22 - 10 - 2024
مدیریت شهری بافت تاریخی قزوین را دریابد
نادر نینوایی- قزوین یکی از شهرهای تاریخی و دارای بافت قدیمی و ارزشمند در کشور است که میراث فرهنگی فراوانی را در خود جای داده است. در یک دهه گذشته اما سیر پرشتاب توسعه شهری، بافت قدیمی و تاریخی این شهر را با چالش جدی مواجه کرده است.
به دنبال طرحی که مدیریت شهری قزوین برای بازکردن مسیر در یکی از محلههای قدیمی این شهر به نام بلاغی دنبال کرده است، فعالان میراث فرهنگی و دوستداران تاریخ ایران، نگرانیهایی را ابراز کردهاند. در این خصوص آنطورکه یکی از فعالان میراث فرهنگی قزوین به «جهانصنعت» گفته بیم ایجاد گسست در این محله قدیمی و آسیب به آثار تاریخی یا حرایم آنها، در صورت اجرایی شدن پروژه احساس میشود.
در این رابطه خبرنگار «جهانصنعت» موضوع را از مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی قزوین نیز پیگیری کرد و وی از عزم این اداره کل جهت ایستادگی در برابر هر اقدامی که بافت و آثار تاریخی قزوین را با مخاطره مواجه کند، خبر داد.
ایستادگی میراث در مسیر حفظ بافت تاریخی
علیرضا خزائلی، مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی قزوین، درخصوص چالشهای بافت تاریخی قزوین و نگرانیها از ایجاد مسیر در انصاری شرقی به «جهانصنعت» گفت: سالها است که مدیریت شهری از اجرای مصوبه شورایعالی معماری و شهرسازی سر باز زده و آن را انجام نمیدهد و در نظر دارد که پیشنهاد تغییرات در طرح را ارائه دهد. وی در پاسخ به این پرسش که نظر میراث فرهنگی در رابطه با اینکه اولویت پیاده از این محور حذف شود، اهداف طرح جابهجا شده یا طرح قبلی که عبور خیابان از بناهای ثبت ملی نظیر حمام بلاغی یا مسجد و مدرسه حیدریه پی گرفته شود، گفت: یک چنین طرحهایی از نگاه میراث فرهنگی از اساس باطل و غیرممکن است. در هر صورت امکان اینکه بناهایی که ثبت ملی شدهاند مورد تعرض قرار گیرد وجود ندارد و چه در سطح استان و چه در سطح ملی این ایستادگی و صلابت به قوت خود باقی است. در جلساتی بوده که نگاهها و تغییرات درخصوص طرحها مطرح شده است و میراث فرهنگی به صراحت الزامات و موارد مورد نظرش را مطرح کرده است. درنهایت هر پیشنهادی که قرار باشد اجرایی شود، بدون اخذ مجوز از شورایعالی معماری و شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی قطعا غیرممکن بوده و عمل نکردن براساس این ضوابط تخلف بارز محسوب میشود و دستگاه قضا و همچنین مدیریت استان اجازه هرگونه دستاندازی و عملیات اجرایی برخلاف طرح مصوب شورایعالی معماری و شهرسازی را نخواهند داد.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی قزوین همچنین ضمن تاکید بر اصولی بودن طرح مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری بر متغیر بودن اندازه گذرها و تاکید بر گذرهای تاریخی و دادن فضای بیشتر به پیادهراه نسبت به مسیر عبور خودرو، در طرح مذکور اشاره داشت.
فراز و نشیبهای بافت تاریخی قزوین
برای پیگیری بیشتر این موضوع به سراغ یکی از فعالان میراث فرهنگی شهر قزوین رفتیم. سعید زارعپور، فعال میراثفرهنگی قزوین، درخصوص پیشینه چالشهای میراثی انصاری شرقی به «جهانصنعت» گفت: موضوع از این قرار بود که طرحی جامع به نام طرح انصاری در قزوین وجود داشت که فاز غربی آن با نام انصاری غربی در دهههای قبل اجرا و موجب شد بخشی از بافت تاریخی خیابان مولوی قزوین تخریب شود و خیابانی در امتداد انصاری مرکزی ایجاد شد. در حاشیه این خیابان هم مجتمعهای تجاری ایجاد شد و بخش بزرگی از بافت تاریخی از جمله خانههای قدیمی این بخش از بین رفت.
وی افزود: بخش شرقی این خیابانکشی قرار بود از محله بلاغی گذر کند. در همین رابطه طرحی تصویب شد اما در سال 1393 با مخالفت اداره میراث فرهنگی وقت این طرح متوقف و جلوی شکافته شدن محله بلاغی گرفته شد. در ادامه مدیریت شهری طرح جایگزینی را ارائه داده و مسیر را تغییر دادند اما باز هم بافت تاریخی بلاغی در صورت اجرای طرح با مشکل مواجه شده و در آن گسست ایجاد میشد و خیابان باید از حریم درجه یک آثار فاخر تاریخی نظیر مسجد و مدرسه حیدریه و گرمابه بلاغی گذر میکرد. لذا این طرح هم مورد مخالفت شورایعالی معماری و شهرسازی قرار گرفت.
این فعال میراثفرهنگی قزوین ادامه داد: در سال1397 شورایعالی معماری و شهرسازی طرحی را مصوب کرد که انسانمحور بود و یک مسیر گردشگری را براساس تخریبها و تملکهایی که صورت گرفته بود معرفی کرده بودند. به موجب این طرح مسیر از کنار آثار تاریخی گذر میکرد و در جاهایی که تخریبها گسترده بود، میدانگاههایی در نظر گرفته شده بود تا بازارچه صنایعدستی ایجاد شود. با وجود تصویب این طرح از سوی شورایعالی معماری و شهرسازی اما مدیریت شهری هیچگاه زیر بار اجرای آن نرفت، چون شاید معتقد بودند تملکهایی را انجام دادهاند و باید خیابانکشی صورت گیرد.
این فعال میراث فرهنگی درخصوص نگرانیهای کنونی فعالان میراث فرهنگی گفت: «این نگرانیها از آن جهت است که محله بلاغی در سالیان متمادی و از زمانی که نخستین تخریبها در بافت تاریخی قزوین شکل گرفت، به نسبت کمتر آسیب دیده است و این محله تنها محلهای است که دچار گسست نشده است. این محله، محلهای وسیع است که پیوستگی و انسجام اجتماعی در آن برقرار است و به تعبیری محله هنوز زنده است. اجرای پروژه اما افزون بر خطر تخریب آثار تاریخی، یا آسیب به حرایم آن برای خود محله نیز آسیبزا است و بیم آن میرود که تجربه تلخ انصاری غربی و محلههای سمت خیابان مولوی تکرار شود.» در نهایت باید اذعان داشت باتوجه به اینکه مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان قزوین خود بر لزوم حفظ آثار و بناهای تاریخی و اجرای اصولی طرحها تاکید دارد، این امیدواری وجود دارد که بتواند در برابر نگاه توسعهطلب شهری ایستادگی کرده و شرایط را برای حفظ بافت تاریخی ارزشمند قزوین فراهم کند. البته باید در نظر داشت همراهی مدیریت شهری قزوین و اجرای طرح اصولی شورایعالی معماری و شهرسازی و نیز پرهیز از اقدامات چالشبرانگیز میتواند بسیار راهگشا باشد و زمینه را برای حفظ بافت تاریخی شهر قزوین فراهم آورد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد