سهم ۵۰‌درصدی پلتفرم‌های قدیمی خودرو در حوادث جاده‌ای

با استفاده از خودروهای با پلتفرم جدید و ایمن‌تر به جای خودروهای با پلتفرم قدیمی‌تر نظیر خودروهای تولیدی با پلتفرم پراید و پژو۴۰۵ در سطح کشور، می‌توان میزان مرگ‌ومیر و مصدومان مربوط به سرنشین و راننده تصادفات جاده‌ای را حدود ۵۰درصد کاهش داد.
آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای شامل مرگ‌ومیر افراد و جراحات وارده به مصدومان موجب خسارات جبران‌ناپذیر انسانی، اجتماعی و اقتصادی در جهان و ایران می‌شود. طبق آمارهای موجود، کشورهای با درآمد کم و متوسط، باوجود دارا بودن 60‌درصد از وسایل نقلیه جهان، حدود 93درصد از کل مرگ ومیرهای جاده‌ای را به خود اختصاص داده‌اند.
براساس آخرین آمارها در ایران، درسال 1402 طی تصادفات رانندگی در کشور 20045 نفر جان خود را از دست داده‌اند. به همین منظور مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به تحلیل وضعیت ایمنی خودروها در کشور پرداخته است. نتایج این تحلیل نشان می‌دهد که افزایش ایمنی خودروهای ساخت داخل از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر بوده و با تغییر پلتفرم در خودروهای فعلی تولیدشده در کشور و استفاده از فناوری‌های روز بهبود ایمنی در خودروها، می‌توان میزان مجروحان و کشته‌شدگان تصادفات جاده‌ای مربوط به سرنشین و راننده را حدود 50درصد کاهش داد.
به گزارش تسنیم، خودروهای فعلی در ناوگان خودروهای سواری کشور را اغلب دو خودروساز مطرح یعنی سایپا و ایران‌خودرو تولید کرده‌اند که بخش قابل‌توجهی از محصولات سایبا، از پلتفرم خودرو پراید بهره گرفته شده و در غالب محصولات ایران‌خودرو، از پلتفرم خودرو پژو 405 استفاده شده است. با توجه به نتایج حاصل‌شده می‌توان مشاهده کرد که براساس سناریوی مورد بررسی در صورت استفاده از خودروهای با پلتفرم جدید و ایمن‌تر به جای خودروهای با پلتفرم قدیمی‌تر نظیر خودروهای تولیدی با پلتفرم پراید و پژو405 در سطح کشور، می‌توان میزان مرگ‌ومیر و مصدومان مربوط به سرنشین و راننده تصادفات جاده‌ای را حدود 50درصد کاهش داد. این میزان معادل 30درصد از تلفات و مجروحان مربوط به حوادث جاده‌ای است.
با در نظر گرفتن این موضوع که طراحی و تولید پژو405 شرکت خودروسازی پژو فرانسه به سال1987 برمی‌گردد و همچنین طراحی و شروع تولید خودرو پراید شرکت خودروسازی کیاموتورز کره جنوبی در سال 1987 انجام شده است، فناوری‌های به‌کاررفته در پلتفرم خودروهای تولیدشده در کشور را با تقریب خوبی می‌توان به این دوره نسبت داد. در نتیجه خودروهای فعلی تولیدشده در کشور از لحاظ فناوری، پلتفرم و سطح ایمنی جزو خودروهای متعلق به بازه زمانی سال‌های 1989-1985 قرار خواهند گرفت.
از سوی دیگر برخی خودروهای جدید تولیدشده در کشور نظیر خودروی تارا پلتفرم متفاوتی دارد و از لحاظ ایمنی نسبت به سایر خودروهای تولیدشده ایمن‌تر نیز هستند. با در نظر گرفتن پلتفرم این خودروها به‌عنوان پلتفرم‌های ایمن‌تر و جایگزینی آنها با خودروهای باایمنی کمتر، می‌توان میزان کاهش تلفات و مجروحان تصادفات جاده‌ای را در کشور مورد بررسی قرار داد. برای مثال خودرو تارا از لحاظ پلتفرم و ویژگی‌های فنی و ساختاری به خودرو پژو301 شباهت داشته و از لحاظ پلتفرم و فناوری‌های ایمنی، نسبت به سایر خودروهای تولیدشده داخلی دارای ایمنی بیشتری است.
پژو301 شرکت پژو برای اولین‌بار در سال2012 تولید شده و در سال‌2012 نیز توانست سه ستاره ایمنی را از مجموعه Euro NCAP کسب کند‌. با در نظر گرفتن این موارد می‌توان این فرض را بررسی کرد که در صورت جایگزینی پلتفرم خودروهای تولیدشده در سال 2012 با خودروهای دارای پلتفرم متعلق به سال 1987 می‌توان چند در صد از آسیب‌دیدگی‌های سوانح جاده‌ای راکاهش داد.
شایان ذکر است تغییر پلتفرم خودروهای در حال تردد یک برنامه بلندمدت است و این موضوع به‌عنوان مکمل در کنار اقدام‌های کوتاه‌مدت و پربازده مانند کنترل سرعت باید پیگیری شود. درنهایت با توجه به میزان هزینه‌های سالیانه تصادفات جاده‌ای در ایران، میزان کاهش این هزینه‌ها در صورت ایمن‌سازی ناوگان خودرو کشور و بهره‌مندی از افزایش ایمنی آن در سال‌های بعد تا پایان عمر ناوگان ایمن شده با هر دو روش سرمایه انسانی و تمایل به پرداخت مورد محاسبه قرار گرفته است.
طبق روش سرمایه انسانی، کاهش هزینه تصادفات ناشی از ایمن‌سازی خودروها به ازای هر خودرو در طول عمر بیست‌ساله ناوگان خودروهای سواری، 2159‌دلار و با استفاده از روش تمایل پرداخت این کاهش هزینه ٧٧٩٢‌دلار محاسبه شده است. گفتنی است جایگزینی و تبدیل پلتفرم خودروهای تولیدی و افزایش ایمنی آنها، تا 1626‌دلار هزینه در بر خواهد داشت. مشهود است که افزایش ایمنی خودروهای ساخت داخل از لحاظ اقتصادی برای کشور در سطح کلان توجیه‌پذیر بوده و می‌توان در این راستا برنامه‌ریزی‌های مدون انجام داد.
آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای
آسیب‌های تصادفات جاده‌ای موجب خسارات جبران‌ناپذیر انسانی، اجتماعی و اقتصادی در جهان و ایران می‌شود. مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات جاده‌ای به عنوان یکی از عوامل مهم مرگ‌ومیر در بسیاری از مناطق جهان به خصوص کشورهای در حال توسعه است که این آمار در بین جوانان و رده‌های سنی 5 تا 24‌سال قابل توجه است. کشورهای با درآمد کم و متوسط، کمتر از نیمی از وسایل نقلیه جهان را در اختیار داشته و با این وجود، سهم بیشتری از کل مرگ ومیرهای رانندگی را به خود اختصاص داده‌اند.
بدین منظور در راستای افزایش ایمنی خودروهای تولیدشده در کشور و همچنین کاهش تلفات و سوانح جاده‌ای، موارد و راهکارهای زیر می‌تواند مفید واقع شود:
1) راهکارهای ساختاری و نهادی‌- ضرورت تکمیل پایگاه داده‌های موجود به‌منظور ارزیابی دقیق هزینه‌های اجتماعی‌- اقتصادی تصادفات جاده‌ای
– انجام اصلاحات لازم برای استانداردهای 8٥گانه صنعت خودرو و حرکت به سمت تولید استانداردهای داخلی
– ارسال خودروهای تولید داخل به مراکز معتبر رتبه‌بندی ایمنی
– راه‌اندازی مراکز تست ایمنی در کشور
2) راهکارهای بهبود جذابیت اقتصادی
– ایجاد ارتباط بین سود خودروساز و سطح ایمنی خودروهای تولیدی
– دریافت مالیات کمتر از خودروهای با ایمنی بیشتر
– تاثیر میزان ایمنی خودرو در حق بیمه آن