مسير‌يابي خروج بورس از ركود

«جهان‌صنعت»‌- بازار سرمایه طی حدود چهار سال اخیر با رکود عمیقی مواجه بوده است. این رکود عمدتا تحت تاثیر سیاست‌های انقباضی و نرخ بهره و شکاف شدید بین دلار نیما و آزاد رخ داده که مستقیما حاشیه سود شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. این روند در ماه‌های گذشته و در گزارش‌های مالی شرکت‌های بزرگ نیز به وضوح دیده شد. حالا در این شرایط همگی منتظر هستند که ببینند راهکارهای دولت چهاردهم برای خروج بازار سرمایه از این رکود عمیق چیست؟
روند معاملات در روزهای اخیر
جریان معاملات روز چهارشنبه نمایی از امیدواری معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به بازدهی مثبت بورس در هفته آتی دارد. در پایان معاملات روز چهارشنبه، دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای با رشد 4/0درصدی، معادل 8هزار و 226‌واحد از ارتفاع این شاخص، در سطح 2میلیون و 76‌هزار و 253‌واحدی قرار گرفت. رشد ارتفاع نماگر اصلی بازار سرمایه در حالی اتفاق افتاد که شاخص هم‌وزن به‌‌‌ عنوان نشان‌دهنده روند عمومی قیمت شرکت‌های کوچک و متوسط، عملکردی موازی به ثبت رساند و با رشد 51/0درصدی
(معادل 3هزار و 292واحد) در پله 648‌هزار واحدی قرار گرفت. تابلوی بورس اوراق بهادار تهران، ارزش معاملات خرد (سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی) را در روز چهارشنبه، بالغ بر 2هزار و 668‌میلیارد تومان نشان می‌داد. این تابلو همچنین حجم معاملات روز چهارشنبه را 5/5میلیارد برگه سهم نشان می‌دهد. از سوی دیگر، بررسی آمار مالکیت افراد حقیقی در این روز از ورود سرمایه آنها به بازار سهام حکایت دارد. شاخص ورود و خروج سرمایه در پایان معاملات روز چهارشنبه بورس از ورود 6/158‌میلیارد تومانی پول حقیقی به سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی خبر می‌دهد. جریان معاملات در بورس تهران در آخرین روز هفته پیشین، به گونه‌ای پیش رفت که سه‌چهارم تابلوهای بورسی قامت سبز به خود گرفتند. ارزش معاملات خرد همچنان در کریدور 2هزار و 500‌میلیارد تومانی باقی ماند. افزایش تقاضا و برتری قدرت خریداران در آخرین روز هفته، نشان از امید زیاد سرمایه‌گذاران و اهالی تالار شیشه‌ای به آغاز مثبت هفته پیش‌رو دارد. در حال حاضر ترکیب محدودیت 2درصدی دامنه نوسان در کنار پمپاژ اخبار مبتنی حمایت‌های بانکی از بازار سرمایه، توانسته نقشه بازار را به رنگ سبز نگه دارد. در راستای پیش‌بینی بورس در روزهای آتی کارشناسان معتقدند تارگت حرکت صعودی جاری بازار، ارتفاع 2میلیون و 300هزار واحدی شاخص کل است، بنابراین می‌توان انتظار داشت در روز شنبه جریان معاملات به سمت تقاضا سنگینی کند.
نگاه کارشناسی
محمد غفوری، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: درخصوص رکودی که بازار سرمایه حدود چهار سال درگیر آن است فکر می‌کنم باید فضا را از زاویه اقتصاد کلان بررسی کنیم و بعد به بازار سرمایه برسیم. قطعا بی‌ثباتی که در سطح کلان ایجاد می‌شود در سطح خرد و بازار سرمایه هم می‌توانیم این بی‌ثباتی را تجربه کنیم. او بیان کرد: در چهار سال اخیری که این فضای رکودی را تجربه کردیم، بی‌ثباتی‌های زیادی در سطح اقتصاد کشور رخ داده است از جمله اختلاف دلار نیما و بازار آزاد که در دو سال اخیر باعث کاهش شدید حاشیه سود شرکت‌های بورسی را تجربه کنیم چراکه یکی از عوامل مهم رکود و رونق بازار سرمایه را می‌توان همین وضعیت تولید و فروش شرکت‌ها و حاشیه سود خالص شرکت‌ها در نظر گرفت که از سال 1400 با شکافی که بین دلار آزاد و نیما ایجاد شده، کاملا این را در صورت‌های مالی و سودسازی آنها دیده‌ایم. غفوری ادامه داد: یکی از عوامل رکود چند ساله اخیر همین کاهش حاشیه سود شرکت‌ها بوده است و اگر اقداماتی نظیر کاهش نرخ دلار نیما و بازار آزاد صورت بگیرد، قطعا می‌توان در جهت تعادل‌سازی بازار سرمایه حرکت کنیم. دومین موضوع دست‌درازی و تصمیمات جزیره‌ای به عنوان متولی بازار سرمایه است؛ نهادی که نقش بزرگی را در بورس دارد. به نظر می‌رسد هر چقدر سهم دولت و متولی این بازار در دخالت‌های نابجا کمتر باشد، می‌توانیم مکانیسم عرضه و تقاضا را پویاتر ببینیم و در نهایت می‌توان گفت یکی از راهکارهایی است که در برون‌رفت از شرایط رکودی بازار سرمایه کمک می‌کند. از سوی دیگر جهت اعتماد‌‌سازی قطعا عوامل کلانی را تجربه می‌کنیم که جلوی ورود نقدینگی به بازار را گرفته است. اگر به صورت تحلیلی و از زاویه خود بورس بخواهیم بررسی کنیم باید بگوییم قیمت‌ها به محدوده‌های جذابی رسیده‌اند اما از طرفی نرخ تامین مالی شرکت‌ها در بالاترین حد ممکن قرار دارد و نرخ بهره با توجه به سیاست انقباضی بانک مرکزی در دو سال گذشته حداقل یک رکود تورمی را ایجاد کرده است که به موجب آن باعث سقوط 80‌میلیارد دلاری بازار سرمایه شده و باعث ایجاد یک وضعیت اسفناک شده است. این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: قطعا تصمیم‌گیری‌هایی راجع به نرخ بهره و دلار نیما و عواملی همچون دخالت کمتر متولی بازار، می‌تواند شرایط خروج از رکود را برای بازار تسهیل کند و در نهایت دولت می‌تواند نقش حمایت‌کننده را ایفا کند و تصمیمات درستی بگیرد تا ورود سرمایه‌گذار جدید را به بازار شاهد باشیم. بازارهای سرمایه و بازارهای مالی شبیه استادیومی با درهای کوچک هستند یعنی شاید فضا بزرگ باشد اما هر اتفاقی که باعث متشنج شدن استادیوم شود، سطح هیجان باعث خواهد شد که خروجی و وضعیت خروجی نقدینگی کنترل نشود، یعنی در فضای هیجانی رفتارهای غیرمنطقی رخ می‌دهد که الان هم این اتفاق را به جد تجربه می‌کنیم.