23 - 01 - 2022
طبق معمول کمبود گاز داریم
«جهان صنعت»- سرمای هوا در بسیاری از شهرهای کشور نفسگیر شده است. گزارشها از شهرهای شمالی، شمال غرب و غرب کشور نشان میدهد که دمای هوا آنچنان پایین آمده که بنا به گفته کارشناسان این سرما طی چند سال اخیر در نوع خود بیسابقه بوده است. افزایش برودت هوا، مصرف برق و گاز را افزایش داده است؛ موضوعی که با توجه به میزان تولید گاز کشور و اعلام سازمان هواشناسی قابل پیشبینی بود با این حال، وزارت نفت تنها توانسته کمبود گاز را از ترکمنستان برای شهرهای شمالی تامین کند و افت فشار در شبکه و بالا رفتن مصرف سبب شده تا گاز صادراتی به ترکیه هم با مشکل مواجه شود. هرچند شرکت ملی گاز اعلام کرد که قطع گاز صادراتی به ترکیه ناشی از مشکلات فنی بوده اما حتی اگر این مشکل فنی را هم در نظر نگیریم، افت فشار در تولید گاز به دلیل افزایش مصرف، خسارتهایی را برای بخش تولید برجای خواهد گذاشت.
بسیاری از شرکتهای پتروشیمی این روزها با مشکل کمبود گاز مواجه هستند. خبرهای پراکنده از مجامع برخی از شرکتها حکایت از آن دارد که حتی گاز برخی واحدهای تولیدی هفتههاست قطع شده که از جمله میتوان به پتروشیمی همت اشاره کرد. وضعیت دیگر پتروشیمیها هم چندان خوب نیست و ادامه این روند زیانهای بسیاری را به این تولیدکنندهها وارد خواهد کرد؛ موضوعی که حتی محمدرضا جولایی مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز آن را تایید کرده و گفته است: با توجه به اولویت بخش خانگی محدودیتهایی را به صنایع میدهیم؛ اولویت با صنایعی است که میتوانند از سوخت دوم و جایگزین استفاده کنند و در ادامه به صنایعی که فقط از طریق گاز تامین میشوند محدودیت اعمال میشود تا بتوانیم پیک مصرف را رد کنیم.
هرچند در ماههای گذشته، کارشناسان دلیل این مشکل را عدم به موقع سرمایهگذاری اعلام کردند، اما سرمایهگذاری برای تولید بیشتر پروسهای بلندمدت است که به سرعت به نتیجه نمیرسد. از سویی، هدررفت گاز و سوختن بیهوده گاز در فلرها عامل دیگری است که موجب شده، کمبود گاز بیشترین فشار را به تولید وارد کند.
وضعیت خوب نیست
در آخرین خبر، محمدرضا جولایی مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز اعلام کرده که با توجه به پایداری هوای سرد تا آخر هفته مصرف گاز رکورد ۶۶۰ میلیون مترمکعب پابرجا شده است. با وجود اینکه دیروز روز تعطیل بود و انتظار میرفت که کاهش مصرف داشته باشیم ولی اینگونه نشد و افزایش مصرف داشتیم.
او در عین حال گفته که ظرف امروز و فردا با روندی که طی میشود انتظار میرود مصرف گاز افزایشی باشد و از آنجا که بیش از ۸۰ درصد تولید گاز به بخش خانگی و تجاری میرسد، ادامه این روند برای شبکه انرژی کشور اصلا اتفاق خوبی نیست.
در آن سوی ماجرا، جواد اوجی وزیر نفت از ثبت رکورد تازه در مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری خبر داده است. او با تکرار درخواست تکراری «مردم رعایت کنند و کممصرف کنند»، به عنوان شاه بیت سخنانش اعلام کرد: مصرف روزانه ۶۷۰ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی و تجاری در حالی است که سال گذشته در بیشترین حالت ۶۴۰ میلیون مترمکعب گاز مصرف شده بود که ۳۰ میلیون مترمکعب افزایش مصرف داشتهایم که رقم قابلتوجهی است.
او گفت: کاهش دما در ۲۸ استان کشور سبب شده که اکثر استانها سرما و یخبندان را تجربه میکنند و بر اساس گزارشهای دریافتی در برخی استانها کنتورهای گاز دچار یخزدگی شدهاند.
موتورخانهها رایگان بهینه میشوند
راهکار دیگر وزیر نفت برای عبور از شرایط کنوبی اجرای طرح رایگان اصلاح موتورخانهها است. اوجی گفت: اصلاح موتورخانههای مجتمعهای خانگی تا امروز جدی دنبال شده است و بیش از ۱۷ هزار مجتمع خانگی در سرتاسر کشور اصلاح موتورخانهها را اجرا کردهاند و دیگران هم میتوانند با ثبتنام در سایت شرکت ملی گاز اقدام کنند.
به گفته او پس از ثبتنام، متقاضیان از سوی مجریان طرح شناسایی میشوند و پس از تایید فنی کارشناسان شرکت ملی گاز، تنظیم مشعل، عایقبندی لولهها و نصب رسوبگیر با هزینه شرکت ملی گاز انجام و اصلاح موتورخانه اجرا میشود.
اتلاف سالانه ۳ میلیون تن LPG
خبرهای کمبود گاز این روزها تمامی ندارد. برای کشوری که دومین منابع گازی دنیا را در اختیار دارد، اگرچه صرفهجویی همیشه خوب است، اما راهکار اساسی نیست. حتی اگر کمبود سرمایهگذاری برای افزایش تولید هم در حال حاضر در دسترس نباشد، آشفتگی در مدیریت همین میزان گازی که در کشور تولید میشود، مسالهای قابل تامل است. آنطور که مجتبی توانگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرده براساس اسناد متعدد از جمله صورت مالی مجتمعهای پارس جنوبی و شرکت ملی گاز از سال ۹۷ تاکنون سالانه حداقل سه میلیون تن LPG در خطوط لوله هدر میرود در حالی که میتوان از آن در سبد سوخت استفاده کرد.
گازمایع یا همان LPG به ترکیب پروپان و بوتان یکی از طرحهای پرفراز و نشیب برنامهریزان وقت وزارت نفت طی دو دهه گذشته محسوب میشود. صرف نظر از آنکه مجتبی توانگر گفته سالانه سه میلیون تن LPG هدر میرود، بررسیها هم نشان میدهد این محصول با وجودی که سالانه ۱۲ میلیون تن در کشور تولید میشود، اما به دلیل شرایط سخت برای صادرات، امکان صادرات آن هم چندان وجود ندارد. در دهه هفتاد، براساس طرحی مبنی بر استفاده از آن در خودروها یا همان اتوگاز به صورت گسترده در کشور اجرا شد که اکثر کارشناسان با آن مخالف بودند و البته به دلیل کمبود گازمایع در آن برهه، با شکست مواجه شد و هم اکنون تنها ۱۵ مورد از جایگاههای آن در کشور باقی مانده است.
گزارشها نشان میدهد که سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن گازمایع مازاد دارد که در شرایط تحریمی تنها برای حدود ۵/۶ میلیون تن از آن ظرفیت صادراتی وجود دارد و مابقی آن همانطور که این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفته در فلرها یا خطوط لوله گاز سراسری میسوزد.
آنطور که توانگر گفته، بررسی وضعیت تولید و توزیع LPG در کشور، نشان از یک آشفتهبازار در این حوزه است، به طوری که طبق آمار سال گذشته از ۷/۶ میلیون تن LPG تولیدی در پالایشگاههای پارسجنوبی بیش از سه میلیون تن در خطوط لوله گاز طبیعی سوزانده شده و هدر رفته است.
به گفته این نماینده مجلس، بنابر اسناد متعدد در طول سال جاری (به جز در ماههای سرد سال) گازمایع تولیدی پالایشگاههای نفتی نیز به دلیل پر شدن مخازن ذخیرهسازی به صورت فلر سوزانده شده است. دلیل هدررفت LPG در خطوط لوله و فلرها محدودیت صادراتی این محصول تحت تاثیر تحریمهای آمریکا است.
او معتقد است که با استفاده از LPG در سبد سوخت خودروها میتوان معادل بنزین و گازوییل آزادشده را با قیمت بالاتری صادر کرد و بدین ترتیب ارزآوری کشور نیز افزایش مییابد.
به گفته او اختلاف قیمت LPG با گازوییل و بنزین به طور میانگین حدود ۱۵۰دلار بر تن است. یعنی قیمت گازوییل و بنزین تنی ۱۵۰ دلار از گازمایع بیشتر است.
توانگر در عین حال میگوید: این آمار در واقع مقایسه میانگین قیمت این سوختها بود و نوسانات قیمت در بازار فراوردههای نفتی است، به گونهای که قیمت LPG در ماههای گرم سال حتی تا ۳۰۰ دلار بر تن هم کمتر از قیمت صادراتی بنزین و گازوییل است و در ماههای سرد سال قیمت آنها تقریبا یکی میشود.
مطابق با محاسبات انجام شده از سوی کارشناسان وزارت نفت، درآمد این وزارتخانه از صادرات بیش از ۵ میلیون تن LPG در سال آینده حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود که به گفته توانگر با فرض تداوم روند LPGسوزی، سال آینده عدمالنفع ۶۰ هزار میلیارد تومانی به دلیل هدررفت بیش از سه میلیون تن LPG به کشور وارد میشود.
پیشنهاد مجلس روی کاغذ ماند
توانگر میگوید: با همین تحلیل مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه ۱۴۰۰ وزارت نفت را مکلف به افزودن دو میلیون تن LPG به سبد سوخت خودروها کرده بود، ولی هنوز آییننامه این قانون در هیات دولت تصویب نشده و به مرحله اجرا نرسیده است.
به گفته وی دلیل اصلی عدم اجرای این قانون، تعارض منافع وزارت نفت در مصادره ۱۰۰درصدی درآمدهای صادراتی LPG خارج از لایحه بودجه است. یعنی اصلا درآمدهای صادراتی LPG برخلاف سایر فرآوردهها در لایحه بودجه نمیآید و به صورت اختصاصی به وزارت نفت میرسد. از سویی سهم وزارت نفت از درآمدهای صادراتی بنزین و گازوییل طبق قانون ۵/۱۴ درصد است. در نتیجه انگیزه این وزارتخانه بر جلوگیری از مصرف داخل LPG است هرچند که مصرف داخلی این سوخت و صادرات بنزین و گازوییل درآمد ارزی دولت را افزایش دهد.توانگر تاکید کرد: این وزارتخانه به امید صادرات محتمل در آینده حاضر به مصرف این سوخت در داخل کشور نیست و این طور میشود که هرساله مقادیر زیادی گازمایع در خطوط لوله و فلرها هدر میرود. به نظرم ضروری است تا نمایندگان مجلس با یک تصمیم جدی آشفته بازار LPG در کشور را ساماندهی کنند و زمینه استفاده ایمن و استاندارد این سوخت در خودروها البته به طور هوشمندانه را فراهم کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد