سهم بزرگ «اتلاف انرژی» در بحران ناترازی

اتاق ایران‌آنلاین- در نشست کمیسیون‌های تخصصی اتاق مشهد با رییس مرکز پژوهش‌ها و رییس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، بحث ناترازی انرژی و راهکارهای حل‌وفصل آن مورد بحث و بررسی قرار گفت.
محمدرضا توکلی‌زاده، رییس اتاق مشهد در این نشست، اهمیت تحقیق و پژوهش را در راستای راهکاریابی برای حل مسائل اقتصادی مورد اشاره قرار داد و عنوان کرد: در واقع برای یافتن راه‌حل ابتدا باید عارضه‌یابی صحیحی از چالش‌ها صورت بپذیرد. چاره‌جویی برای موضوعاتی همچون ناترازی انرژی و آب که به بحرانی برای امروز و آینده کشورمان تبدیل شده، جز با پرداختن به عوامل ریشه‌ای بروز این شرایط، میسر نمی‌شود. وی ادامه داد: خوشبختانه مرکز پژوهش‌ها و مدیریت مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، اقدامات قابل‌توجهی در راستای شناسایی مسائل حوزه انرژی و آب انجام داده‌اند که این امر جای تقدیر دارد.
حجت میرزایی، رییس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نیز در این نشست با بیان اینکه در حوزه انرژی مطالعات بسیاری در اتاق بازرگانی انجام گرفته و یک بسته پیشنهادی نیز در همین راستا و به‌منظور برون‌رفت از شرایط موجود تدوین شده است، گفت: پژوهش‌ها حاکی از آن است که افزایش تعرفه‌ها الزاما به حل بحران انرژی منجر نمی‌شود چراکه در حال حاضر ۶۰‌درصد انرژی در مسیر انتقال و مصرف تلف می‌شود. به‌بیان‌دیگر راندمان متوسط کشورمان حدود ۴۰‌درصد است. او بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته و اتخاذ یک نظام مدیریتی قوی را راهکار حل بحران اتلاف انرژی دانست. میرزایی با بیان اینکه برای عبور از بحران انرژی و آب باید سه سطح «حکمرانی یا نظام تدبیر»، «نظام مدیریت» و «سطح تکنیکال و فنی»، از حیث نقش‌آفرینی مدنظر باشند، تصریح کرد: برخی مدعی هستند که 90‌درصد آب در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود البته که این مدعا از پشتوانه آماری لازم برخوردار نیست اما باید اذعان کنیم که ضعف جدی در بحث حکمرانی آب، فقدان بازار آب و تکنولوژی‌های نامناسب برای انتقال آن، زمینه‌ساز مصرف بالای منابع این بخش در حوزه کشاورزی بوده و این قصور را نمی‌توان متوجه کشاورزان دانست. میرزایی تصریح کرد: بسته‌ای که توسط اتاق ایران در بحث انرژی تدوین شده، دارای چند محور است. براساس برآوردهای صورت‌گرفته، به‌طور میانگین 30 تا 50‌میلیارد دلار برای حل مسائل حوزه برق و برای حل بحران گاز نیز بین 50 الی 70‌میلیارد دلار اعتبار نیاز است که در حال حاضر دولت چنین منابعی در اختیار ندارد. بنابراین بخشی از این مساله ریشه در مناسبات ما با نظام جهانی و توان جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای تولید، بهره‌برداری و ایجاد بهره‌وری بیشتر برای منابع انرژی و جلوگیری از اتلاف آن دارد.
در بخش دیگری از این جلسه، مهدی فصیحی هرندی، رییس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گفت: براساس گزارش سازمان فائو، ضایعات موادغذایی در ایران معادل ۳۵‌میلیون تن در سال است و کشورمان رتبه نخست هدررفت ضایعات محصولات میوه و تره‌بار با حدود 30‌درصد از تولیدات را دارد و این حجم ضایعات به معنای هدررفت آب مصرفی برای آنها در حجم بالاست که امری نگران‌کننده به شمار می‌آید.
او با اشاره به موضوع انتقال آب از دریای عمان برای حل مشکل کمبود آب در برخی استان‌ها متذکر شد: هزینه کلی این طرح معادل 5/‏2‌میلیارد یورو (برابر با 191 همت) ارزیابی می‌شود که از این میان، هزینه انتقال آب از دریای عمان به مشهد حدود 15 همت اعلام شده و مدت‌زمان انتقال آب از چابهار به مشهد نیز، دست‌کم حدود پنج‌سال برآورد می‌شود اما سهم خراسان رضوی از این طرح، حدود 120‌میلیون مترمکعب برای بخش‌های صنعت و خدمات است و قیمت هر مترمکعب آب برای شهر مشهد، معادل 11 الی 12‌هزار تومان ارزیابی می‌شود. در نتیجه به نظر می‌رسد جلوگیری از اتلاف منابع آب، راهکار مقرون به‌صرفه‌تری نسبت به انتقال آب از دریای عمان (با این هزینه گزاف) است.
رییس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران یادآور شد: پیشنهاد می‌شود راهکارهایی همچون به‌کارگیری تکنولوژی و کشت ناحیه‌ای برای خروج از بحران آب در خراسان رضوی در دستور کار قرار گیرد.
در ادامه این جلسه روسای کمیسیون‌های تخصصی «آب و محیط‌زیست»، «انرژی»، «صنعت» و «کشاورزی، امور دام و طیور و صنایع وابسته» و همچنین مدیران مرکز پژوهش‌ها و دفتر کشاورزی اتاق مشهد، به بیان نکات و دغدغه‌های خود در حوزه آب و انرژی پرداختند.