مخدوش شدن استقلال ایران از سوی چین

محمدصادق جنان‌صفت
شعار محوری ایرانیان فعال در انقلاب سال 1357 «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» بود. تنظیم‌کنندگان این شعار می‌اندیشیدند آمریکایی‌ها با نوع مناسباتی که با رژیم سیاسی شاه برقرار کرده‌اند استقلال ایران مخدوش شده و باید پس از پیروزی انقلاب با قطع وابستگی به آمریکا استقلال ایران برپا شود. شعار مرگ بر آمریکا و مرگ بر شوروی- روسیه امروز- که سال‌های طولانی در هر اجتماع سیاسی از سوی تجمع‌کنندگان داده می‌شد ترجمان همان استقلال‌خواهی بود. این مقوله برای نظام جمهوری اسلامی به اندازه‌ای اهمیت داشت که در قانون اساسی نیز بر آن تاکید شده است و راهبرد «نه شرقی، نه غربی» آویزه گوش گردانندگان کشور شد. یکی از نشانه‌های نداشتن استقلال در رژیم پیشین سهم گسترده کشورهای غربی در تجارت خارجی ایران بوده و از نگاه انقلابیون این بود. در سال‌های پیش از انقلاب صنعت ایران از نظر ماشین‌آلات و تجهیزات به آلمان اتکا داشت و نیز سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را بیشتر کشورهای غربی انجام می‌دادند. صنعت خودروسازی ایران بیشتر به غرب وابسته بود و مواد غذایی و نهاده‌های دامی نیز از سوی غرب تامین می‌شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به آرامی و با ترفندهای پدیدار شده شعار مرگ بر شوروی از زبان‌ها دور و راهبرد نگاه به شرق طرح شد. مدیران و گردانندگان نظام جمهوری اسلامی در مسیر حذف شعارها و نیز در تنظیم مناسبات تجاری به گونه‌ای رفتار کرده‌اند که در حال حاضر کشور کمونیستی چین با سختگیری‌های بی‌امان حزب کمونیست چین تجارت خارجی ایران را وابسته به خود
کرده است. رهبران حزب کمونیست چین به دلیل اینکه به هر دلیل تحریم واردات نفت ایران را پشت گوش انداخته‌اند با خرید زیر قیمت نفت ایران نسبت به قیمت جهانی تنها خریدار نفت‌خام ایران شده است. به این ترتیب است که تجارت خارجی ایران در حوزه بسیار با اهمیت نفت‌خام اکنون در چنگ چینی‌ها قرار گرفته است.نیک می‌دانیم اگر همین امروز مقام‌های حزب کمونیست چین بخواهند می‌توانند با توجه به شرایط عرضه نفت از سوی کشورهای بزرگ و کوچک صادرکننده نفت مسیر خرید خود را تغییر داده و جمهوری اسلامی را در تنگنا قرار دهند. این وضعیت همان استقلالی است که ایران در برابر چین از دست داده است. رهبران حزب کمونیست چین علاوه بر این مقوله با نگه داشتن بهای نفت خریداری شده از ایران در بانک‌های خود و ملزم کردن دولت به خرید انواع کالا به جای دریافت ‌دلار باز هم ایران را در تنگنا قرار داده و استقلال ایران را مخدوش کرده‌اند. نگاهی به سیل انواع کالای چینی در بازار ایران به ویژه اتومبیل، موتورسیکلت و نیز لوازم‌خانگی که با تهاتر به ایران می‌رسد همان مخدوش کردن استقلال است. رهبران حزب کمونیست چین باتوجه به نوع مناسبات با نظام سیاسی به ایران تحکم کرده‌اند نباید جزئیات قرارداد 25‌ساله را به اطلاع شهروندان ایران برسانند. علاوه براین مدیران سیاسی دولت چین به آسانی و بدون هراس از واکنش نظام جمهوری اسلامی در داستان جزیره‌های سه‌گانه پشت امارات ایستاده‌اند. سهم بالای تجارت خارجی چین در واردات و صادرات ایران که در گزارش شش‌ماهه نخست سال رخ داده است نشان‌دهنده وابستگی تجارت خارجی ایران به حزب کمونیست چین نیست؟