2 - 12 - 2024
سهم هر ایرانی از بنزین، روزی یک لیتر
گروه انرژی- مجلس قرار است تکلیف بنزین را در سال آینده روشن کند؛ این تصمیم از قرار معلوم نه افزایش قیمت است و نه محدودیت در عرضه، بلکه اجرای طرحی است که مرکز پژوهشهای مجلس سهسال پیش به دولت پیشنهاد کرد و حالا نمایندههای مجلس دوازدهم قرار است با قانونیکردن آن، اجرایش را به دولت چهاردهم بسپارند.
طرح اختصاص بنزین به هر کد ملی که زمانی به بنزین شهروندی هم معروف شد، سهسال پیش ازسوی مرکز پژوهشهای مجلس به دولت سیزدهم پیشنهاد شد. این طرح که برای مدت سهماه هم بهصورت آزمایشی در جزیره کیش به اجرا درآمد، بهدلیل کامل نبودن زیرساختها و ایرادات فنی، اجرای آن در سراسر کشور متوقف شد. حالا قرار است، مجلس دوازدهم با اصلاح ایرادات آن با کمک دولت و مرکز پژوهشهای مجلس، به عنوان پیشنهاد همراه با بودجه سال آینده آن را به صحن علنی مجلس ببرد.
این طرح که بنا به گفته اعضای کمیسیون انرژی در دست بررسی است، به عنوان گزینه نهایی بهجای گران کردن قیمت بنزین تبدیل شده است. در این طرح، پیشنهاد شده که به هر ایرانی روزانه یک لیتر بنزین اختصاص داده شود که در پایان هر ماه سهمیه او 30لیتر بنزین یارانهای است.
دولت سالانه دستکم، ۴۰هزار میلیارد تومان یارانه پنهان از طریق توزیع بنزین به خودروهای شخصی و حدود ۲۰هزار میلیارد تومان یارانه پنهان به خودروهایی مانند تاکسیهای سنتی و اینترنتی، وانت و… که خدمات عمومی ارائه میدهند، تخصیص میدهد. در طرح اولیهای که برخی رسانهها به مرکز پژوهشهای مجلس نسبت دادهاند، اشاره شده که اگر روزانه به ازای هر نفر یک لیتر بنزین اختصاص یابد، سهمیه بنزین هر شخص 30 لیتر میشود.
محمد طلا مظلومی آبزرگه، عضو کمیسیون انرژی مجلس که این خبر را تایید کرده، میگوید: در طرح اولیه پیشنهاد شده که ۳۰لیتر بنزین به هر فرد تخصیص یابد که این پیشنهاد هنوز نهایی نشده و در حال بررسی است.
ولیالله بیاتی، نماینده تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس هم در این رابطه گفته است: اختصاص سهمیه بنزین به هر نفر طرح مناسبی در راستای عادلانهسازی توزیع یارانه بنزین در کشور است. باید زیرساختهای لازم برای اجرای آن به وجود بیاید. اما نباید به گونهای عمل کنیم که گرانی در پی داشته باشد. باید با کار کارشناسی دقیق به سمت اجرای آن برویم.بیاتی میگوید: در مورد اینکه این سهمیه چقدر باشد، باید کار کارشناسی صورت بگیرد. این امر باید در کمیسیونهای تخصصی مجلس بررسی شود و درنهایت میزانی به عنوان سهمیه بنزین برای هر فرد در نظر گرفته شود که از یک طرف نیاز خانوارها را برآورده کند و از طرف دیگر، هزینه اضافی به دولت تحمیل نکند.
آماده برای اجرا
دولت چهاردهم از همان روزهای آغاز به کار، با حجم عظیمی از ناترازیهایی در بخش انرژی روبهرو شد که فشار سنگینی را به بودجه عمومی کشور وارد کرده بود. از کمبود برق گرفته تا گاز و بنزین و این اواخر گازوییل و مازوت. مسعود پزشکیان، همان روزهای اول ریاستجمهوری از فشار سنگین بنزین بر بودجه کشور انتقاد کرد. انتقاد او ناظر به این واقعیت است که فاصله هزینه تمامشده تولید بنزین و قیمت واردات آنقدر بالاست که بخش بزرگی از منابع بودجه را میبلعد تا جایی که پرداخت بدهیهای دولت اعم از گندمکاران و بازنشستگان در نیمه دوم سال هنوز پرداخت نشده است.
فشار واردات بنزین بر بودجه عمومی کشور فقط مختص به بودجه امسال نیست؛ سال آینده هم قرار است 6میلیارد دلار از منابع حاصل از فروش نفت، برای واردات بنزین اختصاص داده شود. منابعی که میتواند برای بودجه عمرانی کشور و ساخت نیروگاه و پالایشگاه هزینه شود، باید برای واردات بنزین هزینه شود.بنزین یکی از چالشبرانگیزترین کالاهای دولتی است و قیمتگذاری آن بیشتر جنبه امنیتی دارد. هربار دولتها اقدام به افزایش قیمت بنزین کردند، با حجم عظیمی از اعتراض عمومی روبهرو شدند که هم از اعتبار آنها نزد افکار عمومی کم کرد و هم هزینه سنگین امنیتی برای کشور به بار آورد. به همین دلیل هم دولت سیزدهم از افزایش قیمت بنزین پرهیز کرده است.
دولت چهاردهم اگرچه زمزمه غیراقتصادی بودن بنزین را سر داده و طرحهای بنزینی را هم بررسی کرده، با این حال با عتاب و خطاب مجلسیها هم روبهرو شده است. تندترین انتقاد را علی نیکزاد، نایبرییس مجلس مطرح کرد. او همین چند روز پیش در برنامه تلویزیونی گفت که رییسجمهور و اعضای دولت با اعصاب مردم بازی نکنند، فعلا و در این مقطع زمانی ما هیچ مجوزی درباره قیمت بنزین ندادیم و نخواهیم داد.
حالا توپ در زمین مجلس است. مجلس تحت فشار دولت برای تعیینتکلیف بنزین، یکبار دیگر طرح بنزین به هر کد ملی را در دستور کار قرار داده است. آنطورکه محمد طلا مظلومی آبزرگه گفته هدف از طرح تخصیص بنزین به هر نفر که در کمیسیون انرژی مجلس مطرح شده، رسیدگی به مشکل ناترازی بنزین و بهبود توزیع این محصول میان مردم است.
او تاکید کرد که نتایج عملیاتی این بررسی هنوز بهطور کامل مشخص نیست و بررسیهای بیشتری برای اجرای موفق این طرح ادامه دارد، با این وجود برخی منابع در سازمان برنامه و بودجه میگویند که طرح اختصاص بنزین به کدملی نهایی شده و در صورت تصویب در مجلس در بودجه سال آینده قابل اجراست.مظلومی میگوید: در صورتی که این طرح بهدرستی پیادهسازی شود، میتواند به کاهش ناترازی بنزین کمک کرده و از افزایش قیمت آن برای مصرفکنندگان بهطور صحیح جلوگیری کند. اما باید توجه داشت که ممکن است اجرای آن در مراحل اولیه با چالشهایی مواجه شود که نیاز به بررسی دقیقتری دارد.
به گفته وی، در صورت اجرای صحیح طرح تخصیص بنزین به هر فرد، میتوان از ورود سوخت به بازارهای غیررسمی جلوگیری کرد که این مساله بهطور مستقیم بر کاهش قاچاق سوخت تاثیر مثبت دارد. همچنین این طرح میتواند به بهینهسازی مصرف سوخت و کاهش هزینههای دولت در زمینه واردات بنزین کمک کند.
گام موثر در حل ناترازی
ایران ارزانترین بنزین را در میان کشورهای منطقه دارد همین موضوع باعث شده که قاچاق بنزین سود بسیاری را نصیب قاچاقچیها کند. قیمت هر لیتر بنزین به قیمت فوب خلیج فارس و با دلار نیمایی نزدیک به 70هزار تومان تمام میشود. این در حالی است که دولت هر لیتر بنزین یارانهای را 1500تومان و بنزین آزاد را 3هزار تومان در جایگاههای سوخت عرضه میکند؛ قیمتی ارزانتر از یک لیتر آب معدنی. مابهالتفاوت قیمت وارداتی و آنچه مصرف کننده پرداخت میکند، فاصلهای نه تنها غیراقتصادی بلکه زیان کامل است.
مظلومی با اشاره به تاثیرات این طرح بر کنترل تورم و قاچاق سوخت اظهارداشت: اگر این طرح بتواند به کاهش قاچاق سوخت و هزینههای مربوط به واردات سوخت کمک کند، میتواند تاثیرات مثبتی در راستای کاهش تورم داشته باشد. مهمترین موضوع در اجرای این طرح، ارزیابی دقیق ابعاد مختلف آن است. لازم است تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی این طرح بهدقت بررسی شود تا تصمیمات صحیح اتخاذ گردد. به همین دلیل، پس از بررسی بودجه سال آینده، این مساله در دستور کار قرار خواهد گرفت و بهتدریج به سمت اجرای آن هدایت خواهیم شد.
به گفته وی، درصورتیکه طرح تخصیص بنزین بهدرستی و با در نظر گرفتن تمامی ابعاد آن پیادهسازی شود، میتواند به کاهش ناترازی بنزین، کنترل قیمتها و کاهش فشارهای اقتصادی بر مردم کمک کند. این طرح میتواند گامی موثر در حل بحران ناترازی بنزین و کاهش هزینههای واردات آن و بهترین راهکار پیشنهادی دولت برای بهبود وضعیت مصرف بنزین باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد