27 - 05 - 2023
عمان؛ ناجی یا میانجی؟!
گروه سیاسی- اسدالله اسدی دیپلمات سفارت جمهوری اسلامی ایران در اتریش که در سال ۲۰۲۱ میلادی از سوی دادگاه شهر آنتورپ به اتهام برنامهریزی برای بمبگذاری در نشست سالانه مجاهدین خلق در فرانسه، به ۲۰ سال حبس محکوم شده بود، روز جمعه اعلام شد که با وساطت عمان آزاد شده و در حال بازگشت به ایران است. همچنین حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ضمن تایید این خبر در توئیتی نوشت: «آقای اسدالله اسدی، دیپلمات بیگناه کشورمان که برخلاف حقوق بینالملل و به طور غیرقانونی بیش از دو سال در آلمان و بلژیک بازداشت بود، هماکنون در راه بازگشت به وطن است و به زودی وارد ایران عزیزمان خواهد شد. از تلاشهای مثبت سلطنت عمان در این مسیر تشکر میکنم.» در گزارش تلویزیون عمان نیز در همین رابطه آمده است که «افراد آزاد شده امروز جمعه (دیروز) از تهران و بروکسل به مسقط منتقل شدند تا برای بازگشت به کشورهایشان آمده شوند.» علی نجفی سفیر جمهوری اسلامی در مسقط نیز در خصوص نقش عمان در آزادی اسدالله اسدی، در صفحه توئیترش نوشت: «اعتماد، سرمایه ارزشمند در روابط جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان است. خیرخواهی و مساعی جمیله سلطنت عمان را ارج مینهیم.»
الکساندر دیکرو نخستوزیر بلژیک نیز اعلام کرده: «ایران یک زندانی بلژیکی را آزاد کرده و او اکنون در مسیر بازگشت به وطن قرار دارد.» البته نخستوزیر بلژیک با ادعایی درباره وضعیت دوران بازداشت این شهروند بلژیکی گفته: اولیویر ۴۵۵ روز را در تهران در زندان و تحت شرایطی غیرقابل تحمل سپری کرد. بیگناه بود. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، او در کنار ما خواهد بود.
در بیانیه وزارت خارجه عمان که روز جمعه منتشر شد، آمده است که عمان موفق به میانجیگری بین بلژیک و ایران برای حل مساله شهروندان زندانی شد. بر اساس این بیانیه افرادی که از سوی تهران و بروکسل آزاد شدند، امروز به مسقط منتقل خواهند شد تا فرآیند مبادله آنان آغاز شود. در همین راستا سلطاننشین عمان از روحیه مثبت بالایی که در مذاکرات مسقط بین طرفهای ایرانی و بلژیکی حاکم بود و اشتیاق آنها برای حل و فصل این موضوع قدردانی کرد.
گفتنی است که اولیویه ونده کاستیل، شهروند بلژیکی، فوریه سال ۲۰۲۲ در ایران بازداشت شد. مدیر سابق «موسسه خیریه امداد بینالملل» به ۴۰ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق در ایران محکوم شده است که طبق قوانین ۵/۱۲ سال از این حبس قابل اجراست.
اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی سفارت جمهوری اسلامی در اتریش ۱۱ تیرماه سال ۱۳۹۷ در حالی که ایام تعطیلات خود را در نزدیکی شهر آشافنبورگ واقع در ایالت بایرن آلمان میگذراند، با حکم جلبی که توسط دولت بلژیک در اتحادیه اروپا صادر شده بود دستگیر شد. ۲۰ تیرماه سال ۱۳۹۸، دادستانی کل آلمان اعلام کرد که او به یک زوج ساکن در آنتورپ در بلژیک سفارش داده تا میتینگ سالانه منافقان را منفجر کنند. بعد از دستگیری اسدی که دبیر سوم سفارت ایران در اتریش بود، دولت این کشور با لغو مصونیت دیپلماتیک موجب شد تا آلمان او را به بلژیک مسترد کند. این ماجرا ادامه داشت تا اینکه بحث تبادل زندانیان بین ایران و بلژیک مطرح و رایزنیها از سوی دو کشور آغاز شد و دادگاه قانون اساسی بلژیک روز ۱۲ اسفندماه ۱۴۰۱ درخواستهای مطرحشده در آن کشور برای لغو معاهده مبادله زندانی با ایران را رد کرد. در آن زمان رسانهها گزارش داده بودند که این حکم دادگاه میتواند به مبادله اسدالله اسدی با یک زندانی بلژیکی در ایران («اولیویه فاندهکاستیله») منتهی شود. قانونگذاران بلژیکی این معاهده را در ماه جولای تصویب کردند با این حال اجرای آن به دلیل مسائل حقوقی مطرحشده از سوی برخی از گروههای مخالف ایران معلق شد تا اینکه بالاخره با وساطت عمان بالاخره این امر محقق و روز گذشته خبر مبادله زندانیان به خصوص آزادی اسدالله اسدی از سوی مقامات هر دو کشور تایید شد.
خرسندی بروکسل از آزادی شهروند بلژیکی
در همین راستا روز گذشته وزیر امور خارجه بلژیک در بیانیهای آزادی یک شهروند این کشور را که به دلایل امنیتی در ایران زندانی شده بود، نتیجه «۱۵ ماه دیپلماسی متمرکز و مدبرانه» تلقی کرد. حاجا لحبیب با انتشار بیانیهای در صفحه توئیتر خود درباره آزادی اولیویه وندکاستیل، شهروند بلژیکی که در ایران زندانی بود، نوشت: «پس از ۴۵۵روز بازداشت ناعادلانه، اولیویه وندکاستیل سرانجام آزادی خود را بازیافته است. او قرار است پس از ۱۵ ماه دیپلماسی متمرکز و مدبرانه به بلژیک بازگردد.» لحبیب در ادامه از تمامی کسانی که «به طور خستگیناپذیر» برای آزادی این شهروند بلژیکی تلاش کردند، قدردانی کرده و گفت که بلژیک در کنار زندانیان بیگناه خود (در کشورهای خارجی) ایستاده است.
البته ساعاتی قبل از توئیت وزیر خارجه بلژیک، وزارت خارجه عمان با انتشار بیانیهای اعلام کرده بود که عمان موفق به میانجیگری بین بلژیک و ایران برای حل مساله شهروندان زندانی شد؛ افرادی که از سوی تهران و بروکسل آزاد شدند، به مسقط منتقل خواهند شد. در ادامه نیز امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران دقایقی بعد در توئیترش ضمن تایید این خبر از آزادی اسدالله اسدی خبر داد.
سفر سلطان عمان به ایران
احیا و عادیسازی روابط ایران با کشورهای منطقه مدتهاست که در دستور کار قرار گرفته است و تبادل زندانیان میان ایران و بلژیک با وساطت عمان نیز میتواند یکی از مصداقهای همین عادیسازی روابط با کشورهای منطقه باشد که حالا خبر سفر سلطان عمان به ایران، تایید این امر میتواند باشد. هر چند قبل از این نیز بارها در رابطه با احیای برجام و میانجیگری مسقط بین تهران و واشنگن مطرح شد که برخی کارشناسان معتقد بودند عمانیها ظرفیت و پتانسیل میانجیگری را در تنش تهران- واشنگتن با محوریت پرونده هستهای ندارند، بلکه صرفا به دنباله نقل و انتقال پیام بوده و اصطلاحا در قالب «پیغامرسان» بین ایران و ایالاتمتحده آمریکا عمل میکنند یا در بهترین حالت در تبادل زندانیان دوتابعیتی میتوانند موثر واقع شوند و در واقع سفر سلطان عمان به تهران در هر مقطعی که انجام شود بیشتر ترسیم مسیر جدید برای جلوگیری از تصاعد تنش و بحران است.
در مقابل برخی دیگر از کارشناسان خوشبینانهتر به موضوع نگاه میکنند و بر این باورند که شاید یکی از دستورکارهای سفر هیثم بنطارق آلسعید، سلطان عمان، اتمام پروژه انتقال زندانیان باشد؛ چراکه کارشناس حوزه بینالملل این گزینه را جدی میداند که شاید پادشاه عمان در سفرش به تهران پروژه توافق بر سر تبادل زندانیان را اجرایی کند و در کنار تلاش عمان برای آزادی زندانیان دوتابعیتی، احتمال نقشآفرینی مسقط در تصویب و تثبیت «توافق موقت» بین تهران و واشنگتن نیز وجود دارد.
حالا با وجود تمام این احتمالات بالاخره قرار است روز یکشنبه هفته جاری سلطان عمان وارد تهران شود و تلویزیون عمان اعلام کرد که هیثم بن طارق آل سعید، سلطان عمان قرار است یکشنبه این هفته طی یک سفر دوروزه به ایران سفر کند. دیدار با مقامات بلندپایه ایران از برنامههای سلطان عمان در جریان این سفر خواهد بود. بنابراین در ادامه عادیسازی روابط ایران با کشورهای منطقه گسترش روابط با عمان نیز در دستور کار قرار گرفت. در همین راستا حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در گفتوگوی تلفنی با بدر السید البوسعیدی وزیر امور خارجه عُمان، در خصوص مناسبات فیمابین بحث و تبادل نظر کرد. طرفین در این گفتوگوی تلفنی و در آستانه سفر جناب آقای هیثم بن طارق سلطان عُمان به تهران، در خصوص برنامههای محتوایی پیشبینی شده بحث و تبادل نظر کردند. امیرعبداللهیان ضمن ابلاغ سلام رییسجمهور ایران، دیدار و تماسهای سران دو کشور را حائز اهمیت توصیف کرد.
برخی کارشناسان با بیان اینکه دکترین عمان در عرصه بینالمللی میانجیگری و حل مساله است، معتقدند که در این سفر نیز یکی از محورهای گفتوگوی مقامات عمان با مقامات جمهوری اسلامی ایران میتواند بحث روابط تهران و قاهره باشد، چرا که به نظر میرسد این اراده در سطح سران کشورهای ایران، عمان و مصر وجود دارد که هرچه زودتر روابط تهران و قاهره گسترش پیدا کند و در نتیجه شاهد گشایش سفارتخانههای دو کشور در تهران و قاهره باشیم. با این حال باید دید بالاخره هدف و نقش عمان در بین مسائل مختلف ایران با دیگر کشورها چه خواهد بود و چه اندازه در حل بحرانها موثر واقع میشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد