6 - 03 - 2022
سناریوی فروش نفت ایران به آمریکا
«جهان صنعت»-«رابطه تجاری با آمریکا قطع نشده و میتوانیم هر کالایی را به این کشور صادر کنیم.» این را فریدون عباسی عضو کمیسیون انرژی مجلس گفته است. موضوعی که به نظر کمی عجیب است ولی در عین حال چندان دور از ذهن نیست. از این جهت که شرایط بازارجهانی نفت به اندازهای آشفته است که حالا هر نفتی میتواند آبی باشد بر آتش رشد قیمتها.
در شرایطی که دنیا از بحران کرونا خارج میشد و تقاضا برای نفت در حال افزایش بود، بسیاری از موسسات مالی دنیا پیشبینی میکردند که قیمت نفت با افزایش تقاضا و خروج اقتصادها از قرنطینه رو به افزایش بگذارد. اما سقف پیشبینی بسیاری از این موسسات حداکثر ۱۲۰ دلار بود. قطعا هیچ کدام از این موسسات مالی و مراکز آیندهپژوهشی پیشبینی نمیکردند که روسیه به اوکراین حمله کند و پیامد این حمله نظامی تحریم گسترده روسیه که یکی از بزرگترین تولیدکنندههای نفت دنیاست، شود. اتفاقی که حالا باعث شده پیشبینی قیمت نفت تا ۱۸۵ دلار هم بالا برود.
هرچند تحلیلگران بازار و استراتژیستهای اقتصاد بینالملل معتقدند که جنگ روسیه با اوکراین دوام چندانی نخواهد یافت، اما پیامدهای آن به نظر میرسد به این زودیها از بین نرود. به خصوص آنکه شرکتهای نفتی به سرعت در حال خارج شدن از روسیه هستند و آنطور که خبرگزاریها گزارش میدهند، نفت روسیه یا مشتری ندارد و یا با تخفیفهای باورنکردنی به فروش میرسد.
حالا روسیه هم به تدریج شرایطی چون ایران برای فروش نفت خود را تجربه خواهد کرد؛ فروش نفت با تخفیف و یا با واسطه. در چنین آشفته بازاری، مذاکرات طاقتفرسای احیای برجام در وین ادامه دارد. اگرچه همه نشانهها از وین میگوید، توافق به مرحله آخر رسیده و تنها امضای طرفین باقی مانده است، با این حال بازی با کارت ایران برای روسیه در وین قابل پیشبینی نیست.
همه خوشبینها
این چشماندازی برای بازار نفت است که حیات اقتصادی ایران به آن وابسته است. طی سه سال گذشته بیش از ۷۰ درصد از چاههای فعال نفت ایران نیمهتعطیل یا تعطیل شدهاند. تحریمها فروش نفت را به زیر یک میلیون بشکه رساند و تاثیر کاهش فروش نفت به اقتصاد ایران ضربات مهلکی وارد کرد. هرچند این روزها با اغماض آمریکا فروش نفت ایران افزایش یافته و وصول درآمدها برای دولت ابراهیم رییسی شرایط خوبی را رقم زده است، اما هنوز با سال ۹۶ که تحریمهای نفتی وجود نداشت، فاصله بسیاری داریم.
بسیاری از تحلیلگران بازارهای بینالمللی معتقدند اگر تحریمهای نفتی ایران برداشته شود، ورود نفت ایران میتواند شوکی به بازار نفت باشد و جلوی هیجان سفته بازی برای افزایش بیشتر قیمت نفت را بگیرد. در عین حال کاهش خرید نفت از روسیه، جا را برای نفت ایران بیشتر باز خواهد کرد.
واقعیت این است که تولید نفت ایران برای رسیدن به میزان قبل از شروع تحریمها، در خوشبینانهترین حالت نیاز به یک فاصله زمانی شش تا هشت ماه دارد تا چاهها احیا شوند. فاصلهای که چندان به نفع ما نیست که از بازار قیمتهای جذاب نفت استفاده کنیم. با این حال همین که تحریمها برداشته شود، میتوان امیدوار بود که سرعت کار بالا میرود. به گفته تحلیلگران، اما حتی اگر توافقی منعقد شود، چند ماه زمان میبرد تا پایبندی ایران به توافق تایید شده و تحریمها رفع شوند. این به معنای آن است که بعید است تا ماه مه یا ژوئن نفت بیشتری از ایران به بازار عرضه شود. به عنوان مثال هنگامی که نخستین توافق میان ایران و قدرتهای غربی در سال ۲۰۱۵ امضا شد، تحریمها شش ماه بعد پس از اینکه تدابیر هستهای ایران مورد بررسی دیدهبان سازمان ملل قرار گرفت، رفع شدند.
تحلیلگران میگویند اکثر پالایشگاههای نفت جهان سالهاست به دلیل تحریمها نتوانستهاند نفت ایران را خریداری کنند و به دو تا سه ماه زمان برای انجام تغییرات فنی و فراهم کردن امکان ازسرگیری واردات نفت ایران نیاز دارند و هنگامی که پایبندی ایران به توافق تایید شد، ایران نیازی به صبر کردن برای افزایش تولید میادین نفتی ندارد و میتواند از نفتی که در ذخایرش نگهداری میکند استفاده کند تا اندکی از فشاری که روی قیمتها به دلیل کندی عرضه روسیه به دلیل تحریمهای غربی وجود دارد، کاسته شود.
شرکت اطلاعاتی کپلر برآورد میکند ایران تا اواسط فوریه ۱۰۰ میلیون بشکه نفت در ذخایر شناور داشته است و میتواند برای مدت حدود سه ماه یک میلیون بشکه در روز معادل یک درصد از عرضه جهانی، نفت عرضه کند اما این افزایش عرضه موقتی خواهد بود.
انتظار میرود ایران پس از توافق تولید نفت را افزایش دهد اما تحلیلگران میگویند ممکن است سه تا شش ماه زمان ببرد تا صادرات نفت ایران به میزان یک تا ۳/۱ میلیون بشکه در روز رشد کند و افزایش بیشتر تولید سالها زمان میبرد و به سرمایهگذاری بزرگ در زیرساخت نفتی فرسوده بستگی دارد. با این حال ذخایر شناور ایران میتوانند به سرعت وارد بازار شوند و ایران آمادگیهایی برای این منظور انجام داده است.
آمریکا میتواند نفت ما را بخرد
به همان اندازه که بازارجهانی منتظر نفت ایران است، از راهکارهای دیگر هم بهره میگیرد. برخی کشورها در همراهی با آمریکا استفاده از ذخایر استراتژیک نفت خود را آغاز کردهاند. با این حال قیمت نفت و فرآوردههای آن همچنان رو به رشد است. در آمریکا قیمت بنزین به بیش از ۵/۳ دلار در هر گالن رسیده است. در آمریکای شمالی و کانادا قیمت بنزین به ۲ دلار در هر لیتر رسیده است. این افزایش قیمت در کنار کمبود نفت باعث شده که کشش قیمتها ادامهدار باشد.
این شرایط خیلیها را در داخل ایران خوشبین کرده که اگر آمریکا تحریمها را بردارد، میتوانیم به آمریکا هم نفت صادر کنیم و هم بنزین. فریدون عباسی نماینده مجلس و عضو کمیسیون انرژی به ایلنا، درباره امکان صادرات نفت ایران به آمریکا گفته است: آمریکا نیاز به نفت ندارد، اما برای تنظیم بازار اقدام به واردات و ذخیرهسازی در مخازن خود میکند. اگر آمریکا نفت میخرد قاعدتا دنبال جایگزین ذخایری است که آزاد میکند و قیمت را تا حدی متعادل نگه دارد که به نفع خودش باشد.
آنطور که عباسی گفته ما باید بتوانیم به هر کشوری که تمایل داشته باشیم نفت صادر کنیم و به هیچ کشور ثالثی ارتباط ندارد.
او تاکید کرده است: رابطه تجاری با آمریکا قطع نشده، میتوانیم هر کالایی را به این کشور صادر کنیم، این آمریکا است که ما را تحریم کرده، بنابراین باید شرایط تغییر کند و ما در موضع قدرت قرار داشته باشیم به این ترتیب هر کشوری از جمله آمریکا با ما وارد معامله میشود.
گمانهزنی یا واقعیت؟
طرح ارتباط تجاری با آمریکا تنها مختص به فریدون عباسی نیست که بگوییم این نماینده مجلس نظرش را مطرح کرده است. پیش از او هادی بیگینژاد دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس هم تلویحا گفته بود که امکان صادرات بنزین به آمریکا نیز وجود دارد؛ به شرط آنکه گشایشهایی صورت گیرد و این موضوع قابل مذاکره است.
بیگینژاد در شرایطی موضوع فروش بنزین به آمریکا را مطرح میکند که تولید بنزین ایران در خوشبینانهترین حالت ۱۱۰ میلیون لیتر در روز است که از این میزان به صورت میانگین ۸۵ میلیون لیتر آن در داخل کشور مصرف میشود. مابقی هم که راهی ونزوئلا و لبنان میشود. مشخص نیست که آن بنزین اضافه که این نماینده مجلس از آن سخت گفته، دقیقا کجاست. بنابراین به نظر میرسد، فروش نفت محتملتر باشد. اما اینکه در پس مذاکرات احیای برجام در وین آیا آمریکاییها درخواستی برای خرید نفت از ایران داشتهاند یا خیر بیشتر در حد گمانهزنی است. چه آنکه بیگینژاد در عین حال گفته بود که ما به آمریکا اعتماد نداریم زیرا ممکن است امروز یک مسالهای را مطرح کنند و از همان بر علیه ما استفاده کند.
موضوعی که این نماینده مجلس بدان اشاره میکند، در کنار مخالفان تندروی داخلی که هرگونه مراوده تجاری با آمریکا را حرام میدانند و مخالف سرسخت آن هستند، یک نتیجه را روشن میکند و آن اینکه بیشتر از آنکه این موضوع عینی باشد، یک فرضیه است. اما باید در نظر داشت از دولت ابراهیم رییسی و مخالفانی که برجام را بارها نکوهش کردند و در نهایت پای میز مذاکره با آمریکا نشستند، تحقق این فرضیه یا سناریو دور از انتظار هم نیست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد