سوئد؛ پایتخت جرایم با اسلحه در اروپا

با وجود تمام آنچه درباره وضعیت اجتماعی مطلوب و رفاه اجتماعی در سوئد گفته می‌شود این کشور یکی از بالاترین نرخ سرانه خشونت با سلاح را در اتحادیه اروپا به خود اختصاص داده است.
به گزارش یورونیوز، سال گذشته ۵۵ نفر در ۶۸۳ تیراندازی جداگانه در این کشور با جمعیت ۱۰میلیون نفری کشته شدند. این در حالی است که در سه کشور دیگر شمال اروپا یعنی نروژ، فنلاند و دانمارک روی یکدیگر تنها شش‌تیراندازی مرگبار در مدت زمان مشابه روی داده است اما نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از این موارد به مراکز بازپروری سوئد که «خانه‌های جوانان» نامیده می‌شود باز می‌گردد. مراکزی که با دو هدف نگهداری از کودکان بی‌سرپرستی که نیاز به نگهداری دارند و همچنین نوجوانان بزهکار ساخته شده اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که به جولانگاه جذب و تربیت نوجوانان برای اقدامات جنایی تبدیل شده است.
رویترز در گزارش مفصلی به این موضوع پرداخته و می‌گوید این مراکز به محل استخدام کسانی تبدیل می‌شود که در ادامه به فعالیت‌های بزهکارانه بیشتر روی می‌آورند و در آینده به قاتلان تبدیل می‌شوند.
یحیی که اکنون ۲۳‌سال دارد در ۱۶‌سالگی به یکی از این مراکز فرستاده شد و به همراه هفت پسر دیگر در یک خوابگاه در گوتنبرگ هم اتاق شد. پدرش یکی، دو سال پیش از آن فوت کرده و او هم مدرسه را رها کرده بود. او به جرم حمله و دزدی و ضرب و شتم بچه‌های دیگر و همچنین دزدیدن گوشی محکوم شده بود. او که پس از فرار از زندگی در باندهای تبهکار حالا در یک کافی‌شاپ در همان شهر زندگی می‌کند از تجربیات خود به رویترز می‌گوید: «‌در طول یک سال اقامت در آن مراکز بازپروری، اعضای یکی از باندهای جنایتکار گوتنبرگ خانواده جدید من شدند. من از دعوا و دزدی به فروش مواد مخدر کیلویی رسیدم.»
او در ادامه می‌گوید که افراد و اعضای باندها در این خانه‌ها کسانی را داشتند که جوانان و نوجوانان تبهکار را جذب می‌کردند و در ازای کمک به آنها باید ماموریت‌های خلاف را انجام می‌دادند.
موج خشونت همه چیز را در سیاست سوئد تحت‌الشعاع قرار داده و باعث ظهور یک ائتلاف راست با حمایت راست افراطی شد که در سال ۲۰۲۲ به قدرت رسید و به آخرین دوره هشت ساله حکومت سوسیال دموکرات‌های سوئد پایان داد. حزب سیاسی که از دهه ۱۹۳۰ قدرت را در این کشور به دست داشت اما حالا راست‌ها قول داده‌اند که با این جنایت‌ها مقابله کنند.
دولت جدید حالا سیاست‌های مهاجرتی سخاوتمندانه خود را محدودتر کرده، احکام سخت‌تری برای جرایم اسلحه وضع کرده و به پلیس اختیارات نظارتی بیشتری اعطا کرده و حتی از ارتش نیز برای کمک دعوت شده است.
گونار استرومر، وزیر دادگستری سوئد به رویترز می‌گوید: «واضح است که سیستم ما برای این نوع جنایت ساخته نشده است. دولت در حال کار روی بازسازی کل سیستم پیشگیری از جرم و جنایت جوانان، از جمله دادن اختیارات بیشتر به خدمات اجتماعی است. زندان‌های جوانان جدید سرسخت‌ترین جنایتکاران را در خود جای می‌دهند و آنها را از خانه‌های جوانان جدا نگه می‌دارند.»
این خانه‌های جوانان سوئد دارای درجات مختلفی از امنیت هستند، با حدود ۷۰۰ نفر از مشکل‌زاترین جوانان در ۲۱ خانه که توسط یک نهاد دولتی به نام هیات ملی مراقبت‌های سازمانی (SiS) اداره می‌شود. کودکان مبتلا به مشکلات اجتماعی شب‌ها در کنار افرادی که مرتکب جرایم جدی شده‌اند می‌خوابند.
اکثر کودکان کمتر از یک سال می‌مانند، اما برخی از آنها را می‌توان تا چهار سال نگه داشت. خانه‌ها اغلب حصارکشی شده‌اند و مدارس و پارک‌ها در محل قرار دارند. در حالی که جوانان اجازه خروج بدون اجازه را ندارند، امنیت اغلب ضعیف است. ساکنان به تلفن و تبلت دسترسی دارند و این امکان را برای اعضای باند فراهم می‌کند تا از خارج با آنها تماس بگیرند.
در یکی از پرونده‌هایی که اکنون در حال محاکمه است، دادستان‌ها یک پسر ۱۵‌ساله را به طراحی و دستور دادن به سه قتل در استکهلم از داخل یک خانه جوانان متهم کرده‌اند. بیرجیتا دالبرگ، رییس مراقبت از جوانان در SiS، به رویترز گفت که ناعادلانه است که خانه‌ها را به دلیل ناتوانی آنها در برخورد با متخلفان خشونت‌آمیز که برای رسیدگی به آن طراحی نشده‌اند، سرزنش کنیم. او گفت: «در مورد جرم و جنایت منصفانه است بگوییم که قانون شرایط مناسبی را برای ما فراهم نکرده است.»
صدها نفر از کسانی که در خانه‌های جوانان حضور داشتند و نخواستند نامشان فاش شود، گزارش‌های مشابهی از عضویت گسترده در باندهای تبهکار در میان کسانی که در آن خانه‌ها حضور داشتند بیان کردند. در واقع خانه‌هایی که هدفشان بازپروری مجرمان جوان بوده خود به مدرسه‌ای برای تربیت مجرمان نسل آینده تبدیل شده است.
طبق گزارشی که هفته‌ها پیش توسط اداره حسابرسی ملی سوئد که بر کار دولت نظارت می‌کند منتشر شد، از هر 10 جوان وابسته به باند در خانه‌های جوانان، ۹‌نفر دوباره به جرم و جنایت بازمی‌گردند و تقریبا از هر 10 نفر، هشت نفر در نهایت به زندان می‌روند.
لیزا دوس سانتوس، دادستان استکهلم که پرونده‌های متعدد جنایات باندهای جوانان را رسیدگی کرده است، می‌گوید خانه‌های جوانان بیشتر به افراد آسیب می‌رسانند تا اینکه برای نوجوانان و جوانان مفید باشند.
در حالی که قوانین سوئد تعقیب کیفری افراد کمتر از ۱۵‌سال را مجاز می‌داند، افراد زیر ۱۸‌سال به ندرت حتی برای جرایم جدی به زندان فرستاده می‌شوند. دوس سانتوس می‌گوید که باندها از این سوء‌استفاده می‌کنند و عمدا کودکان را برای ارتکاب اعمالی که منجر به محکومیت طولانی‌مدت به زندان می‌شود استخدام می‌کنند.
براساس گزارش پلیس در سال گذشته، سوئد دارای حدود ۱۴‌هزار تبهکار باندی فعال و ۴۸‌هزار نفر دیگر بوده که به طور مستقیم به این باندها وابسته هستند. سایر کشورهای اروپایی مانند هلند، فرانسه و بلژیک نیز با باندهای خشن دست و پنجه نرم می‌کنند اما سوئد در خشونت‌های مسلحانه از همه آنها پیشی گرفته است.
در سال ۲۰۲۲، بیش از ۷۰‌جوان بین ۱۵ تا ۲۰‌ساله در سوئد مظنون به قتل یا اقدام به قتل با سلاح گرم بودند، در حالی که این آمار برای یک دهه پیش از آن تنها ۱۰‌نفر بوده است.
براساس گزارش آژانس آمار اتحادیه اروپا، یورواستات، در سال ۲۰۲۱، 25 نفر در سنین ۱۵ تا ۲۴سال در سوئد بر اثر خشونت با سلاح گرم کشته شدند و از این منظر در میان کشورهای اروپایی در رده دوم قرار گرفته است. فرانسه جمعیت آن بیش از شش‌برابر سوئد است با ۴۰‌مورد مرگ در این زمینه در رده نخست قرار دارد.