13 - 01 - 2021
عراق شریکی برای تمام فصول
نادر کریمیجونی- چند هفته بعد از آنکه ایالات متحده معافیت عراق از همکاری اقتصادی با ایران را تمدید کرد، وزیر تجارت عراق که ریاست کمیسیون اقتصادی مشترک ایران و عراق را از طرف عراق برعهده دارد، به کشورمان آمد تا مذاکراتی که در تابستان و اوایل پاییز گذشته میان تهران و بغداد شروع شده بود را ادامه دهد. یکی از مهمترین بندهای این مذاکرات از نظر ایران، بدهی حدود هشت میلیارد دلاری عراق به کشورمان است که با وجود معافیتها، هنوز پرداخت نشده و طرف عراقی با بهانههای گوناگون زمان خریده و پرداخت این بدهی قابل توجه را به تعویق انداخته است. اما در طرف عراقی، نارضایتی از رفتار ایران درباره نوسان تزریق و صادرات گاز به عراق وجود دارد و عراقیها میگویند کاهش صادرات گاز و برق به عراق خصوصا در فصل زمستان که میزان بیشتری از سوخت مورد نیاز دو کشور است، مشکلات بزرگ و عدیدهای را برای شهروندان عراقی و دولت بغداد به وجود آورده است؛ مشکلاتی که در بسیاری موارد باعث بروز ناآرامیها و تنشها در شهرهای شرقی این کشور شده و مردم را به برپایی تظاهرات علیه دولت مرکزی تحریک کرده است. بغداد در این باره معتقد است اگر ایران به تعهد خویش درباره صادرات گاز، مطابق آنچه توافق شده و براساس آن توافق قرارداد امضا شده، عمل کند تا حد زیادی این مشکلات و ناآرامیهای ناشی از آن کاهش مییابد. عراقیها در این باره میگویند گاز وارداتی از ایران نه فقط به طور مکرر قطع میشود و از این بابت برنامهریزیهای صنعتی و تولید برق را به ویژه در استانهای شرقی این کشور مختل کرده است بلکه میزان گاز صادراتی نیز طی سالهای گذشته به شدت کاهش یافته و از ۵۰ میلیون مترمکعب در روز به روزانه پنج میلیون مترمکعب رسیده است یعنی میزان گاز صادراتی ایران در سالهای مورد اشاره حدود ۹۰ درصد کاهش داشته است.
البته رضا اردکانیان وزیر نیروی ایران که ریاست کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور را از طرف ایران برعهده دارد در سفر آذرماه گذشتهاش به عراق به مصطفی الکاظمی نخست وزیر آن کشور قول داده بود که نه فقط میزان گاز صادراتی به عراق افزایش مییابد بلکه این صادرات منظم میشود تا مشکلات عراق درباره تولید برق و… کاهش یابد. اما عراقیها میگویند این قول عملی نشده است. عملی نشدن این قول البته با شرایط فعلی کشورمان چندان عجیب و دور از ذهن نیست چراکه هماکنون نیروگاههای داخلیمان نیز به خاطر نبود گاز مجبور به سوزاندن مازوت شدهاند و به همین دلیل قابل تصور است که وعدههای دادهشده به طرف عراقی محقق نشده باشد و نه فقط افزایش میزان که کاهش قطعی و نوسان تزریق گاز هم رفع نشده باشد.
البته برای ایرانیان این پرسش مهم مطرح است که وقتی عراق با درآمد ۴۲ میلیارد دلاری سالانهاش، قرار نیست پول کالاهای ایرانی را به موقع و با رعایت حقوق صادرکننده بپردازد، صادرات کالا به این کشور چه توجیهی دارد؟ به ویژه در مورد صادرات گاز شهروندان ایرانی میگویند چراغی که به خانه رواست، به مسجد حرام است و در حالی که هوای کشور به جهت مصرف مازوت در نیروگاههای برق به شدت آلوده و ناسالم میشود چرا گاز که سوخت پاک و با آلایندگی نازل است به عراقیها تقدیم میشود. با این همه مقامات ایرانی بارها چه در سفر به عراق و چه در میزبانی از مقامات عراقی، ضرورت پرداخت بدهی بغداد به تهران را یادآوری کرده و بر تسویه هر چه سریعتر این بدهی تاکید کردهاند. از جمله این یادآوریها، مذاکرات عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی کشورمان با طرفهای عراقی در بغداد بود. این مذاکرات باعث شد در سفر رضا اردکانیان به عراق در آذرماه گذشته، ۷۰۰ میلیون دلار از بدهیها به ایران پرداخت شود
البته هنوز دریافت این مبلغ از طرف بانک مرکزی ایران تایید و اظهار نشده اما اگر این مبلغ پرداخت شده باشد، باز هم بیش از ۹۰ درصد بدهیهای طرف عراقی به کشورمان باقی مانده که تاکنون برنامه یا جدول زمانی پرداخت آن تعیین نشده است. در این سفر نیز احتمالا درباره پرداخت این بدهیهای باقیمانده تصمیمگیری خواهد شد.
با این همه عراق کماکان جزو بهترین و پرسودترین مقاصد صادراتی برای کالاهای ایرانی است. این کشور نه فقط به لحاظ قرابت فرهنگی و سبک زندگی، مشتری بسیاری از کالاهای ایرانی است بلکه ارزانترین شیوه حملونقل کالا از ایران را در میان شرکای تجاری کشورمان دارد چراکه به لحاظ خطوط مواصلاتی و جاده از سایر همسایگان ایران نیز توسعهیافتهتر و مناسبتر است. در عین حال معاودین و پناهندگان عراقی که در زمان جنگهای مختلف و دوران حکومت صدام حسین در ایران به سر میبردهاند اکنون به نمایندگان و سفرای تجاری کشورمان در عراق تبدیل شده و خود در زمره واردکنندگان کالا از ایران هستند. به این ترتیب هزینه بازاریابی کالا برای ایرانیان نیز کاهش مییابد. زیرساختهای فرسوده و یا آسیبدیده عراق هم مقصد خوبی برای خدمات فنی- مهندسی و کالاهای ساختمانی کشورمان است به ویژه آنکه بازار ترمیم یا بازسازی زیرساختهای عراق آنقدر وسیع است که تا مدتها و سالیان دراز به حضور متخصصان و صاحبان فن و حرفه از ایران محتاج خواهد بود.
به همین دلیل گمان نمیرود که ایران بخواهد بر این همسایه و شریکش سختگیری کند. ایرانیان میدانند عراق که کشوری ثروتمند و البته نزدیک به ایران است، برای سالیان دراز میتواند همکار و شریک خوبی باشد آنقدر که میتوان از برخی بدقولیها در پرداخت بدهیهای عراقیها نیز چشمپوشی کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد