرانس امنیتی مونیخ شاهد بودیم تعدادی از رهبران اروپایی تلاش کردند به سایر کشورها اینگونه نشان دهند که تلاش غرب برای حمایت همهجانبه از اوکراین ناشی از استانداردهای دوگانه آنها نیست. به عنوان مثال ماکرون گفته از اینکه اعتماد کشورهای جنوب را از دست دادهایم، شگفتزده هستم. با این حال وی مدعی است کسانی که در این جنگ بیطرف هستند در اقدامات روسیه شریک خواهند بود.
از سوی دیگر ریشی سوناک نخستوزیر بریتانیا هم گفته غرب باید جهت جلب اعتماد بیشتر کشورهای جنوب تلاش کند. کاملا هریس معاون رییسجمهوری آمریکا نیز در این رابطه گفته که برای جلب نظر کشورهای جنوب باید با آنها مشارکت کرد.
به همین دلیل به گفته ناظران ورود چین به ابتکار صلح در سایه نگرانی رهبران غربی برای متقاعد کردن سایر کشورها اهمیت فزایندهای پیدا میکند، چراکه امکان دارد طرح پیشنهادی چین با استقبال کشورهای جنوب همراه شده و در این میان چالش جدیدی برای اروپا و آمریکا جهت تداوم فشار حداکثری علیه روسیه ایجاد شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد