8 - 04 - 2021
شهرستان طارم قطب تولید زیتون کشور
حسن عبدی*- شهرستان طارم یکی از شهرستانهای هشتگانه استان زنجان است که در سال ۱۳۷۶ به مرکزیت شهر «آببر» تاسیس شد. این شهرستان شامل دو بخش، پنج دهستان و ۱۵۵ آبادی است که ۱۰۲ آبادی آن مسکونی است. این شهرستان از شمال به استان گیلان، از شرق به شهرستان تاکستان استان قزوین، از جنوب به شهرستان ابهر و از غرب به شهرستان زنجان محدود است. رودخانه قزلاوزن به عنوان شاهرگ حیاتی از این شهرستان توانمندیهای کشاورزی را دوچندان نموده و باعث رشد، توسعه و رونق اقتصادی منطقه شده، تاحدی که به عنوان قطب کشاورزی مخصوصا در زمینه تولید محصول زیتون این منطقه را به عنوان منطقه استراتژیک کشاورزی استان معرفی میکند.
این منطقه جغرافیایی و اشتغال در آن بر بخش کشاورزی از نوع باغداری و با استفاده از منابع قابل توجه تکیه دارد. ۴/۴ درصد از جمعیت استان در این منطقه ساکناند که از این میان نیز تنها ۲۱ درصد آن شهرنشین است. همچنین سهم مساحت آن از استان زنجان ۱۰ درصد است. محصولات عمده این شهرستان زیتون، انار، برنج، سیر، گوجه فرنگی، کرفس، طالبی، هندوانه، انجیر، گیلاس، سیبزمینی، انواع هلو و شلیل و انواع محصولات دیگر است. اقلیم متفاوت این منطقه باعث شده تا عمده محصولات کشاورزی تولید شده در شهرستان طارم با محصولات کشاورزی دیگر استانها متفاوت باشد و به دنبال آن زنجیرههای ارزش شکل گرفته در منطقه نیز ارتباط اندکی با بقیه استان دارند و فعالیتهای مشترک میان مناطق در این زنجیرههای ارزش کمتربه چشم میآیند. در کنار این پدیده موقعیت شهرستان طارم و عدم توسعه زیرساخت جادهای در طول زمان موجب شده تا تعاملات اجتماعی ساکنان طارم بیشتر با ساکنان مناطق مجاور در استانهای گیلان و قزوین توسعه باید. طارم نسبت به میانگین استان زنجان کمتر با مشکل بیکاری مواجه است. مطابق آمار رسمی سال ۹۴ نرخ بیکاری در شهرستان طارم نزدیک به چهار درصد بوده است.
مزیت نسبی در تولید
از حیث کشاورزی باید گفت که شهرستان طارم در تولید محصولاتی مانند زیتون و سیر نسبت به سایر مناطق و شهرستانهای کشور مزیت نسبی دارد و تولید شهرستان در این محصولات سهم قابل توجهی از کشور را دارد. اما نزدیک بودن شهرستان طارم به بازارهای مصرف بزرگ کشور موجب شده در حال حاضر عمده محصولات تولید شده در شهرستان طارم به ویژه زیتون که طارم را تبدیل به قطب زیتون کشورنموده به صورت خام به بازارهای مصرف منتقل شود.در حال حاضر فعالیتهایی برای فرآوری این محصولات انجام میشود که عمده آن در واحدهای کوچک و غیررسمی متمرکز است اما کوچک بودن این واحدها و عدم وجود خدمات پشتیبان توسعه کسبوکار موجب شده این فعالیتها توسعه نیابند. مداخله در این رشته فعالیتها باید براساس کمکهای فنی مهندسی و تامین ماشینآلات و تجهیزات فرآوری و بستهبندی، توسعه خدمات بازرگانی و بازاریابی، تغییر محصولات تولید شده متناسب با نیازهای روز بازار و همچنین افزایش سهم این فعالیتها از محصولات تولید شده در شهرستان، انجام بپذیرد. لازم به ذکر است که نظر به اهمیت خاص محصول زیتون در شهرستان طارم به لحاظ اشتغال موجود و قابل اشتغالزایی جدید در سطح شهرستان طارم، قابلیت صادرات و جایگاه خاص و منحصربهفرد طارم در این محصول رسته خاص و مستقلی برای این محصول در دست اقدام است.
سابقه ۹۰۰ ساله در کشت زیتون
شهرستان طارم در استان زنجان خاستگاه اصلی زیتون در ایران است که باغهای زیتون آن محصولات پربار و با کیفیتی دارد.سابقه کشت زیتون در شهرستان طارم به ۹۰۰ سال قبل میرسد. شهرستان طارم به قطب زیتون کشور معروف است و بیش از هشت هزار و ۲۰۰ بهرهبردار زیتون در شهرستان طارم فعال هستند.از ۱۰۴ هزار هکتار اراضی زیرکشت زیتون در کشور ۲۱ درصد آن متعلق به شهرستان طارم است و طارم را رتبه نخست در تولید زیتون و سطح زیر کشت زیتون کشور را دارد. در ابتدای دهه ۷۰ در طارم یک هزار و ۲۳۰هکتار اراضی زیتون وجود داشت و این رقم امروز به ۱۹هزار رسیده که ۱۳ هزار هکتار از این باغات بارور هستند. همچنین میانگین تولید محصول زیتون در شهرستان طارم سالانه ۴۵ هزار تن است.
از ویژگیهای بخش کشاورزی شهرستان طارم میتوان به فعالیت اکثر جمعیت فعال شهرستان در بخش کشاورزی، اتکای کامل اقتصاد شهرستان به درآمد کشاورزی با توجه به وضعیت اشتغال در بخش کشاورزی، دارا بودن مقام اول کشوری درزمینه تولید زیتون، وجود باغات مادری به عنوان پشتوانه ژنتیکی زیتون کشور جهت استحصال قلمه طرحمحوری زیتون، وجودرودخانه دائمی قزلاوزن به عنوان شریان حیاتی مزارع و باغات و امکان بهرهبرداری از آب آن برای مصارف کشاورزی، شرایط مستعد آب و هوایی جهت توسعه کشتهای گلخانهای و خارج از فصل و همچنین تنوع منحصربهفرد محصولات زراعی و باغی (بیش از ۵۰ نوع محصول) اشاره کرد. از طرفی نزدیکی به بازار مصرف استانهای همجوار، مستعد بودن جهت احداث واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی، الگوی کشت منحصربهفرد و رواج سیستم چند مرحله کشت و دارا بودن کشاورزان فعال و عمدتا باسواد که سالانه از نظر کسب رتبههای برتر کشوری و منطقهای در استان مقام اول را دارا هستند، از دیگر ویژگیهای بخش کشاورزی شهرستان طارم است.
* مدیرعامل شرکت نابخیز طارم
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد