1 - 12 - 2024
مسیر تشدید تنش یا خط همکاری شرافتمندانه!
گروه سیاسی- دولت پزشکیان کار را به دست گرفته، یکصد روز نخست هم سررسیده و علی‌القاعده باید آن به‌اصطلاح آب و جارو کردن‌ها و گردگیری میزهای کار رییس‌جمهور و وزیران هم انجام شده باشد و آقایان و البته آن چند خانمی که پست و منصبی گرفتند، جاگیر شده‌اند. رییس‌جمهور حتی نخستین سفر سالانه‌اش به نیویورک را هم انجام داده و در مجمع عمومی با رهبران جهان عکس گرفته و در صحن سازمان ملل نطق کرده است. هفته‌ای که گذشت، گام بعدی هم برداشته شد و بالاخره بعد از نزدیک به دو سالی که نه هیچ صحبتی از مذاکرات هسته‌ای بود و نه طبیعتا اشاره‌ای به بخش دیگرش -که همان تحریم باشد و به برخی جزئی‌ترین امور زندگی و معیشت ملت مربوط است- می‌شد، دوباره اخبار مذاکرات به تیتر یک مطبوعات وطنی و کورسوی امید هموطنان تبدیل شد اما اتفاقی که نیفتاد، هیچ؛ دلار و یورو از آنکه بود گران‌تر شد و امید
ملت، از آنچه بود، ناامیدتر!
هفته گذشته که به انتها رسید، دلار مرز 70هزار تومان را دیده بود اما هر چند ساعت یک بار، افتی به زیر این مرز سرسام‌آور می‌کرد تا مگر بشود همین حوالی جاگیر شود. نخستین روز کاری هفته که تمام شد اما این ارز بیگانه، حدود یکصد تومانی بالاتر رفته بود تا شامگاه شنبه و ساعات آغازین بامداد یکشنبه را یا کمی بالاتر از 70هزار و 100تومان پشت‌سر بگذارد یا ان‌شاءالله کمی پایین‌تر از 70هزار و100تومان! آن هم در حالی که یورو هم با رشدی تقریبا مشابه دلار، خود را کمابیش به حوالی 75هزار و 100تومان رسانده بود. عمق این فاجعه البته وقتی آشکار می‌شود که از عملکرد یک هفته‌ای این دو ارز بیگانه بگوییم و تاکید کنیم بنابر آمار وبسایت‌های وطنی، یک دلار آمریکا ظرف همین هفت، هشت روز گذشته، حدود 750تومان گران‌تر شده و یورو با شیبی به‌مراتب شدیدتر، 1800تومان گران‌تر از ابتدای هفته گذشته است. آن هم در حالی که چنانکه اشاره شد، بسیاری امیدوار بودن با توجه به انتشار اخباری که از سرگیری مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی و اتحادیه و تروئیکای اروپا در روزهای پنجشنبه و جمعه حکایت داشت، لااقل به‌خاطر اثر روانی‌اش هم که شده، دلار و یورو اندکی ارزان‌تر شوند!
تاکید تروئیکای اروپا بر تداوم مذاکره با ایران
جمعه هفته‌ای که گذشت، همین که مذاکرات تمام شد، طرف ایرانی از توافق طرفین برای ادامه مذاکرات در آینده خبر داد و دیروز هم تروئیکای اروپا گفت که «گفت‌وگوها با ایران ادامه می‌یابد!» اما ظاهرا تا اینجا، اوضاع چندان خوب پیش نرفته به‌خصوص که وزیر امور خارجه ایران از حدود 24ساعت پیش از آغاز مذاکرات اعلام کرده بود که «چندان به نتیجه مذاکرات خوش‌بین نیستم.»
