17 - 03 - 2020
سلاح بیولوژیک
بیش از دو ماه است که جهان با شیوع ویروس کرونا دست و پنجه نرم میکند. این ویروس برای نخستینبار از شهر ووهان چین شیوع پیدا کرده و تاکنون به بیش از ۵۰ کشور در دنیا سرایت کرده است. در بحبوحه شیوع ویروس کرونا، وحشت و ترس در شبکههای اجتماعی مختلف به مسالهای غالب تبدیل شده تا جایی که شرکتهای فناوری مجبور شدهاند با آنچه سازمان بهداشت جهانی Infodemic یا همان پدیده رواج اطلاعات نادرست و غلط خوانده، مقابله کنند.
اکنون چین، آمریکا را متهم میکند که این ویروس از ایالات متحده وارد ووهان شده و سلاح بیولوژیک واشنگتن علیه پکن است. به باور کارشناسان احتمال انتقال ویروس کرونا توسط نظامیان آمریکا به شهر ووهان چین مقدمهای برای آغاز جنگ جهانی سوم است.
رییس مرکز همگرایی روسیه و چین با تاکید بر اینکه این رویداد پیامدهای غیرقابل پیشبینیای به دنبال دارد، گفت: اگر آمریکا واقعا توانسته باشد ویروس کرونا را به ووهان منتقل کند، یک جنگ میکروبی تمامعیار علیه چین به شمار میرود.
تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار نفر در جهان به کروناویروس آلوده شده و هزاران نفر نیز بر اثر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ ناشی از این ویروس سریعالانتشار جان خود را از دست دادهاند. در این شرایط، همزمان با تلاشهای مردم برای جستوجوی اطلاعات صحیح در مورد ویروس کرونا و شیوع آن، امکان دارد آنها با سیلی از اطلاعات غلط، گمراهکننده و حتی به طور بالقوه خطرناک روبهرو شوند. سازمان بهداشت جهانی در این رابطه هشدار داده که گسترش اطلاعات نادرست در مورد ویروس کرونا موجب بدتر شدن شرایط و اعمال برخی تبعیضها خواهد شد. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا گزارشات متعدد و رو به رشدی در مورد شیوع اطلاعات غلط و نادرست که نژادپرستی علیه آمریکایی- آسیاییها را تحریک میکنند، منتشر میشود.
فیسبوک، توئیتر، یوتیوب و تیکتاک همگی اعلام کردهاند فعالانه کار میکنند تا از طریق نرمافزارهایشان اطلاعات حقیقی و درست منتشر شود. آنها همچنین گفتهاند تا جای ممکن سعی دارند از مطرح شدن اطلاعات غلط توسط نرمافزارهای اجتماعیشان جلوگیری کنند. به عنوان مثال، توئیتر یک نشان هشدار را در قالب این شبکه اجتماعی فعال کرده که وقتی کاربران از عنوان ویروس کرونا استفاده میکنند یا در مورد آن جستوجو کنند، به آنها لینکی داده میشود که آنها را به وبسایت «مراکز پیشگیری و کنترل بیماری ایالات متحده آمریکا» متصل میسازد. با این همه تلاشهایی که از سوی شبکههای اجتماعی انجام شدهاند، نتوانستهاند از شیوع اطلاعات غلط و گمراهکننده در عرصه فضای مجازی در قالب پست و ویدئو که هزاران کلیک و لایک را به خود جلب میکنند و مدام در حال به اشتراک گذاشته شدن هستند، جلوگیری کنند. در این گزارش، به چهار شایعه بزرگ در مورد ویروس کرونا که در عرصه فضای مجازی و شبکههای اجتماعی منتشر شدهاند، پرداخته خواهد شد.
کشته شدن ۶۵ میلیون نفر
اکتبر سال ۲۰۱۹، یک مرکز پژوهشی در دانشگاه جانهاپکینز پژوهشی را انجام داد که در آن واکنش و پاسخ جهانی به یک بیماری بالقوه اپیدمیک، مدلسازی شده است. بسیاری از افراد در فضای مجازی به شیوهای غلط، این مطالعه را تفسیر کردهاند و به اشتباه، پیشبینیهای این مطالعه را به تلفات احتمالی یک اپیدمی، نظیر آنچه ما در شرایط کنونی (با ویروس کرونا) تجربه میکنیم، مرتبط کردهاند. به عبارت دیگر باید گفت پژوهش انجام شده توسط مرکز پژوهشی دانشگاه جانهاپکینز هیچ ارتباطی با شیوع ویروس کرونا ندارد. متن پیام توئیتری: دانشمندان با انجام یک شبیهسازی گفتهاند ویروس کرونا میتواند منجر به کشته شدن ۶۵ میلیون انسان شود. ما باید خیلی از آن بترسیم.
این مساله، به یک خط محبوب و پرطرفدار از ارائه اطلاعات غلط در عرصه فضای مجازی تبدیل شده است. به عنوان مثال در این زمینه شماری از توئیتها وجود دارند که یکی از آنها تا حدود ۱۴۰۰۰۰ لایک را به خود اختصاص داده است. این پیام توئیتری ادعا میکند که ویروس کرونا موجب کشته شدن دستکم ۶۵ میلیون نفر خواهد شد؛ امری که به هیچ عنوان درست نیست. در این زمینه دانشگاه جان هاپکینز به صراحت اعلام کرده است: ما هرگز در شرایط کنونی پیشبینی نمیکنیم که ویروس کرونا منجر به کشته شدن ۶۵ میلیون انسان شود.
سلاح بیولوژیک
هنوز به طور دقیق مشخص نیست منشأ حقیقی ویروس کرونا چه بوده است. در ابتدا مقامهای بهداشت و سلامت در چین اعتقاد داشتند ویروس کرونا احتمالا از بازار مواد غذایی دریایی در ووهان نشات گرفته. با این حال دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که ویروس کرونا دقیقا چگونه و کجا ظهور پیدا کرده است.
با این همه در شبکههای اجتماعی، نظریههای اثباتنشده و غلطی در مورد ویروس کرونا وجود دارند که شیوع این ویروس را به یک پژوهش در زمینه سلاحهای بیولوژیک در «انستیتو ویروسشناسی ووهان» مرتبط میکنند. این انستیتوی پژوهشی میزبان «آزمایشگاه ملی ایمنی زیستی ووهان» است. در پستی که در شبکه اجتماعی فیسبوک منتشر شده و بیش از چهار هزار مرتبه نیز به اشتراک گذاشته شده، آمده که اعتقاد بر این است که انستیتو ویروسشناسی ووهان دقیقا همان مکانی است که بیماری کرونا از آن نشات گرفته است. متن پیام توئیتری به این نکته اشاره دارد که ویروس کرونا بخشی از برنامه آزمایشگاهی چین برای تولید یک سلاح بیولوژیک بوده که به صورت غیرارادی به بیرون نشت کرده است.
این مساله ظاهرا مبتنی بر اظهارنظر یک افسر ارتش اسراییلی است که توسط واشنگتنتایمز به اشتراک گذاشته شده است. واشنگتنتایمز همان رسانهای است که بیشتر گفته بود باراک اوباما مسلمان است و تئوریهای توطئه بسیاری را شایع کرده بود. بلافاصله پس از انتشار این مطلب، بسیاری از کارشناسان و متخصصان به واشنگتنپست گفتهاند هیچ سندی دال بر نشت ویروس کرونا از آزمایشگاههای چین وجود ندارد. انستیتو ویروسشناسی ووهان نیز اعلام کرده: «شایعاتی از این نوع صدمات زیادی را به کارشناسان و متخصصان ما که در خط مقدم نبرد با ویروسهایی نظیر کرونا قرار دارند وارد کرده است و پژوهشهای اورژانسی که ما طی اپیدمی این ویروس در حال انجام آنها بودیم را با اختلال مواجه کرده است.»
قاچاق کرونا از کانادا توسط جاسوسهای چینی
برخی پستها در شبکههای اجتماعی این گزاره را نشر میدهند که ویروس کرونا که برای نخستینبار در ووهان شیوع پیدا کرد، از یک آزمایشگاه در کانادا و در چارچوب طرح محرمانه دولت چین جهت ساخت یک سلاح بیولوژیک، قاچاق شده است. این نظریه توسط پایگاه Politifact که به راستیآزمایی ادعاهای مختلف میپردازد، شدیدا مورد تردید قرار گرفته است. اینطور به نظر میآید که این نظریه به نوعی با شایعهای که پیش از این به آن پرداخته شد و مرتبط با مرکز ویروسشناسی دولت چین در ووهان بود، در ارتباط باشد. یک سیاستمدار حزب جمهوریخواه آمریکا با نام سولومون یو (آمریکایی-چینی) که بیش از ۱۰۰۰۰۰ دنبالکننده در شبکههای اجتماعی دارد گفته است: «ویروس کرونا توسط جاسوسهای چینی از کانادا دزدیده شده و سپس به ووهان ارسال شده تا برای ساخت سلاح بیولوژیک و کشتن دشمنان خارجی چین مورد استفاده قرار گیرد.»
متن پیام توئیتری سولومون یو به این نکته اشاره دارد که جاسوسان چینی برای ساخت یک سلاح بیولوژیک توسط چین، ویروس کرونا را از کانادا قاچاق کردهاند.
اگرچه در شرایط فعلی یک پژوهشگر چینی که در کانادا کار میکرده به دلیل نقض احتمالی قوانین کانادا تحت بازجویی قرار دارد (براساس دادههای پایگاه Politifact، او دو سال متوالی هر بار دو مرتبه به مرکز ویروسشناسی ووهان دعوت شده است)، با این حال، هیچ سند و مدرکی دال بر اینکه او ویروس کرونا را از کانادا به سرقت برده و به ووهان منتقل کرده تا چین با آن سلاح بیولوژیک بسازد، وجود ندارد.
طرح چین برای کشتن مبتلایان به کرونا
در شبکههای اجتماعی اخباری در حال گردش هستند که میگویند چین به دنبال کسب اجازه از دادگاه عالی این کشور است تا مبتلایان به ویروس کرونا را بکشد. بسیاری از پایگاههایی که به بررسی درستی و صدق ادعاها میپردازند نظیر پایگاه حقیقتیاب Snopes گفتهاند این ادعاها دروغ هستند و از پایگاهی نشات میگیرند که هشدارهای زیادی در مورد نادرست بودن ادعاهای آن به مخاطبان داده شده است.
انستیتو مطالعات رسانه Poynter اعلام کرده حسابهای کاربری در شبکههای اجتماعی همچنان بر این ایده پافشاری میکنند که چین طرحی مبنی بر کشتن افراد مبتلا به کرونا در سر دارد.
اضافه بر این، برخی حسابهای کاربری این ایده را مطرح کردهاند که سوزاندن اجساد افراد مبتلا به ویروس کرونا، مقدار زیادی دیاکسیدگوگرد تولید میکند که این مساله به وضوح از طریق عکسهای ماهوارهای قابل مشاهده است. هیچ سندی دال بر اینکه هیچکدام از این موارد درست باشند وجود ندارد.
متن پیام توئیتری به این نکته اشاره دارد که چین شمار جانباختگان ویروس کرونا را از افکار عمومی پنهان میکند. تصاویر ماهوارهای حاکی از تجمع مقدار زیادی دیاکسیدگوگرد در اطراف ووهان هستند که میتواند گواهی بر سوزانده شدن شمار زیادی از مبتلایان به کرونا باشد.
به طور کلی باید گفت فضای مجازی به خصوص در شرایط خاصی نظیر شیوع ویروس کرونا، میتواند تا حد زیادی به محلی برای شیوع اطلاعات غلط تبدیل شود که عمده هدف آن نیز ایجاد ترس و وحشت در میان تودههای مردم است. مردم به عنوان مخاطبان فضای مجازی باید با این مساله آگاهانه برخورد کنند و فریب اطلاعات غلط را نخورند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد