قطعی برق؛ زخمی کهنه بر پیکر صنعت سیمان

سارا پوردلجو – هر دم از این باغ بری می‌رسد، هنوز 10روز از پیروزی نهایی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری نگذشته که با سیل عظیم مشکلات و درخواست‌ها از سوی صنایع مختلف کشور مواجه شده است. این بار کارخانجات تولید سیمان دست به دامن دولت چهاردهم شدند تا شاید گره‌ای از مشکلات عظیمی که قطعی برق برای این صنعت به‌ وجود آورده، باز شود.
به گزارش جهان‌صنعت‌نیوز، چند سالی می‌شود که صنعت سیمان، یکی از پایه‌های اساسی در توسعه زیرساخت‌ها و ساخت و ساز، به ‌شدت تحت تاثیر قطعی‌های برق قرار گرفته است. این اتفاق پیامدهای گسترده‌ای از کاهش تولید و افزایش هزینه‌ها گرفته تا تاخیر در پروژه‌های ساختمانی، برای این صنعت به ‌وجود آورده است.
افشین جاوید، کارشناس حوزه صنعت سیمان، در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت‌نیوز» به تشریح اثرات منفی قطعی برق بر صنعت سیمان پرداخت. وی توضیح داد که تولید هر تن سیمان به ۱۰۰ تا ۱۱۰کیلووات برق در ساعت نیاز دارد و قطع برق در هر مرحله تولید، مشکلاتی جدی ایجاد می‌کند. کوره‌های سیمان برای تولید کلینکر و آسیاب سیمان نیازمند برق مداوم هستند و قطع مکرر برق به تجهیزات آسیب می‌رساند و هزینه‌های تعمیرات بالا است، همچنین استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند مازوت به دلیل آلایندگی و قیمت بالا مشکلاتی را به همراه دارد. در ادامه مشروح گفت‌وگو با افشین جاوید، کارشناس حوزه صنعت سیمان را می‌خوانید:
* یکی از صنایعی که آسیب‌پذیری بالایی از قطعی برق متحمل می‌شود، صنعت سیمان است، به لحاظ فنی چرا صنعت سیمان چنین آسیبی از قطعی برق می‌بیند؟
به‌ طور کلی تولید هر تن سیمان، نیازمند حدودا ۱۰۰ تا ۱۱۰‌کیلووات برق در ساعت است. در فرآیند تولید، ۶۰‌درصد از برق مصرفی به تولید کلینکر و ۴۰‌درصد آن مربوط به آسیاب سیمان است. کوره‌های سیمان نیاز به تامین مداوم برق دارند، البته گاز هم در تولیدات کوره یعنی کلینکر مورد نیاز است اما نکته‌ حائز‌اهمیت این است که در هر یک از مراحل تولید، چه برق و چه گاز قطع شود تولید سیمان به مشکل می‌خورد. خاموش و روشن کردن مکرر کوره‌ها باعث ایجاد تنش‌های حرارتی و آسیب به مواد کوره می‌شود، تعمیر این کوره‌ها هم هزینه بالایی دارد که می‌تواند تولید را برای مدتی طولانی متوقف کند. امکان استفاده از سوخت‌های جایگزین گاز مثل مازوت برای تولید کلینکر و روشن ماندن کوره وجود دارد اما مازوت هم خود معایبی جبران‌ناپذیر دارد. مازوت، آلایندگی زیادی دارد و به‌ دلیل قیمت بالاتر، منجر به افزایش قیمت تمام شده سیمان و سوددهی کمتر می‌شود. در تابستان، به‌ دلیل قطعی برق هم تولید کلینکر و هم تولید سیمان با مشکل مواجه است، چون همانطور که اشاره کردم، ۶۰‌درصد برق در تولید کلینکر و ۴۰‌درصد آن برای آسیاب سیمان مورد نیاز است و کل تولید سیمان را با مشکل روبه‌رو می‌کند، به همین خاطر عرضه سیمان در تابستان نسبت به زمستان کاهش بیشتری دارد.
