30 - 06 - 2022
مسکن ضعیف
«جهانصنعت»- بالاخره پس از کشوقوسهای فراوان و هشدارهای کارشناسان نسبت به وضعیت نامناسب تامین مالی صنعت برق، شورای عالی بورس دستورالعمل انتشار گواهی صرفهجویی انرژی را تصویب کرد تا از این پس بورس انرژی بتواند به شکل پررنگتری در عرضه برق و تامین مالی این حوزه عمل کند. گفته میشود هدف از انجام معاملات «گواهی صرفهجویی انرژی» در بورس انرژی استفاده از مکانیسمهای تشویقی برای استانداردسازی مصرف صنایع است تا از طریق این مکانیسم، گاز و برق صرفهجوییشده توسط صنایع در اختیار خودشان قرار گیرد و آنها بتوانند تا چند سال به فروش گاز صرفهجویی شده خود به سایر صنایع نیازمند بپردازند.
با این حال اما برخی تحلیلگر بازار سرمایه معتقدند که این روش تنها به عنوان یک مسکن در برابر رنج صنایع از قطعی برق عمل خواهد کرد و بهتر است مجموعه دولت پیش از تجویز مسکن، به رفع موانع اصلی تولید و توزیع برق از جمله تسلط دولت بر قیمتگذاری انرژی و بدهی بالای خود به نیروگاهها بپردازد تا از این مسیر مشکل کمبود برق و تامین مالی برای تولید انرژی سریعتر و پایدارتر حل و فصل شود.
احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی خبر داده است که به دنبال نارضایتیهای بر حق مطرح شده در شورای «گفتوگوی دولت و بخش خصوصی» نسبت به قطع برق صنایع و درخواست تولیدکنندگان برای اجازه انتشار گواهی صرفهجویی انرژی و مبادله آن در بورس انرژی، شورای عالی بورس دستورالعمل انتشار گواهی را تصویب کرده است و پیگیر اجرای آن خواهد بود.
کارشناسان معتقدند، یکی از روشهای بهینهسازی مصرف برق میتواند استفاده از راهکارهای تشویقی باشد. اوراق گواهی صرفهجویی انرژی در دنیا به عنوان مشوق افزایش بهرهوری، افزایش بازدهی و کاهش مصرف سوخت به کار گرفته میشود و همانطور که از اسم آن مشخص است منجر به بهینهسازی مصرف انرژی و کاهش شدت انرژی میشود.
در همین خصوص اواخر سال گذشته مدیرعامل بورس انرژی از ادامه پیگیریها در خصوص راهاندازی «گواهی صرفهجویی انرژی» خبر داده بود. علی نقوی پیشتر بیان کرده بود که با کمک ابزار جدید «گواهی صرفهجویی انرژی» به بهینهسازی مصرف انرژی کمک میشود. بر این اساس اکنون حتی امکان معامله برق صرفهجوییشده مشترکان خانگی در بورس وجود دارد و منافع عرضه این برق صرفهجوییشده نیز در چارچوب بازار بهینهسازی مصرف انرژی به مشترکان اختصاص مییابد. به گفته مدیرعامل بورس انرژی هدف از انجام معاملات «گواهی صرفهجویی انرژی» در بورس انرژی استفاده از مکانیسمهای تشویقی برای استانداردسازی مصرف صنایع است تا از طریق این مکانیسم، گاز و برق صرفهجوییشده توسط صنایع در اختیار خودشان قرار گیرد و آنها بتوانند تا چند سال به فروش گاز صرفهجوییشده خود بپردازند.
تامین مالی با گواهی صرفهجویی
صرفنظر از چرایی بالا بودن شاخص شدت انرژی در کشور، بازنگری در سیاستهای کلان مرتبط با انرژی ضروری بوده و در این راستا، استفاده مطلوب و گسترده از ابزار مالی «گواهی صرفهجویی انرژی» تا حدودی میتواند در کاهش شیب تند مصرف انرژی در کشور موثر عمل کند، زیرا اشخاصی که با مدیریت مصرف، عملکرد بهتری دارند میتوانند در ازای میزان انرژی صرفهجوییشده، پاداش دریافت کنند و در مقابل اشخاصی که مصرف بالاتری دارند به نوعی جریمه و مجبور میشوند به اندازه انحراف از میزان استاندارد مصرف، انرژی مورد نیاز را از بازار خریداری کنند.
همچنین این اوراق میتواند به عنوان یک ابزار تامین مالی مورد استفاده قرار بگیرد؛ بدین معنی که اگر شخصی بخواهد تکنولوژی جدیدی را برای صرفهجویی در مصرف انرژی پیادهسازی کند، میتواند برای تامین مالی آن طرح، اوراق گواهی را تا سقفی از مبلغ صرفهجوییشده در بازار منتشر کند و منابع حاصل از آن را در طرح سرمایهگذاری کند.
لزوم حذف قیمتگذاری دستوری
با این وجود اما کارشناسان معتقدند تا زمانی که قیمت برق واقعی نشود، اوراق گواهی صرفهجویی خیلی معنادار نیست. درواقع، قیمتگذاری تعرفهای توجیه اقتصادی ندارد، مگر اینکه معادل برق صرفهجویی شده دارایی دیگری چون نفت، گاز، گاز مایع و غیره داده شود، البته در بازار سرمایه و بورس انرژی زیرساخت لازم برای انجام این معاملات فراهم است. بر این اساس، با حذف قیمتگذاری دستوری و واقعی شدن قیمتها، علاوه بر اینکه ساخت نیروگاه و سرمایهگذار در این صنعت توجیهپذیر میشود، مصرفکنندگان خانگی هم انگیزه بیشتری برای صرفهجویی برق خواهند داشت.
در چنین شرایطی ضمن تشویق مصرفکنندگان به کاهش مصرف روزانه، منبعی برای درآمدزایی از طریق اوراق صرفهجویی انرژی ایجاد خواهد کرد.
پیشینه بهرهمندی از اوراق گواهی صرفهجویی انرژی
در سیاستهای زیست محیطی، اوراق گواهی صرفهجویی انرژی که با نام گواهیهای سفید نیز شناخته میشوند از جمله اسنادی هستند که مبتنی بر حق مصرف انرژی بوده و بر کاهش مقدار معینی از میزان مصرف انواع انرژی توسط مشترکان تاکید دارند.
در واقع گواهی صرفهجویی انرژی، اوراق بهاداری است که نشاندهنده حق مالکیت بر مقدار مشخصی از میزان انرژی صرفهجویی شده از یک حامل انرژی در یک دوره زمانی مشخص است. نایبرییس سندیکای صنعت برق پیشتر در بررسی این اوراق به سنا گفته بود: در بیشتر بازارهای مالی توسعه یافته دنیا، این اوراق قابل معامله و دارای بازار ثانویه هستند و به اشخاص حقیقی یا حقوقی تعلق میگیرند که پروژههایی را برای کاهش مصرف انرژی اجرا میکنند تا براساس میزان انرژی صرفهجویی شده، معاملات خود را پس از طی فرآیندهای مربوطه در بورس انجام دهند.
در اروپا، چندین کشور طرح گواهی سفید را اجرا کردهاند و برخی دیگر به طور جدی در حال بررسی آن هستند. انگلستان در سال ۲۰۰۲، ایتالیا در سال ۲۰۰۵، فرانسه و دانمارک در سال ۲۰۰۶ میلادی صدور اوراق گواهی صرفهجویی انرژی را به طور گسترده آغاز کردهاند.
لزوم توجه دولت به زیرساختهای تولید برق
به رغم مزایا و فوایدی که برای اوراق انرژی برشمرده میشود اما کارشناسان ریشه مشکلات تامین انرژی برای صنایع و حتی بخش خانگی را در نوع مدیریت دولتها میدانند. دولت اکنون بدهی بالایی به حوزه انرژی دارد و از سوی دیگر نیز به شدت بر قیمتگذاری در این حوزه مسلط است.
بر همین اساس دولت در واقع هرگونه جذابیت سرمایهگذاری در حوزه تولید برق را از بین برده و از همین رو صاحبان سرمایههای بزرگ و پولهای هوشمند در حوزه تولید انرژی برق ورود نمیکنند.
در همین حال تحریمها موجب شده است تجهیزات تولید انرژی در ایران به شدت فرسوده و به تدریج از خط تولید خارج شوند.
بر همین اساس برخی صاحبنظران اقتصادی معتقدند دولت باید پیش از پناه بردن به راهکارهای کماثر، عرصه سرمایهگذاری در تولید برق را با خروج خود جذاب کند و بدهی خود را به نیروگاهها بپردازد تا از این مسیر بخش بزرگی از مشکل تامین مالی آنها نیز حل و فصل شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد