13 - 02 - 2017
شوراها تمرینی برای تحزبگرایی تخصصی در ایران
امید پورعزیز
یکی از مشکلات عدیده شوراها، فضای سیاستزده آنهاست. در واقع در شهرهای بزرگ این سیاستزدگی بیشتر به دعوای دو جناح اصلاحطلب و اصولگرا برمیگردد و در شهرهای کوچک بهطور عمده متاثر از قومیتگرایی و رقابت بلوکهای قدرت درونمنطقهای است. از طرفی نیز عضویت در شوراها و استفاده از برخی رانتها و امتیازات شهرداریها و امکانات شهری، حساسیت عضویت در این نهاد را دوچندان میکند.
اما برخلاف اصول صحیح و تجربهشده بینالمللی معمولا افراد کمتری در زمینه مدیریت شهری تخصص دارند و قابلیتهای آنها در کمیتههای تخصصی احزاب محک نخورده است و اغلب شایستهسالاری مغفول میماند.اتفاقا برخلاف رفتارهای سیاسی که در زمان احیای شوراها بهعنوان یکی از ارکان مسکوتمانده قانون اساسی مورد غفلت واقع شد همین مطلب بود که پیاده کردن دموکراسی صرفا منوط به صندوقهای رای و ظاهر امر نیست بلکه بسترهای لازم و مقدمات اولیه جزو شروط اساسی تحقق دموکراسی است. در مورد شوراها نیز بهشدت نیاز به حضور احزاب ریشهدار و ساختارمند احساس میشود که بتوانند افراد ذیصلاح را بهعنوان نامزدهای خود در انتخابات مطرح سازند. در غیر این صورت عدهای سودجوی سیاسی، لابیگرها، فعالان و دلالهای فعالیتهای شهری، تجاری و چهرههای مشهور جاهطلب سودای حضور در شوراها را در سر میپرورانند تا از این طریق سری در سرها درآورند یا از امتیازاتی منتفع شوند. کمااینکه در چند سال اخیر در بسیاری از شهرها این دور باطل تکرار شده و عملا شوراها به بازار مکارهای برای بدهبستانهای قدرت و رانتهای متعدد بدل شده است. تحزبگرایی تخصصی در واقع تا حدی این آفتها را کاهش میدهد و میزان توان مدیریتی و همچنین میزان کاهش فسادها به معیاری برای سنجش کل حیثیت حزب بدل میشود و این مساله عملا موجب نوعی خودکنترلی در سطح شوراها و مدیریت شهری میشود. اما با وجود تجارب چند ده ساله کشورهای مدرن در این زمینه و آسیبشناسیهای صورتگرفته، معضل اصلی در کشور ما عدم حضور احزاب ریشهدار و باثبات است و متاسفانه این مساله بر پیچیدگی امور میافزاید. ولی با تمام این اوصاف احساس میشود شاید جناح موسوم به اصلاحطلبان کمی بیشتر به باورهای حزبگرایی دموکراتیک تمایل داشته و آمادگی بیشتری برای گذار از فعالیت سیاسی محفلی به فعالیت سیاسی حزبی برخوردار هستند. بنابراین انتظار میرود این طیف در یک گام به جلو از اشتباهات گذشته عبرت گیرند و سعی کنند لااقل در زمینه چینش لیستهای انتخاباتی خود برای شوراها به احزاب حرفهای و دموکراتیک دنیا نزدیکتر شوند. امروزه تخصص، امر بسیار خطیری در زمینه فعالیتها و مدیریت شهری است. همچنین استفاده از افرادی که وابستگی کمتری به نهادهای ثروت و قدرت دارند اصل مهمی در کاهش میزان فساد و رانتخواری در شوراها و شهرداریها خواهد بود. در ضمن باید سعی شود حتیالامکان شوراها صرفا به یک سکوی پرتاب برای ورود به عرصه سیاسی کشور محسوب نشده و تخصصگرایی و صلاحیت کارشناسی و مدیریتی بر فرصتطلبی و جاهطلبی ارجحیت داشته باشد.
البته مسلما با برگزاری یک دوره انتخابات شوراها نمیتوان انتظار بلوغ تحزبگرایی را در کشور داشته باشیم ولی با رعایت برخی رویههای تجربهشده جهانی و پایبندی به اصول خدشهناپذیر دموکراسی میتوان گامهای موثر و سازندهای را در مسیر گذار به دموکراسی در کشور پیمود.
omid.pouraziz@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد