15 - 02 - 2020
قوی شدن اقتصاد کشور با اهرم صادرات گاز
به گفته یک کارشناس انرژی اگر ما در شرایط تحریم، به جای دو مقصد صادراتی، ۱۰ مقصد صادرات گاز داشتیم، مسلما در این بخش، درآمدهای پایداری داشتیم که آمریکا نمیتوانست آن را تحت تاثیر تحریمها قرار دهد.
جواد سلیمانپور، کارشناس انرژی اظهار داشت: یک بخش مهمی از اقتصاد ما، اقتصاد نفتی و در واقع اقتصاد وابسته به نفت است و رفع این وابستگی، همواره یکی از دغدغههای مقام معظم رهبری بوده و در سخنرانیهای متعددی، ایشان بیان کردهاند که اقتصاد کشور باید از نفت مستقل شود.
وی افزود: البته در خصوص استقلال اقتصاد از نفت، گاها برداشتهایی اشتباه صورت میگیرد؛ برخی این استقلال اقتصادی یا اقتصاد بدون نفت را اینگونه تفسیر و برداشت میکنند که ما نفتی تولید نکنیم یا نفتی صادر نکنیم بلکه در واقع باید اینگونه به این موضوع نگریست که وابسته نبودن اقتصاد به نفت به این معناست که درآمدهای جاری و هزینهکردهای عمومی دولت از محل درآمدهای ارزی نفت تامین نشود بلکه درآمدهای نفتی ما به حوزههای سرمایهگذاری و توسعه اختصاص یابد تا اگر روزی لازم شد ما درِ چاههای نفت را ببندیم یا لازم شد صادرات نفتمان را متوقف کنیم، ضربهای به اقتصاد ما وارد نشود و این به معنای عدم وابستگی به نفت است.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: اگر میخواهیم کشوری توسعهیافته داشته باشیم، باید حداکثر میزان بهرهگیری از نفت را حتی در بُعد صادرات داشته باشیم، اما به جای اینکه به صورت خام آن را بفروشیم، باید نفتخام را به سمت پالایشگاهها و صنایع پاییندستی برده و از آن ارزشافزوده بیشتری تولید کنیم و از این محل، کشور را توسعه دهیم.
وی افزود: در بحث صادرات نفت خام، چون محمولهها بهطور عمده محمولههای بزرگی است و مقصدهای مشخصی دارند و تراکنشهای مالی نیز به طور عمده تراکنشهایی بزرگ است، فرآیند صادرات قابلیت تحریم دارد و چون بازار نفت در حال حاضر با ظرفیت مازاد مواجه است و کشورهای خریدار نفت نیز با اعمال تغییراتی نه چندان بزرگ، میتوانند نوع نفت خوراک پالایشگاه را تغییر دهند، امکان جایگزینی نفت ایران در این بازار سیال نفت وجود دارد.
سلیمانپور تصریح کرد: در حالی که در دو دوره تحریم نفتی، صادرات نفت ما متاثر از تحریمها شد، صادرات فرآوردههای نفتی ما نهتنها کاهش نیافت بلکه افزایش پیدا کرد و نشان از این است که پتانسیل بالایی در صادرات فرآورده داریم که تحریمپذیریاش نسبت به نفتخام به شدت کمتر است، چون بازار نفت زیرساخت تحریمش وجود دارد، چون محمولههای نفتی بهطور عمده بزرگ است و مقصدها معمولا مشخص و محدودند و تقریبا ۴۰ تا ۵۰ پالایشگاه با ایران کار میکنند.
این مسائل همه باعث میشود زیرساخت تحریم و رصد صادرات نفت ایران ممکن باشد اما فرآوردههای نفتی بازار خُردی دارد و متنوع و گسترده هستند و تراکنشهای مالی نیز در این بازار به همان نسبت خرد است و پتانسیل بالایی نیز در منطقه ما وجود دارد.
وی ادامه داد: یک راهکار میانمدت این است که نفتخام را با احداث پالایشگاه در زنجیره ارزش به فرآوردههای نفتی تبدیل کنیم، ضمن اینکه اگر حجم قابل توجهی از سوخت یک کشور را تامین کنیم، میتوانیم بگوییم یک شریان حیاتی از آن کشور در اختیار ماست و هر ساه حجم قابل توجهی پول در گردش داریم که میتوانیم اقتصاد آن کشور را تحت تاثیر قرار دهیم و در بحث افزایش ارزشافزوده نیز میتوانیم نفتایی که در پالایشگاهها تولید میشود را به پتروشیمیها ببریم و به محصول با ارزشافزوده بیشتر تبدیل کنیم.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه «میتوانیم درآمدهایی تا چند برابر نسبت به صادرات نفتخام از این محل به دست آوریم» به تسنیم گفت: با افزایش زنجیره ارزش هم درآمد بالاتری کسب میکنیم و هم تحریمپذیریمان را کم میکنیم.
وی ادامه داد: اگر میخواهیم اقتصادی قوی داشته باشیم، باید همانطور که سیاستهای کلان اقتصاد مقاومتی تاکید کرده، از اقتصاد نفتی به اقتصادی درونزا برسیم یعنی جایگزینهایی به جای درآمدهای صادرات نفتخام در اقتصادمان ایجاد کنیم که این جایگزینها باید درونزا و پایدار باشند و عدم قطعیت و وابستگی آنها به خارج از کشور باید کم باشد.
سلیمانپور با بیان اینکه «مباحثی چون مالیات و صادرات غیرنفتی میتوانند جایگزینهای مناسبی برای درآمدهای صادرات نفت باشند»، گفت: بحث قوی شدن اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت را اگر بخواهیم در حوزه انرژی دنبال کنیم، باید نگاهی به سبد انرژی کشور داشته باشیم. عمده تولید انرژی کشور در حال حاضر نفتخام و گازطبیعی است.
وی افزود: عمده گازطبیعی را داریم در داخل کشور مصرف میکنیم و ارزشافزوده قابل توجهی از این محل، عاید کشور نمیشود و بیشترین درآمدی که از انرژی بهدست میآوریم از محل صادرات نفتخام است.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: صادرات نفت که دو دوره تحریمها علیه آن اعمال شد، نشان داد که درآمدی پایدار و قابل اطمینان نیست چرا که آمریکا دو دوره توانست نفت ما را تحریم کند و درآمدهای نفتی کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
راهکاری که در میانمدت و بلندمدت باید اتخاذ کنیم این است که درآمدهای ارزی از محل صادرات نفتخام را با درآمدهایی پایدارتر و قابل اعتمادتر که تحریمپذیریشان کمتر است، جایگزین کنیم.
سلیمانپور با تاکید بر اینکه «باید سراغ بازارهایی برویم که چنین ویژگیهایی را کمتر داشته باشد»، گفت: ما تجربه دو دوره تحریم را در بازار صادرات گاز داریم؛ در دوره اول تحریمها، ما صادرات گاز به ترکیه داشتیم و در دوره دوم نیز صادرات گاز به ترکیه و عراق را داشتیم که در هیچکدام از این دورهها، صادرات گاز به این کشورها تحت تاثیر تحریمها نبود نهاینکه آمریکا نخواهد صادرات گاز ایران را تحریم کند، بلکه در بازار گاز امکان جایگزینی به راحتی وجود ندارد.
وی افزود: وقتی از اردوغان در سازمان ملل سوال شد که چرا واردات گاز از ایران را به خاطر تحریمهای آمریکا قطع نمیکنید، گفت «نمیتوانم در اوج سرما خانههای مردمم را بدون سوخت بگذارم» و این نشان میدهد که چقدر صادرات گاز میتواند استراتژیک باشد که حتی کشورها تعاملات سیاسیشان را هم بر اساس آن تغییر میدهند.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: در بازار گاز کشوری مثل ترکیه، اگر این کشور بخواهد گاز کشور دیگری را جایگزین واردات گاز از ایران کند، یا باید خط لوله جدیدی احداث کند که سرمایهگذاری و زمان نیاز دارد یا باید پایانه LNG احداث کند که باز هم مستلزم زمان و سرمایه است. پس جایگزینی واردات گاز از ایران در کوتاهمدت امکانپذیر نیست.
وی افزود: اگر ما در شرایط تحریم، به جای دو مقصد صادراتی ۱۰ مقصد صادرات گاز داشتیم، مسلما در این بخش، درآمدهای پایداری داشتیم که آمریکا نمیتوانست آن را تحت تاثیر تحریمها قرار دهد و تحریم درآمدهای ارزی ما از محل صادرات گاز، تقریبا برای آمریکا شدنی نبود و ما تحریمناپذیر میشدیم این راهکاری است که ما باید در بلندمدت به سمت آن برویم.
سلیمانپور تصریح کرد: در میانمدت نیز باید به سمت بازارهای در دسترستر منطقه مثل عمان، پاکستان، افغانستان و افزایش صادرات گاز به ترکیه برویم و در بلندمدت با صادرات قابل توجه گاز به کشورهای منطقه، یک درآمد پایدار و تحریمناپذیر برای کشور ایجاد کنیم که میتواند اقتصاد ما را قوی کند. صادرات گاز علاوه بر درآمد، یک وابستگی متقابل نیز به همراه دارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد