فروپاشی نظم جهانی

مجله اکونومیست در پرونده جدید خود با ارزیابی شرایط اقتصادی جهان در سال 2024 میلادی، نوشت: 2024 سالی پر از رنج برای جهان بود. جنگ در سه قاره بیداد می‌کرد در حالی که جهان درگیری‌ها در غزه، اوکراین و لبنان را از نزدیک دنبال می‌کرد ولی مرگبارترین جنگ در سودان در جریان بود. طوفان‌، سیل و آتش‌سوزی‌ها زندگی‌های بسیاری را از بین برد و در تمام این مدت رقابت میان کشورهای طرف چین و متحدان غربی به رهبری آمریکا عمیق‌تر شد در حالی که آمریکایی‌ها کسی را به عنوان رییس‌جمهور انتخاب کردند که تعهدش به این اتحاد مورد تردید است.
به گزارش اکوایران در ادامه این مطلب آمده است: بنابراین، در اولین نگاه به‌نظر می‌رسد که سال 2024 به این احساسات که نظم جهانی که پس از جنگ جهانی دوم ظهور کرده بود، درحال فروپاشی است دامن زد. رفتار دولت‌ها به‌گونه‌ای است که گویی قدرت حرف اول را می‌زند. خودکامگان قوانین را نادیده می‌گیرند و قدرت‌های غربی که به آنها پند می‌دهند به داشتن استانداردهای دوگانه متهم می‌شوند.
پیام امیدوار‌کننده 2024
ولی اگر با دیدی وسیع‌تر نگاه کنیم، 2024 پیامی امیدوارکننده‌تر دارد. از منظر اکونومیست، تاب‌آوری دموکراسی‌های سرمایه‌داری، ازجمله آمریکا در این سال تایید شد و در عین حال، برخی نقاط ضعف حکومت‌های استبدادی ازجمله چین آشکارتر شد. در حالی که بازگشت به نظم گذشته آسان نیست اما جنگ‌های جهانی زمانی اتفاق می‌افتند که قدرت‌های درحال رشد، قدرت‌های روبه افول را به چالش می‌کشند. قدرت آمریکا مثال‌زدنی است و همین احتمال درگیری را کاهش می‌دهد.
نمایش بزرگ دموکراسی
یکی از معیارهای تاب‌آوری دموکراتیک این بود که انتخابات در سال گذشته به تغییرات سیاسی مسالمت آمیز منجر شد. 76 کشور جهان در سال 2024 به پای صندوق‌‌های رای رفتند. درست است که همه انتخابات‌ها واقعی نیستند ولی همانطور که در انگلستان محافظه‌کاران پس از 14 سال کنار گذاشته شدند، بسیاری از آنها در واقع توبیخ مقامات قبلی هستند. انتخابات راه خوبی برای جلوگیری از نتایج بد است. در هند، در یک جشنواره پر شور دموکراسی، دولت نارندرا مودی انتظار داشت تسلط خود را افزایش دهد اما رای‌دهندگان ایده‌های دیگری داشتند. آنها می‌خواستند او کمتر بر روی ناسیونالیسم هندو و بیشتر بر استاندارد زندگی آنها تمرکز کند و او را به سمت یک ائتلاف هدایت کردند.
در آمریکا نیز در حالی که خطر خشونت انتخاباتی وجود داشت، پیروزی قاطع دونالد ترامپ از آن جلوگیری کرد. این واقعیت که بسیاری از آفریقایی‌تبارها و اسپانیایی‌ها به جمهوریخواهان رای داده‌اند، نشان می‌دهد که سیاست تفرقه‌انگیز و از دست دادن هویت سیاسی دموکرات‌ها به اوج خود رسیده است.
پایداری قدرت آمریکا و افول چین
ماهیت پایدار قدرت آمریکا در اقتصاد نیز خود را نشان داد. اقتصاد این کشور از سال 2020 رشدی سه برابر سایر اعضای گروه هفت (G7) داشته است، و شاخص سهام P&S 500 در 2024 تا بیش از 20‌درصد رشد کرده است. اقتصاد چین نیز در دهه‌های اخیر در حال رشد بوده است ولی تولید ناخالص اسمی آن از حدود سه‌چهارم اندازه آمریکا در سال 2021، امروزه به دوسوم آن رسیده است. این موفقیت آمریکا تاحدی به دنبال هزینه‌های دولتی دوران کرونا بوده است ولی علت اصلی پویایی بخش خصوصی این کشور است. این بخش، به همراه بازار بزرگ این کشور، جذابیت زیادی برای سرمایه و استعدادها دارد. به‌طوری که هیچ اقتصاد دیگری در موقعیتی بهتر از آمریکا در ایجاد و سود بردن از تکنولوژی‌های انقلابی چون بیوتکنولوژی و هوش‌مصنوعی نیست و در صورتی که حمایت‌گرایی فزاینده در جریان نبود، چشم‌انداز آن حتی روشن‌تر بود. این در حالی است که مدل اقتدارگرایانه مدیریت اقتصادی چین پس از سال 2024 طرفداران کمتری خواهد داشت چراکه روشن می‌شود کاهش رشد اقتصادی این کشور تنها چرخه‌ای نیست، بلکه محصول سیستم سیاسی آن است. شی جین‌پینگ به دلیل هراس از بدهی و مخالفت با مصرف‌گرایی، در برابر محرک‌های افزایش مصرف مقاومت می‌کند و به‌جای آن به جوانان توصیه می‌کند سختی‌ها را بدون شکایت تحمل کنند. او در این شرایط سانسور آمارهای ناامیدکننده کشورش را انتخاب کرده است، در حالی که این کار می‌تواند به تصمیمات اقتصادی بدتری منجر شود.
نشانه‌های ناکامی اقتدارگرایی
ناکامی اقتدارگرایی در روسیه آشکارتر شده است. در حالی که این کشور اکنون در میدان نبرد نسبت به اوکراین برتری دارد اما دستاوردهای آن کند و پرهزینه بوده است. تورم در داخلی کشور روبه رشد است و منابعی که باید در کشور سرمایه‌گذاری می‌شد در میدان جنگ هدر می‌رود.
در حالی که در یک جامعه آزاد ولادیمیر پوتین باید برای آن پاسخگو می‌بود. تلاش برای تغییر جهان با زور دشوار است. در حالی که میلیاردها دلار برای ماندن بشار اسد در سوریه هزینه شد، او در نهایت سقوط کرد.
نقاط ضعف‌های دموکرسی‌ها
اما دموکراسی‌ها نیز ضعف‌هایی دارند. این ضعف‌ها در اروپا که احزاب میانه‌رو درحال فروپاشی هستند روشن‌تر است چراکه دولت‌ها نتوانستند حمله روسیه به اوکراین و ضعف خود در صنایع آینده را حل‌وفصل کنند. اگر اروپا افول کند، آمریکا نیز متضرر خواهد شد؛ هرچند ممکن است دونالد ترامپ نظر دیگری داشته باشد. سوالات زیادی نیز درباره ترامپ وجود دارد. وعده آتش‌بس در غزه به او فرصت می‌دهد تا رابطه میان اعراب و اسرائیل را ایجاد کند و حتی با ایران به توافقی برسد.
او همچنین ممکن است بر صلحی نظارت کند که به اوکراین فرصت فرار از سلطه روسیه را می‌دهد.
با این حال خطراتی هم وجود دارند. بازارها براساس مقررات‌زدایی و نقش موثر هوش مصنوعی در رشد قیمتگذاری شده‌اند. اگر ترامپ در روابط دوستانه غرق شود یا اخراج دسته‌جمعی مهاجران را دنبال کند و جنگ تجاری را به‌طور جدی دنبال کند، ریاست‌جمهوری او آسیب خواهد دید.
اما فرض کنید که ترامپ با خودتخریبی مخالف است. در سال آینده و پس از آن، تغییرات تکنولوژیک و سیاسی به ایجاد فرصت‌های چشمگیر برای پیشرفت بشر ادامه می‌دهد. در 2024، دموکراسی‌ها با اخراج رهبران بد، کنار گذاشتن ایده‌های منسوخ و انتخاب اولویت‌های جدید نشان دادند که برای استفاده از این فرصت‌ها ساخته شده‌اند. این فرآیند اغلب آشفته است ولی منبع قدرت پایدار است.