شناسه خبر : 75237
15 - 06 - 2020
15 - 06 - 2020
فاز جدید رقابتهای چین و ایالات متحده
مجتبی صدریا- دو روز پیش تلفنم زنگ خورد و صدایی که سالها بود نشنیده بودم با محبت و تحکم گفت: «آقای دکتر شما ایران هستید؟» با کمی تعجب پاسخ دادم: کمکم ۱۱ سال میشود. او گفت: «۱۱ سال ایران هستید و سراغی از ما نمیگیرید؟» گفتم: عذرخواهی میکنم به جا نیاوردم.
اسمش را که گفت یک جریان سریع پروسسینگ خاطرات روابطم با این دیپلمات ارشد دفتر مطالعات سیاسی دفتر وزارت امور خارجه شکل گرفت. از جمله خصوصیت این مرد بزرگوار این بود که در ملاقاتهایمان چه وقتی که از ژاپن به تهران میآمدم و یا ایشان به توکیو میآمد خوب به خاطر داشتم که بیشترین نُتها را ایشان از صحبتهایم مینوشت.
بعد از سلام و علیکی صمیمی به این سوال من که سیاست دنیا در چه حالی است دوست من از پشت تلفن با خندهای که حالا برایم آشنا بود مثل همیشه بدون هیچ درنگی تحلیل جالب زیر را با من در میان گذاشت: یکی از پرابهامترین روابط بینالمللی، تعادل پایدار است. متغیرهایی که در هر طرف معادله تعادل پایدار کنش میکنند اجبارا هر تعادل پایداری را به سمت تعادل ناپایدار جدیدی سوق میدهند.
ظاهرا به دنبال دور اول درگیریهای تجاری بین چین و ایالات متحده این دو به سمت تعادلی حرکت کردهاند ولی تنها در ظاهر. اما واقعیت این است که در پس متغیرهای تعادلی گذرا بین این دو کشور دادههایی عمیق و اساسی روابطشان را به سوی ناپایداری فزاینده سوق میدهد. هسته اصلی مساله به نظر میآید مازاد درآمد بازرگانی عظیم چین و کسر موازنه بازرگانی برای ایالات متحده در ۳۰ سال گذشته است. ظاهرا چین به فعالترین شکل مازاد درآمد بازرگانیاش را در نوسازی صنایع کلیدیاش از جمله آی تی به کار میبرد؛ امری که چین را نه تنها به رقیب بازرگانی اصلی ایالات متحده تبدیل کرده است بلکه سیاستگذاران واشنگتن معتقد هستند در رقابتهای صنعتی چند دهه آینده نیز اجبارا بازنده خواهند بود چون آن میزان نقدینهای که چین در اختیار دارد تا صنایع خود را به شکل آیندهنگری بازسازی کند نه در اختیار دولت ایالات متحده و نه صنایع آن کشور قرار ندارد.
بنابراین تعادل ناشی از فاز یک آتشبس بین واشنگتن و پکن در خود هسته جدی کارزارهای چریکی آینده نزدیک بین دو کشور را دربر دارد. میگویم چریکی چون شاید نه چین امروز توانایی چالش نظامی در برابر آمریکا را دارد و نه ایالات متحده توانایی مالی یک مصاف عمومی با چین را دارد. پس ظاهرا آینده نزدیک، سرنوشتساز این دو نخواهد بود و سوالی که مطرح میشود این است که برای کشور و اقتصادی با خصوصیات ما در این رقابتهای بزرگ بین ابرقدرتهای جدید چه استراتژیهایی میتوانند برنده باشند؟
بعید به نظر نمیرسد که مشغولیت آقای ترامپ برای به کار بردن بیشترین کارتهای برنده برای انتخاب مجددش به مقام ریاستجمهوری و هوشیاری سیاستمداران چینی برای قرار نگرفتن در موضع ضعیف در رابطهشان با ایالات متحده بعد از نوامبر سال جاری تاثیر مستقیمی بر آتشبس کنونی داشته است.
Modjtaba.sadria@yahoo.co.uk
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد