مذاکره در اوج تنش

گروه بین‌الملل – شی جین‌پینگ رییس‌جمهوری چین و جو بایدن رییس‌جمهوری آمریکا برای شرکت در نشست همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (APEC) وارد سانفرانسیسکو شدند.
رییس‌جمهوری چین در بدو ورود مورد استقبال «گوین نیوسام» فرماندار کالیفرنیا، «جنت یلن» وزیر خزانه‌داری آمریکا و دیگر نمایندگان آمریکا در فرودگاه بین‌المللی سانفرانسیسکو قرار گرفت.
طبق گزارش روزنامه شینهوا، ملاقات آتی شی و بایدن پس از آن اتفاق می‌افتد که سال گذشته میلادی در بالی با یکدیگر ملاقاتی داشتند. طی نشست بالی اندونزی روسای جمهور دو کشور به یک‌سری از مفاهیم مشترک مهم دسترسی پیدا کردند. در بحبوحه رویدادها و اتفاقات پیچیده بین‌المللی و درست زمانی که روابط آمریکا و چین در شرایط بحرانی قرار دارد، توجه جهان بر سفر شی به آمریکا متمرکز شده است.
این اولین سفر شی جین‌پینگ به آمریکا از سال ۲۰۱۷ است. روسای‌جمهور قدرتمندترین اقتصادهای جهان قرار است در یک مکان نامشخص در حاشیه اجلاس سالانه همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (APEC) در این شهر ملاقات کنند. این گفت‌وگوها در بحبوحه روابط سرد آمریکا و چین و همزمان با تلاش غول‌های اروپایی و آمریکایی برای کاهش وابستگی خود به چین برگزار می‌شود. بایدن روز سه‌شنبه گفت: در تلاش برای جدا شدن از چین نیستیم. آنچه می‌خواهیم انجام دهیم این است که روابط را به سمت بهتر شدن تغییر دهیم.
چین قبلا از سیاست‌های تجاری تقابل‌آمیزتر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری سابق ایالات متحده که بایدن پس از روی کار آمدن بسیاری از آنها را حفظ کرد، آشفته بود. بایدن قبل از عزیمت به سانفرانسیسکو با خبرنگاران صحبت کرد و گفت که موفقیت برای او به این معناست: «بازگشت به مسیر عادی، مکاتبه کردن و توانایی تماس تلفنی و صحبت با یکدیگر در شرایط بحرانی و توانایی. مطمئن باشید که نظامیان ما هنوز با یکدیگر در تماس هستند.»
جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید، در مسیر سانفرانسیسکو به خبرنگاران گفت که بایدن و شی احتمالا در مورد جنگ غزه، تلاش‌های ایالات‌متحده برای حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه، آزمایش‌های موشکی کره‌شمالی و سایر مسائل ژئوپلیتیکی صحبت می‌کنند.
کربی به خبرنگاران گفت: بایدن از تقابل در جایی که نیاز به رویارویی در مورد موضوعات خاصی است که ما چشم به چشم نمی‌بینیم، نمی‌ترسد، بلکه به دنبال مناطقی برای همکاری مانند تغییرات آب و هوایی خواهد بود.
کارگروه اقلیم قبل از مذاکرات اعلام شد اگرچه انتظارات کمی برای توافق‌های سطح بالا یا پیشرفت‌های بزرگ وجود دارد، نظرات قبل از اجلاس سران حاکی از آن بود که مذاکره‌کنندگان در واشنگتن و پکن به دنبال مناطقی بودند که بتوانند به راحتی زمینه‌های مشترک را پیدا کنند‌؛ به عنوان مثال در مورد سیاست زیست‌محیطی.
دو کشور اعلام کردند در بیانیه‌ای مشترک که اوایل روز چهارشنبه منتشر شد، یک گروه کاری در خصوص اقدام اقلیمی راه‌اندازی خواهند کرد. این به دنبال ماه‌ها گفت‌وگوی دوجانبه در پشت صحنه است.
در بیانیه مشترک آمده است که این گروه بر روی انتقال انرژی، متان، اقتصاد دایره‌ای و بهره‌وری منابع، استان‌ها و شهرها با کربن پایین و پایدار و جنگل‌زدایی تمرکز خواهد کرد. دو طرف گفتند که توافق کردند با یکدیگر و با سایر احزاب کار کنند تا به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زمان ما برای نسل‌های کنونی و آینده بشریت برسند.
حتی روسیه نیز در نشست اوپک در سانفرانسیسکو حضور خواهد داشت. الکسی اورچوک معاون نخست‌وزیر و دیگر مقامات روسیه که مشمول تحریم‌های آمریکا نیستند، نماینده مسکو در این نشست خواهند بود.
دلیل استقبال بایدن از سفر شی به آمریکا
در همین رابطه عبدالرضا فرجی‌راد دیپلمات پیشین و استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از سفر رییس‌جمهوری چین به آمریکا گفت: تصور می‌کنم چینی‌ها در این گفت‌وگوها دست بالا را خواهند داشت، ضمن اینکه آمریکایی‌ها از این ملاقات و سفر برای گفت‌وگو استقبال کرده‌اند زیرا چین تنها کشوری است که با روسیه روابط دوستانه دارد و می‌تواند وارد گفت‌وگو شود.
وی با اشاره به اهمیت این سفر برای چینی‌ها اظهار کرد: در حال حاضر بحران خاورمیانه و غزه تشدید شده و احتمال گسترش درگیری در لبنان نیز وجود دارد، آمریکایی‌ها تاکنون موفق شده‌اند که نگذارند جنگ گسترش یابد، اما از این به بعد اوضاع از کنترل‌شان خارج می‌شود، زیرا به پایگاه‌های آمریکا در منطقه حملاتی می‌شود و متقابلا این درگیری‌ها ادامه دارد.
این دیپلمات پیشین کشورمان بیان کرد: با توجه به ارتباطی که چینی‌ها در منطقه به ویژه با ایران دارند، آمریکایی‌ها می‌خواهند چین مداخله کند و از گسترش جنگ جلوگیری شود، زیرا فعلا اسرائیل در منطقه غزه تمرکز دارد تا فشار بیشتری به حماس و جهاد اسلامی بیاورد، ضمن اینکه تلاش دارد آنها را از بین ببرد.
سفیر سابق کشورمان در نروژ خاطرنشان کرد: با این شرایط اولویت نخست برای چینی‌ها خاورمیانه است و بعد اوکراین، زیرا پیش از این هم طرح صلحی را ارائه کرده بودند که کارساز نبود و به نظر توسط غربی‌ها یا ناتو رد شد.
فرجی‌راد ادامه داد: در شرایط فعلی غرب، اروپا و آمریکا نمی‌خواهند در چند جنگ مشغول باشند، چون بازنده خواهند بود، لذا به دنبال این هستند تا راهکاری پیدا کرده و با اوکراینی‌ها صحبت کنند، از طرفی اتحادیه اروپا هم مساله عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا را مطرح کرده و در واقع از این طریق می‌خواهند چینی‌ها روی روس‌ها تاثیر بگذارند.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان اینکه مساله دیگر هم به منطقه ما و تنش میان ایران و آمریکا سر قضیه برجام مربوط می‌شود، گفت: احتمالا آمریکایی‌ها از چینی‌ها برای کنترل غنی‌سازی و فعالیت هسته‌ای ایران کمک می‌خواهند، زیرا ممکن است ایران به غنی‌سازی بیشتر بپردازد.
فرجی‌راد همچنین اظهار کرد: موضوعات دیگر هم به روابط میان چین و آمریکا مربوط است و درصدد هستند تنش را کم کنند، به عنوان مثال در موضوع تایوان و دریای جنوبی چین از زمان آغاز درگیری‌ها در غزه و سرزمین‌های اشغالی، فعالیت چین در منطقه خودشان افزایش پیدا کرده، حدود ۱۰۰ هواپیمای چین وارد آب‌های تایوان شده‌اند و با وجود اعتراض تایوانی‌ها اعلام کرده‌اند که ما مرز نداریم و تمام مرزها برای چین است، همچنین با دو کشتی فیلیپینی درگیر شده‌اند. با این استدلال که آب‌های چین ارتباطی به تایوان ندارد‌، تمام این فعالیت‌ها آمریکایی‌ها را نگران کرده است.
سفیر سابق کشورمان در نروژ در ادامه بیان کرد: کنترل مسائل هسته‌ای و موشک‌ها یکی دیگر از موضوعات گفت‌وگوهای رهبران چین و آمریکا خواهد بود، زیرا چینی‌ها از لحاظ کلاهک هسته‌ای از روسیه و آمریکایی‌ها عقب‌تر‌ند و به دنبال افزایش آنها هستند. وی تصریح کرد: مسائل اقتصادی و تعرفه‌ای تجاری و سرمایه‌گذاری نیز مطرح خواهد شد کما اینکه همیشه مورد گفت‌‌و‌گوی چینی‌ها و آمریکایی‌ها بوده است. بنابراین ملاقات شی‌جین‌پینگ رییس‌جمهوری چین و جو بایدن رییس‌جمهوری آمریکا، بعد از ملاقاتی که در اندونزی داشتند، مهم خواهد بود.
فرجی‌راد درباره اینکه آمریکایی‌ها قبلا هم از چین درخواست کرده بودند تا در مساله درگیری اخیر در منطقه و غزه مداخله کند، گفت: در حال حاضر قطر، آمریکا و اسرائیل در رابطه با آتش‌بس موقت کار می‌کنند، اینکه چینی‌ها در این سفر گفت‌وگو داشته باشند، بستگی به چین دارد که تا چه اندازه می‌توانند از آمریکا امتیاز بگیرند، این‌طور نیست که چینی‌ها به راحتی وارد گفت‌وگو شوند.
این دیپلمات پیشین کشورمان افزود: درگیری در خاورمیانه آمریکا را به خود مشغول کرده و این مساله هم به نفع چین است و هم به نفع روسیه، زیرا چینی‌ها بدشان نمی‌آید از مسائل مرتبط با آنها فاصله گرفته شود، لذا باید دید در مذاکرات‌شان با آمریکایی‌ها چه چیزی به دست می‌آورند. از طرف دیگر روسیه در شرایط فعلی دست بالا را دارد و ممکن است به نحوی جنگ تمام شود و چون اوکراین پیشرفتی نداشته و براساس آنچه شواهد نشان می‌دهد روسیه خود را پیروز جنگ اعلام کند.