فارغ‌التحصیلان ۴۰ درصد کل بیکاران هستند

بازارهای اشباع‌شده و رشته‌های تحصیلی که شغلی برای آنها در کشور وجود ندارد، به کابوس شبانه‌روزی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تبدیل شده است، اما مسوولان در این زمینه چه می‌گویند و چه تدبیری برای آن درنظر گرفته‌اند؟
هر دانش‌آموزی که رشته‌ای را انتخاب می‌کند و وارد دانشگاه می‌شود به این امید است که بتواند با مدرک تحصیلی‌اش وارد بازار کار شود و از دروسی که در دانشگاه فراگرفته است برای پیشبرد اهداف و مهارت در شغلش استفاده کند، اما متاسفانه واقعیت چیز دیگری است. آبان ماه سال جاری بود که محمود کریمی بیرانوند معاون اشتغال وزارت کار گفت: اصلی‌ترین چالش بازار کار در حال حاضر نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان است. یک کمیته برای هم‌افزایی تمام دستگاه‌های دولت تحت عنوان اشتغال فارغ‌التحصیلان شکل گرفته است. حالا بعد از گذشت چند ماه مجددا ‌معاون اشتغال وزارت کار اعلام کرده که بزرگ‌ترین چالش بازار کشور بیکاری فارغ‌التحصیلان است. ما در بازار کار مشکلی از نظر کمیت شغل ایجادشده نداریم، در دولت از نظر تعداد مشاغل زیادی ایجاد شده است. مساله‌ای که روی آن متمرکز شدیم بیکاری فارغ‌التحصیلان است که ۴۰درصد کل بیکاران را تشکیل می‌دهند. این جنبه فرهنگی و مهارتی دارد. بخشی از این افراد تحصیلکرده کسانی هستند که مهارت لازم را ندارند و مساله برخی هم مرتبط با فرهنگ کار است.
اخذ مصوبه‌ای مخصوص اشتغال فارغ‌التحصیلان
چندی پیش کریمی بیرانوند مهم‌ترین مصوبه هفتمین نشست شورای‌عالی اشتغال دولت سیزدهم را توجه ویژه به اشتغال فارغ‌التحصیلان ذکر کرد و با اشاره به تشکیل کمیته ملی اشتغال فارغ‌التحصیلان در وزارت کار گفت: در حال رایزنی با دولت هستیم که برای نخستین‌بار یک مصوبه مخصوص بیکاری فارغ‌التحصیلان اخذ کنیم.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار ادامه داد: در این نشست رییس‌جمهوری چند دستور ویژه را صادر کردند که مهم‌ترین آن برنامه ویژه اشتغال فارغ‌التحصیلان بود. کمیته ملی اشتغال فارغ‌التحصیلان چندماهی است در وزارت کار با همکاری همه دستگاه‌ها شکل گرفته و هم‌اکنون دستگاه به دستگاه می‌توانیم اعلام کنیم که نقش هر دستگاه در بیکاری فارغ‌التحصیلان چیست. هم‌اکنون در حال رایزنی با دولت هستیم که یک مصوبه مخصوص بیکاری فارغ‌التحصیلان را برای نخستین‌بار اخذ کنیم که کارهای مقدماتی آن در حال انجام است.
مدل آموزش مهارت‌مان متناسب با بوم صنعت نیست
یکی از چالش‌های اصلی در کشور بیکاری جوانان تحصیلکرده است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان به دلیل نبود مهارت مورد نیاز بازار کار نمی‌توانند مشغول به کار شوند. از سوی دیگر برخی بیان می‌کنند به دلیل فرهنگ کار ناکافی در کشور، فارغ‌التحصیلان به دنبال مشاغل پشت‌میزنشینی هستند. از سوی دیگر برخی بیان می‌کنند که علت بیکاری فارغ‌التحصیلان بحث دستمزد پایین قانون کار است، زمانی که یک فارغ‌التحصیل به مجموعه‌ای برای شغل مراجعه می‌کند، میزان درآمدی که برایش تعیین می‌شود او را از ادامه کار دلسرد می‌کند. نکته دیگر در بیکاری فارغ‌التحصیلان ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت بیکار است؛‌ با یک گزارش میدانی ساده دیده می‌شود که اکثر فارغ‌التحصیلانی که مشغول کار هم هستند در یک رشته نامرتبط کار می‌کنند که این برایشان خوشایند نیست.
طاها رمضانی مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره حل مشکل فارغ‌التحصیلان گفت: یک حرکت دوسویه از سمت کارجویان به سمت فضای تولید داریم، حالا یک بخش هم بحث ارتباط مهارت با صنعت مطرح می‌شود، لذا پیشنهاد من این است که باید بحث ارتباط دانشگاه با تولید را بررسی کنیم. اتفاقا بخش خدمات در جذب نیرو موفق‌تر از بخش صنعت عمل کرده و یکی از دلایل موفقیت بخش خدمات این بوده که به کار نزدیک‌تر است. در حال حاضر سرانه اشتغال در حوزه خدمات پایین بوده و به تعبیری بخش خدمات کاردوست‌تر است. در بخش خدمات خویش‌فرمایی معنادارتر است، البته نه به این معنا که در حوزه صنعت امکان خویش‌فرمایی نیست. وی ادامه داد: اگر رویکرد ما جهش فناوری باشد باید فناوری‌های خرد را در نظر بگیریم. فناوری‌های خرد هم می‌توانند حوزه صنعت را با خویش‌فرمایی و مدل‌های خرد پیش ببرند. البته در حال حاضر نیز بیش از ۸۰ درصد بنگاه‌هایی که در سیستم تامین اجتماعی به عنوان بنگاه‌های بیمه‌پرداز ثبت شده‌اند بنگاه‌های زیر ۱۰ نفر هستند. بر این اساس بدنه تولید کشورمان خرد است و مساله‌ای که وجود دارد این است که آیا دانشگاه موفق شده با این سبک از تولید ارتباط برقرار کند؟ به دلیل اینکه مدل آموزش مهارت‌مان متناسب با بوم صنعت نیست، بسیاری از فارغ‌التحصیلان ممکن است دچار مشکل شوند. از طرفی هم صنعت، کشاورزی و خدمات باید به سمت فارغ‌التحصیلان حرکت کنند و با دانش‌بنیان شدن است که می‌توان نیرو‌های سطح بالاتری را استخدام کرد؛ بنابراین یک ارتباط دوسویه لازم است.