1 - 01 - 2022
عملیات نجات چاه های پیر
«جهان صنعت»- «وقتی ذخایر و ثروت عظیمی داریم باید برنامهریزی خوبی برای تولید حداکثری داشته باشیم و این دارایی زیرزمینی را به ثروت روزمینی تبدیل کنیم.» این را محسن خجستهمهر معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت گفته است آنطور که از صحبتهای مقامات وزارت نفت برمیآید، قرار است دولت سیزدهم تولید نفت را افزایش دهد. از سوی دیگر گزارشهای هفتگی و ماهانه اوپک هم نشان میدهد که ایران در مسیر افزایش تولید نفت در حال حرکت است و تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال قبل ۳۰ درصد افزایش نشان میدهد.
روز گذشته هم علیرضا دانشی مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، گفته که شرکت متبوعش برای بازگشت به تولید حداکثری نفت طرحها و پروژههای پرشماری در دستور کار دارد.
در هفتهای که گذشت هم،وزیر نفت از شرکتهای دانشبنیان خواست تا طرحهای خود را برای افزایش تولید نفت ارائه کنند. آنطور که جواد اوجی گفته، قرار است از شرکتهای دانشبنیان برای توسعه و افزایش تولید پنج هزار و ۵۰۰ حلقه چاه نفتی و گازی روی ۴۰۰ میدان کشور استفاده شود و با احیای چاههای کمبازده، ظرفیت تولید سالیانه ۸۰ میلیون بشکهای نفت ایجاد خواهد شد.
وزارت نفت ظاهرا برنامه دارد که در ابتدای کار برای حدود ۷۰۰ چاه کمبازده نفت کشور با حفر چاههای اکتشافی کار را با دانشبنیانها شروع کند. بنا بر گفته وزیر نفت، بعد از آن چاههای توسعهای و تولیدی حفاری میشوند که هر چاه با تاسیسات سرچاهی و خط لوله به مرکز بهرهبرداری، حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون دلار هزینه دربر دارند.
اوجی میگوید: در این طرح روی میادینی که در حال تولید هستند و تمامی این تاسیسات از چاه تا تاسیسات سطحالارضی موجود است، کار میکنیم، فقط توان چاه افت کرده که با استفاده از ظرفیت علمی شرکتهای دانشبنیان، توان تولید چاه را افزایش میدهیم. در این طرح امکانات، تجهیزات، دکل و… از سوی وزارت نفت و شرکتهای بهرهبردار تامین میشود و دانش و توان فناورانه از سوی شرکتهای دانشبنیان ارائه خواهد شد.
وزیر نفت در خصوص تامین مالی این طرح هم گفته که هر زمان با دانش و فناوری شرکتهای دانشبنیان، چاه به افزایش تولید رسید، شرکتهای دانشبنیان در میزان افزایش تولید چاه به مدت سه تا پنج سال، شریک میشوند.
از «مخزنمحور» به «چاه محور»
آنطور که از برنامههای وزارت نفت در دوره جدید مطرح است، توسعه چاههای نفت از مخزنمحور به چاهمحور است. موضوعی که بنا به گفته کارشناسان چند نکته باید درباره آن مورد توجه قرار بگیرد. اول اینکه، تولید روزانه ۳۰ تا ۵۰ هزار بشکه نفت قبل از انقلاب ربطی به توسعه چاهمحور ندارد. فشار بالای مخزن، شکافهای فعال و مکانیسمهای رانش عوامل اصلی این میزان تولید هستند.نکته دوم، تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه با حفر یک چاه، لزوما بهتر از تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه با حفر ۱۰ چاه نیست، اگرچه در ظاهر امر حفر ۱۰ چاه، ۱۰ برابر هزینهبر است. این در مورد مخزنی با آبران قوی (مکانیسم رانش مخزن) هم صدق میکند؟ ضریب بازیافت نهایی مخزن چه میشود؟ مدل مخزن چه میگوید؟ نکته سوم، اظهارات اخیر وزیر نفت است که گفته، توسعه تاکنون مخزنمحور بوده است. حال آنکه کارشناسان میگویند، چنین نیست. به گفته آنان با نگاهی به آمار و ارقام تزریق گاز میتوان دریافت که در سند ترازنامه گاز تا افق ۱۴۲۰ سهم تزریق گاز چقدر است، بنابراین توسعه «مخزنمحور» عملی نیست. از سویی توسعه، طرحی همهجانبه است، چاهمحور و مخزنمحور جدا از هم نبوده، نیست و نخواهد بود. حال آنکه به گفته کارشناسان صنعت نفت، مدیران سیاسی توسعه «چاهمحور» را از «مخزنمحور» جداگانه میبینند و نمیتوان توسعه «مخزنمحور» را از توسعه «چاه محور» منفک کرد.
آقای وزیر، متری چند حساب کردهاید؟
محمود خاقانی کارشناس انرژی در این رابطه به «جهانصنعت» میگوید: توسعه مخزنمحور از چاهمحور جدا نیست و برای توسعه یک میدان نفتی که مخزن آن در ته چاه است، مخزن و چاه تفکیکپذیر نیستند، اما افرادی این دو را جدا میکنند و به جای بحث مهندسی نفت، بحث را سیاسی میکنند .
او با اشاره به اظهارات جواد اوجی درباره تفکیک توسعه چاهمحور و مخزنمحور گفت: برخی از کارشناسان آشنا به مخازن نفت این نظر را مورد انتقاد قرار دادند، آقای اوجی گویا تولید روزانه ۳۰ تا ۵۰ هزار بشکهای نفت از هر چاه طی دهههای گذشته را با تولید روزانه دو هزار بشکه نفت امروز مقایسه میکنند. ایشان گفتهاند که برنامههایی دارند که توسعه مخزنمحور را به چاهمحور تغییر بدهند، در حالی که این کار عملی نیست.
او افزود: تولید روزانه ۳۰ تا ۵۰ هزار بشکه نفت قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ربطی به توسعه چاهمحور ندارد، زیرا در آن زمان چاه جوان بوده و خود مخزن فشار داشته و در نتیجه شکافهای فعال و مکانیسمهای رانشی از عوامل اصلی در این معادین برای تولید روزانه ۳۰ تا ۵۰ هزار بشکه نفت بوده است. نکته دوم مورد توجه کارشناسان آشنا به مخازن نفت این است که تولید روزانه ۳۰هزار بشکه نفت با حفر یک چاه بهتر از تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه با حفر ۱۰ چاه نیست.این کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه وقتی گفته میشود چاهمحور یعنی به جای حفر یک چاه، ۱۰ چاه حفر کنیم، گفت: این کار وضع را بهتر نمیکند، اگر چه در ظاهر حفر ۱۰ عدد چاه نفت هزینه را ۱۰ برابر افزایش میدهد، اما این در مورد مخزنی که مکانیسم رانش مخزن قوی باشد صدق میکند. بنابراین مهم این است که ضریب بازیافت نهایی مخزن را چه طور محاسبه میکنند و مدل مخزن چه چیزی را نشان میدهد .
خاقانی با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که در وزارت نفت داریم این است که ناگهان مشاهده میشود وزیر نفت مطالبی را برای اذهان عمومی بیان میکند که مردم با آن آشنا نیستند، گفت: یعنی مردم مخزنمحور و چاهمحور را نمیدانند، در حالی که این یک بحث کارشناسی است و باید دقیق مطرح شود.او افزود: علاوه بر این ، صحبتهای ایشان که به هر ایرانی با کدملی ۱۵ لیتر بنزین میدهم، هم صحیح نیست.
اگر بنا باشد به هر ایرانی این مقدار بنزین داده شود، آیا اصلا این مقدار بنزین موجود است یا نه؟ در حالی که در حال حاضر تولید بنزین در کشور حداقل با حداکثر توان تولید حدود ۸۰ تا ۹۰ میلیون لیتر در روز رسیده است. بنابراین سوال از وزیر نفت این است که چطور محاسبه کردید؟
او با بیان اینکه طرح مطالبی از این دست افکار عمومی را از موضوع دیگر منحرف میکند،گفت: به هر حال کارشناسان عقیده دارند که اظهارات وزیر نفت بیشتر یک نظریه و یک هدف سیاسی را دنبال میکند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد