8 - 10 - 2024
صنعت فرش قربانی نظام حکمرانی
مجید اعزازی- فرش دستباف ایران اگرچه همچنان با کیفیت، اصیل و در بازارهای داخلی و خارجی منحصربهفرد است، اما به گفته فعالان این صنعت از قافله روزگار جا مانده است. از سویی، جایگاه برتر خود را در بازار جهان از دست داده و از سوی دیگر، به اندازهای قیمت میخورد که از استطاعت خانوار ایرانی خارج شده است. فرش دستباف ایرانی اگر تا چندی پیش در بازار داخلی، رقبایی همچون انواع فرشهای ماشینی و انواع موکتها را پیش روی خود میدید، حالا اما باید با قالیهای دستباف اما بیکیفیت افغانستانی رقابت کند؛ قالیهایی که قاچاقی، ارزان، بدون نام و نشان مشخص و با چراغ خاموش در بازار ایران به فروش میرسند. این موضوع محور تازهترین نشست کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران در هفته گذشته بود. در این نشست، از پلیس درخواست شد در چارچوب وظایف قانونی خود با معضل قاچاق قالیهای افغانستانی به ایران برخورد کند. با وجود این، قاچاق یک رویه سکه استقبال از قالیهای افغانستانی در داخل ایران است و به طور قطع رویه دیگر این سکه به ضعف صنعت- هنر فرش دستباف ایرانی و ناتوانی مالی شهروندان ارتباط پیدا میکند.
ارزانتر از فرشهای ایرانی
در همین رابطه، مرتضی حاجیآقامیری، رییس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران به «جهانصنعت» گفت: مساله قاچاق فرش دستباف افغانستانی به ایران منشأ اقتصادی دارد، چه آنکه این فرشها بدون پرداخت حقوق دولتی و عوارض گمرکی وارد کشور میشوند و از همین رو، با توجه به رنگ و لعابی که دارند، از فرش دستباف ایرانی ارزانتر قیمت میخورند. اساسا قاچاق هر کالایی، منشأ اقتصادی دارد و با توجه به نیاز و تقاضایی که در کشور وجود دارد، به داخل کشور قاچاق میشود. لوازم آرایشی و سایر کالاهایی که به کشور قاچاق میشوند هم همین داستان را دارند.
رییس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران اظهار کرد: حال سوال این است که چرا وضعیت صنعت فرش ایران اینگونه شده است؟ به دلیل بیتوجهیهای انباشته چنددهه گذشته به صنعت فرش، تولیدکنندگان فرش تضعیف شدهاند و از همین رو، نمیتوانند کسبوکار خود را به درستی توسعه دهند و نمیتوانند خودشان را به روز کنند و نتیجه این میشود که به محض گشودن روزنهای از افغانستان و در حالی که شهروندان ایران از اینکه برخی فرشهای موجود در بازار بافت افغانستان است، اطلاع ندارند و فروشنده هم واقعیت را نمیگوید، جذب این فرشهای دستباف ارزان اما بیکیفیت میشوند.
حاجیآقامیری افزود: بنابراین از پلیس مبارزه با قاچاق درخواست کردیم بنا به وظیفه خود و همانند برخورد با سایر کالاهای قاچاق، با مساله قاچاق فرش دستباف افغانستانی نیز ورود کند و در چارچوب وظایف خود در این زمینه نیز فعالیت داشته باشد.
علل ضعف صنعت فرش
حاجیآقامیری همچنین در تشریح علل ضعف صنعت فرش دستباف ایرانی نیز گفت: از دهههای گذشته دولتها و مجالس قانونگذاری مختلف نسبت به صنعت و هنر فرش ایرانی بیتوجهی کردهاند و هماینک با مشکلات انباشته ناشی از این بیتوجهیها مواجه هستیم. متاسفانه دولتها و مجالس، کوچکترین مشکلات ما را پیگیری نمیکنند و حتی گهگاه به مشکلات صنعت فرش اضافه شده و این صنعت ضعیف و ضعیفتر میشود.
رییس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران اظهار کرد: نکته دیگر، عدم تمایز فرش از کالاهای دیگر در ساحت سیاستگذاری است، در حالی که فرش ماهیت هنری دارد، نمیتوانیم و نباید آن را با کالاهای صنعتی دیگر یکسان بدانیم.
او همچنین از مساله تعهد ارزی که برای همه کالاها در شرایط موجود وجود دارد، به عنوان یکی دیگر از مشکلات جدی صنعت فرش نام برد و از مساله برگشت کالا مطابق با تبصره یک ماده 121 آییننامه حقوق گمرکی سخن به میان آورد.
براساس ماده۱۲۱آیین نامه حقوق گمرکی، «چنانچه کالای صادرات قطعی به تشخیص گمرک عینا (موضوع تبصره بند (ش) ماده (۱۱۹) قانون) و بدون استفاده یا تعمیر به کشور بازگشت داده شود با رعایت مفاد ماده (۶۵) قانون بدون پرداخت حقوق ورودی قابل ترخیص است.»
در تبصرهیک این ماده نیز تصریح شده است: «چنانچه کالای صادرات قطعی بازگشت دادهشده به کشور به تشخیص گمرک در خارج استفاده یا تعمیر شده باشد، بدون نیاز به ثبتسفارش، پس از پرداخت حقوق ورودی قابل ترخیص است.»
حاجیآقامیری از «انباشت فرش در سایر کشورها»، «خروج و مهاجرت قالیبافان ماهر و متبحر به خارج از کشور» و «مساله بیمه قالیبافان که همچنان حل نشده است»، به عنوان مشکلات دیگر صنعت برق نام برد، اظهار کرد: قسمت کثیری از مشکلات بخش خصوصی بارها و بارها به دولتها و مجلسهای مختلف منتقل شده، اما تاکنون به نتیجه نرسیده است.
سقوط 5180درصدی صادرات فرش
به گفته حاجیآقامیری، رتبه فرش دستباف ایرانی به رده پنجم و ششم تنزل یافته و صادرات فرش ایران در سال 1402 بیش از 40میلیون دلار نبوده است.
رییس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران همچنین با بیان اینکه سومین یا چهارمین سال است که زیر 100میلیون دلار فرش ایرانی صادر کردهایم،اظهار کرد: سال 73، صادرات فرش دستباف ایرانی به 2میلیارد و 112میلیون دلار معادل 44درصد صادرات غیرنفتی کشور بالغ شد، اما حالا به زیر 40میلیون دلار رسیده است.
به گزارش «جهانصنعت»، با توجه به آمار ارائهشده از حاجیآقامیری میتوان گفت که طی 30سال گذشته، ارزش صادراتی فرش دستباف ایرانی 5180درصد سقوط کرده است.
در نشست هفته گذشته کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران، ابعاد قاچاق فرش افغانستان به ایران بررسی و اعلام شد: بخش خصوصی برای پیشگیری و مقابله با قاچاق فرش به ایران با پلیس امنیت اقتصادی همکاری میکند.
سرهنگ حسنولی، رییس اداره مبارزه با قاچاق سازمانیافته و حفظ منابع ملی نیز در این جلسه گفت: باید برای حل مساله قاچاق فرش به ایران چارهاندیشی کنیم و در این زمینه آماده همکاری با بخش خصوصی و فعالان حوزه فرش هستیم. همچنین برای برخورد بازدارنده در این حوزه با همه سیاستگذاران همکاری میکنیم.
علانور توکلی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران نیز در این نشست تصریح کرد: در جنگ نابرابر اقتصادی فرش افغانستانی برنده است نه فرش ایرانی. کالای قاچاق در گذشته بهصورت زیرزمینی فروش میرفت، ولی الآن این فرش در بازار بهصورت علنی عرضه میشود. اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران بارها در نشستهایی که برگزار کرده به این مساله اشاره کرده ولی درنهایت برخوردی صورت نگرفته است.
به گفته توکلی، صنف فرش دستباف آماده است اطلاعات این افراد را در اختیار نهادهای قانونی قرار دهد. این فرشهای قاچاقشده نه کیفیت برتری نسبت به فرش ایرانی دارند و نه هنری خاص؛ تنها مزیت آن، رنگ و نقشه بهروز ولی با کیفیت و قیمت پایین است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد