مبارزه معلولان برای بقا با یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان!

ایلنا- وزیر کار بعد از گرفتن رای اعتماد از مجلس و در نخستین ساعات شروع به کارش در وزارت کار به یکی از مراکز نگهداری معلولان رفت تا به آنها قول حمایت و پیگیری مطالباتشان را بدهد. میدری بر اجرای قانون حمایت از معلولان تاکید کرد، از اینکه منابع محدودی برای اجرای قانون وجود دارد، گله کرد و قول داد که این موضوع به صورت ویژه در دستور کار قرار بگیرد. وزیر کار گفت: «باید صرفه‌جویی کنیم و جلوی هزینه‌ها و فسادها را بگیریم تا بتوانیم از منابع محدودی که کشور دارد حق معلولان را بدهیم.» برای آنکه بدانیم تلاش برای اجرای قانون حمایت از معلولان در دولت چهاردهم تا چه اندازه وعده راستینی است، نیاز نیست تا آخر سال ۱۴۰۴ صبر کنیم! نقشه راه دولت برای سال ۱۴۰۴ و هزینه‌کردِ آن برای افراد دارای معلولیت را می‌توان از لایحه بودجه سال آینده حدس زد. اگرچه هنوز جزئیات تخصیص بودجه برای قانون حمایت از معلولان مشخص نشده اما دولت با افزایش ۲۰درصدی مستمری افراد دارای معلولیت و همچنین گنجاندن ردیفی برای تقلیلِ ماده ۲۷ قانون حمایت از معلولان در بودجه، برنامه خود را تا حدود زیادی اعلام کرده است : قرار نیست قانون را اجرا کنیم!
ماده ۲۷ باز هم به حاشیه رانده می‌شود
ماده ۲۷ قانون حمایت از معلولان، یکی از مهم‌ترین مواد این قانون است؛ طبق این ماده، «دولت مکلف است کمک هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور منظور نماید.» این ماده اما تاکنون اجرا نشده است. دولت البته در لوایح بودجه دو سال گذشته، سازمان بهزیستی را مکلف کرد که به معلولان واجد شرایط، کمک هزینه معیشتی براساس سقف اعتبارات و با آیین‌نامه هیات وزیران پرداخت کند. این تکلیف تاکنون اجرا نشده است اما مساله اصلی‌عدم اجرای آن نیست بلکه نفسِ وجود چنین ردیفی در بودجه، خود مایه شر است و نه نفع! شری که حتی امسال نیز در ردیف ۲ بند پ تبصره ۱۲ قانون برنامه بودجه، گنجانده شد. فعالان حقوق معلولان، به وجودِ چنین ردیفی در قانون برنامه بودجه معترض هستند و آن را تقلیلِ شدید ماده ۲۷ قانون حمایت از معلولان می‌دانند. آنها تاکید دارند که وجود چنین ردیفی در قانون برنامه بودجه به معنای نادیده گرفتن ماده ۲۷ است. بهروز مروتی، فعال حقوق معلولان در این رابطه به «اینا» می‌گوید: این بند در ردیفِ بودجه، ماده ۲۷ را به حاشیه می‌راند. در واقع دولت با آوردن چنین ردیفی به شکل رسمی اعلام می‌کند که قرار نیست ماده ۲۷ به طور کامل اجرا شود.
به گفته مروتی، طبق آیین‌نامه هیات وزیران، کمک هزینه معیشتی از ۱ تا ۳‌میلیون تومان برای سه دهک اول و برای دهک‌های بالاتر ۵۰۰‌هزار تومان تعیین شده که این آیین‌نامه تاکنون اجرا نشده است. این در حالی است که طبق قانون، دولت باید کمک هزینه معیشتی معلولان بسیار شدید یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین کند. با این اوصاف، این کمک هزینه امسال باید ۷میلیون و ۱۶۶هزار تومان تعیین می‌شد، نه ۵۰۰‌هزار تومان!
حمایتِ تمام‌قدِ دولت از معلولان: یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان!
مساله بعدی در لایحه بودجه، افزایش ۲۰درصدی مستمری معلولان است. در حال حاضر این مستمری ۹۹۳هزار تومان است که با افزایش ۲۰درصدی آن رای سال ۱۴۰۴ به مبلغ یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان می‌رسد. این رقم به علاوه مبلغ ۳۰۰ – ۴۰۰هزار تومان یارانه، روی هم رفته چیزی حدود یک میلیون و ۵۰۰‌هزار تومان می‌شود و مهم‌ترین کمک‌هزینه‌ای است که افراد دارای معلولیت از دولت دریافت می‌کنند. کمک‌هزینه‌ای که البته گاهی اوقات هم بخش‌هایی از آن قطع می‌شود!
به گفته مروتی، افزایش ۲۰درصدی مستمری معلولان حتی با برنامه هفتم توسعه هم مغایرت دارد. طبق بند ث ماده ۳۱ برنامه هفتم توسعه، مستمری مددجویان نهادهای حمایتی باید متوسط به میزان ۲۰درصد حداقل حقوق سالانه باشد. اگر حتی میزان افزایش حقوق سال آینده را ۲۰درصد در نظر بگیریم، مستمری باید به حدود یک میلیون و ۷۰۰‌هزار تومان برسد، در حالی که برای سال آینده یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان تعیین شده است.
برای بقا می‌جنگیم نه رفاه!
محاسبات غیر‌رسمی و بسیار حداقلی، سبد معیشت را بالای ۳۵‌میلیون تومان تخمین زده‎اند اما افراد دارای معلویت در بهترین حالت برای سال آینده و اگر مستمری یا یارانه‌اشان قطع نشود، چیزی حدود یک میلیون و ۵۰۰‌هزار تومان- و در صورت اجرای آیین‌نامه کمک هزینه معیشتی، افراد دهک سه به بالا جمعا حدود ۲‌میلیون تومان- دریافت می‌کنند. این رقم، نهایت حمایت دولت از افراد دارای معلولیت است!
مروتی با اشاره به شروع دور جدید اعتراضات معلولان می‌گوید: ما اکنون برای بقا می‌جنگیم و نه برای رفاه. با افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها، مبلغی که دولت برای افراد دارای معلولیت تعیین کرده آنقدر ناچیز است که حتی هزینه حداقلی خوراک این افراد را هم تامین نمی‌کند، چه برسد به هزینه‌های واقعی زندگی که بسیار فراتر از این ارقام است.
این فعال حقوق معلولان می‌گوید: هزینه‌های سنگین درمان، هزینه ویلچر و سمعک و… را کنار هزینه مسکن بگذارید ببینید با یک‌میلیون و ۵۰۰‌هزار تومان چه کار می‌توان کرد؟! این رقم چیزی شبیه شوخی است و متاسفیم که بگوییم همین رقم هم حتی گاهی کم می‌شود، مانند قطع مستمری ۱۳هزار معلول!
مروتی افزود: دولت چهاردهم قرار بود قانون حمایت از معلولان را اجرا کند اما سالی که نکوست از بهارش پیداست! ایشان یکی از اهداف لایحه را حمایت از محرومان دانستند اما آنچه در لایحه می‌بینیم، عکس چیزی است که می‌گویند. آقای پزشکیان با وعده‌هایی از این دست که عدالت اجتماعی را برقرار می‌کنیم و فرصت‌های برابر می‎سازیم، روی کار آمدند و حالا با برنامه‌هایشان شرایط را برای معلولان سخت‌تر کرده‌اند. لایحه‌ای که ایشان تحویل مجلس دادند، عملا به معنای سرکوب سیستماتیک حقوق معلولان است و افزایش ناچیز مستمری در این شرایط، تحقیرآمیز و ناعادلانه است.
بودجه نهادهای خاص در اولویت است
به صحبت‌های احمد میدری بازگردیم؛ او پیشتر گفته بود که «باید صرفه‌جویی کنیم و جلوی هزینه‌ها و فسادها را بگیریم تا بتوانیم از منابع محدودی که کشور دارد حق معلولان را بدهیم.» قانون بودجه اما چیز دیگری می‌گوید، بودجه نهادهای خاص همچنان در اولویت است و بودجه‌ای که قرار بود برای افراد ضعیف جامعه خرج شود، دائم آب می‌رود تا جایی که نهایت حمایت دولت از ضعیف‌ترین افراد جامعه، رقمی حدود ۲‌میلیون تومان است، آن هم در شرایطی که سبد حداقلی معیشت بالای ۳۵‌میلیون تومان تخمین زده شده است!