موضوع بعدی ساخت‌وساز است؛ تقاضای سیمان در تابستان به‌ دلیل تعداد ساخت و ساز بیشتر، افزایش می‌یابد و در زمستان هم به‌ دلیل سرما و کوتاه بودن روزها، تقاضای سیمان کمتری وجود دارد. نهایتا قیمت سیمان در بورس کالا، به ‌دلیل تقاضای بالا با افزایش قیمت مواجه می‌شود.
* قطع برق چه پیامدهای مالی‌ای برای برای شرکت‌های تولیدکننده سیمان دارد؟
درست است که تولید سیمان در تابستان کاهش می‌یابد اما افزایش تقاضا و بالا رفتن قیمت سیمان باعث می‌شود که کاهش تولید آنچنان تاثیری در سوددهی شرکت‌ها نداشته باشد، چه بسا سودآوری بیشتر هم می‌شود ولی تولید کمتری دارند. سهامدارانی که خرید و فروش سیمان می‌کنند در دو بازه از سال، توجه بیشتری به سهم‌های سیمانی دارند؛ در تابستان و زمستان.
افزایش قیمت در بورس کالا در زمستان نسبت به تابستان کمتر است، به همین خاطر سهامداران در تابستان توجه بیشتری به سهام سیمانی دارند.
* آیا افزایش قیمت سیمان در تابستان بر هزینه ساخت و ساز اثر
زیادی دارد؟
یک ساختمان‌ساز، مصالح مصرفی را از خرده‌فروش می‌خرد که آنها خودشان از بورس کالا مواد را خریداری می‌کنند. مطابق قانون الزامی است هر محصولی که وارد بورس کالا می‌شود، معامله‌های مربوط به آن هم در بورس کالا انجام پذیرد. وقتی سیمان افزایش قیمت پیدا می‌کند، صرفا فقط سیمان گران می‌شود و به این معنا نیست که کل مصالح ساختمانی گران می‌شود یا تاثیر بسزایی در قیمت سایر مصالح می‌گذارد چراکه قیمت سیمان نسبت به میلگرد و آهن بسیار پایین‌تر است. به ‌طور فرضی اگر هر تن میلگرد و آهن ۲۴‌میلیون تومان در بورس کالا معامله ‌شود، هر تن سیمان حدودا یک میلیون تومان معامله می‌شود. اکثر سازه‌هایی که در ایران ساخته می‌شوند بتنی هستند چون در هر متر مربع از سازه بتنی چهار الی پنج پاکت ۵۰‌کیلویی سیمان و ۶۰‌کیلوگرم میلگرد و آهن مورد نیاز است اما در سازه فلزی این موضوع کاملا متفاوت است و باعث شده تا سازه‌های بتنی ارزان‌تر تمام ‌شوند. با فرض حذف قیمت زمین برای ساخت یک ساختمان، ۳۵‌درصد هزینه‌های میلگرد، ۵‌درصد سیمان و ۶۰درصد موارد دیگر است. پس نتیجه می‌گیریم که با افزایش قیمت سیمان، صرفا مصالح مربوط به سیمان گران می‌شود اما در کل فرآیند ساختمان‌سازی اثر محسوسی نمی‌گذارد چراکه درصد پایین‌تری از هزینه‌ها (حدود ۵‌درصد) را به خود اختصاص می‌دهد.
* چه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت و کاهش تاثیرات منفی قطع برق بر صنعت دارید؟
باید ناترازی انرژی کشور کاهش یابد که خود نیازمند راهکارهای مختلفی از جمله قیمت و مقدار است. از بعد قیمت می‌توان قیمت مصرف خانگی و اداری را افزایش داد که موجب کاهش تقاضای برق برای عموم و عدم قطع برق صنایع می‌شود. راهکار مقداری هم استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مثل انرژی خورشیدی است، یعنی سرمایه‌گذاری روی هر انرژی تجدید‌پذیری که می‌تواند تولید برق کند اما همه اینها تصمیمات سیاسی بوده و یکی از کارهای حائزاهمیتی است که باید در برنامه دولت جدید گنجانده شود.