با وجود این ناامیدی ناگزیر نسبت به سرنوشت مذاکراتی که خوشبختانه پس از چند سال انفعال ناشی از ناآشنایی اعضای دولت پیشین به مقدمات دیپلماسی و وقفه‌ای که پس از بن‌بست مذاکرات ایجاد شد، حالا لااقل می‌توان امیدوار بود که دیپلمات‌ها و مذاکره‌کنندگان بار دیگر به میز مذاکرات و اتاق جلسات بازگشته‌اند؛ جلساتی که انتهای هفته گذشته در دو نوبت تشکیل شد و اگرچه هیچ خروجی ملموسی نداشت اما آنطور که کاظم غریب‌آبادی در قامت معاون حقوقی وزیر خارجه اعلام کرد، طرفین درباره تداوم مذاکرات توافق کرده‌اند. خبری که به فاصله چند ساعت، از سوی نمایندگان تروئیکای اروپایی نیز اعلام شد و دیروز منابع خبری فارسی و خبرگزاری‌های داخلی این اظهارات را نیز روی خروجی خود فرستادند. آنطور که ایسنا در این رابطه گزارش داده، «ایران، انگلیس، فرانسه و آلمان پس از نشست روز جمعه خود در ژنو در مورد برنامه هسته‌ای تهران که با حضور دیپلمات‌های ارشد تمام طرف‌ها برگزار شد، توافق کردند که گفت‌وگوهای دیپلماتیک را ادامه دهند.» در حالی که «پس از گفت‌وگوهای ژنو که پشت درهای بسته برگزار شد، نمایندگان هر یک از طرفین با انتشار پیام در رسانه‌های اجتماعی گفتند که رایزنی‌ها درباره برنامه هسته‌ای و تحریم‌های ایران و دیگر مسائل منطقه‌ای متمرکز بوده»، روز گذشته وزارت امور خارجه آلمان و دیپلمات‌های بلندپایه فرانسه و انگلیس به‌طور هماهنگ در بیانیه‌ای که در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر شد، گفتند که «تمامی طرف‌ها توافق کرده‌اند این گفت‌وگوهای دیپلماتیک را در آینده نزدیک ادامه دهند.» بیانیه مشترکی که در بخش دیگری از آن آمده: «مدیران سیاسی انگلیس، فرانسه و آلمان در ژنو با غریب‌آبادی، همتای ایرانی خود دیدار و درباره برنامه هسته‌ای و تحریم‌های ایران، موضوعات دوجانبه و وضعیت منطقه گفت‌وگو کردند.»
واکنش واشنگتن به گزارش آژانس درباره ایران
این تنها بخشی از این ماجراست؛ بخش مهم دیگر ماجرا که تقریبا همزمان با مذاکرات دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی از سوی رسانه‌های بین‌المللی مخابره شد، به گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی مربوط بود و طرح این ادعا که «ایران‌هزاران سانتریفیوژ جدید نصب کرده است!» گزارشی که به رویت رویترز رسید و این رسانه از برخی جزئیاتش خبر داد با آغاز هفته جدید، همچنین شاهد واکنش‌های بین‌المللی به این گزارش آژانس نیز باشیم. واکنش‌هایی ازجمله آنچه وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به ادعای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی‌بر نصب هزاران سانتریفیوژ جدید در ایران مطرح کرد و آن را «ادامه مسیر تشدید تنش در تقابل با همکاری با آژانس» توصیف کرد.
این در حالی بود که بنابر اعلام دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل، «ایران غنی‌سازی اورانیوم را با هزاران سانتریفیوژ پیشرفته در دو تاسیسات هسته‌ای اصلی خود در فردو و نطنز آغاز خواهد کرد»؛ تصمیمی که این نهاد آن را در گزارش خود، «زمینه‌ساز افزایش تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای تهران» خوانده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی البته در حالی تایید کرده «ایران حدود ۶۰۰۰سانتریفیوژ جدید برای غنی‌سازی اورانیوم نصب کرده» که در بخشی از گزارش خود آورده:«ایران به آژانس اطلاع داده‌بود که قصد دارد حدود ۶۰۰۰سانتریفیوژ را در سایت‌های خود در فردو و نطنز برای غنی‌سازی اورانیوم تا 5درصد گازدهی کند.» هرچند آژانس باوجود آنکه تایید کرده از تصمیم جمهوری اسلامی باخبر بوده، گفته که این میزان غنی‌سازی «بالاتر از حد 67/3درصدی است که تهران در سال ۲۰۱۵ با آن موافقت کرده بود.» موضعی که چنانکه اشاره شد منجر به انتشار بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا شد. بیانیه‌ای که در اختیار خبرگزاری آسوشیتدپرس قرار گرفته و بنابر آنچه این خبرگزاری درباره آن منتشر کرده، «ایالات متحده به شدت از تصمیم ایران برای انتخاب مسیر ادامه تشدید تنش در تقابل با همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگران است.» وزارت خارجه آمریکا همچنین با طرح این ادعا که «ادامه تولید و انباشت اورانیوم غنی شده تا ۶۰درصد ایران هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد»، بار دیگر و به‌نحو غیرمستقیم ایران را به تلاش برای استفاده نظامی از تاسیسات هسته‌ای خود متهم کرده است. آن هم در شرایطی که وزیر امور خارجه ایران که همزمان با برگزاری مذاکرات اخیر دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی در ژنو سوئیس، در لیسبون پرتغال بود و در حاشیه یک اجلاس بین‌المللی با شماری از همتایانش دیدار می‌کرد، در دیدار با خوزه مانوئل آلبارس بوئنو، وزیر امور خارجه اسپانیا گفته بود: «در برابر اقدام کشورهای اروپایی در تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چندین هزار سانتریفیوژ پیشرفته ایرانی وارد مدار می‌شوند.»
صرفا جهت خروج مذاکرات
از بن‌بست!
سیدعباس عراقچی همچنین در نشستی جداگانه با اشاره به دیدار روز جمعه دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی در ژنو گفت: «دیدار مذاکره‌کنندگان ایرانی و اروپایی در حقیقت یک جلسه طوفان فکری است تا ببینیم آیا واقعا راهی برای خروج از وضعیت فعلی وجود دارد یا خیر!»
عراقچی که همان زمان پیش از آغاز این مذاکرات گفته بود «نسبت به این دیدار خوش‌بین نیستم»، در توضیح عدم خوش‌بینی خود گفته بود: «مطمئن نیستم ایران با طرف درستی صحبت می‌کند یا نه؛ به‌نظر می‌رسد کشورهای اروپایی به‌ویژه بریتانیا، آلمان و فرانسه سیاست تقابل را انتخاب کرده‌اند.» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین با تاکید بر اینکه «ایران همچنان در محدوده معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای باقی مانده و همچنان به دنبال همکاری است»، گفته: «ما در حال حاضر قصد نداریم غنی‌سازی بیش از ۶۰درصد را انجام دهیم و این تصمیم ما در حال حاضر است.» میزان مشخصی از غنی‌سازی که به‌گفته عراقچی، انتخاب حساب‌شده ایران است تا «خط همکاری را برای حل شرافتمندانه این مشکل» باز نگه دارد تا دست‌کم مسیر مراودات و مذاکرات ایران و اروپا به بن‌بستی تبدیل نشود که در این چند سال گذشته شاهد بودیم!
بدین ترتیب در حالی که گزارش تازه آژانس که درست همزمان با بازگشت طرفین مذاکرات ایرانی و اروپایی توافق هسته‌ای به میز مذاکرات بعد از وقفه دو ساله، منتشر شده و از «نصب هزاران سانتریفیوژ در ایران» خبر می‌دهد، واکنش‌هایی را درپی داشته و ازجمله در یکی از مهم‌ترین واکنش‌ها، واشنگتن مدعی است که این اقدام تهران مصداق انتخاب «مسیر تشدید تنش در تقابل با همکاری با آژانس» است، تهران معتقد است که اقدامات و تصمیماتش را به‌نحوی مدیریت کرده که کماکان «خط همکاری را برای حل شرافتمندانه این مشکل» باز نگه دارد؛ مواضع یک‌سر متفاوتی که برای همسویی نیازمند هفته‌ها و ماه‌ها و حتی شاید سال‌ها مذاکره و گفت‌وگو باشد و البته همچون هر مذاکره دیپلماتیکی، تنها با درصدی احتمال تفاهم و توافق!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد